Sınav Neden Kaygı Yaratır? Bununla Baş edilebilir mi?

Sınav kaygısı: Kişinin sınav sonucunda elde edeceğini düşündüğü akademik başarısızlığı genelleyerek bunu kişiliğinin başarısızlığı olarak algılamasından kaynaklanan, bu başarısızlığın onun sevilme ve kabul görme durumunu olumsuz etkileyeceği düşüncesi, dolayısıyla öğrenilen bilginin sınav sırasında etkili bir biçimde kullanılmasını engelleyen ve başarının düşmesine yol açan yoğun kaygı durumudur.

Sınav kaygısı, belli ölçüde olması gereken bir durumdur. Öğrenciyi öğrenmeye, bir amaç edinmeye motive eder. Motivasyon yanında dikkat ve anlama becerilerine de fayda etmektedir. Ama kişinin öğrenme, dikkat, öğrendiğini kullanması gibi durumları olumsuz etkileyecek düzeydeki kaygı düzeyi sorundur. Bu yoğunluktaki kaygıyla baş etmek zorlayıcı hatta zaman zaman mümkün olamayabilir.

SINAV KAYGISININ BELİRTİLERİ NELERDİR?
Felaket senaryoları içeren düşünceler, unutkanlık, dikkati toplayamama, konuları hatırlamakta güçlük, düşünsel dağınıklık gibi zihinsel belirtiler.
Huzursuzluk, mutsuzluk, sinirlilik, panik, kontrolü yitirme hissi, güvensizlik, çaresizlik ve aşırı heyecan gibi duygusal belirtiler.
Kaçma ve/veya kaçınma davranışları gibi, derslere gitmemek, sınava girmemek, ders çalışmayı ertelemek, aşırı uyumak,aşırı sosyal aktivite geliştirmek vs gibi.

SINAV KAYGISININ NEDENLERİ NELERDİR:
Zamanı Etkin Kullanamama; Sınava çalışmaya başlama süreci ve bu zamanın etkin kullanımı önemlidir, etkin kullanımda sorunlar kaygıyı arttırmaktadır,
Yanlış Ders Çalışma Alışkanlıkları; belli bir program dahilinde çalışmamak,ya da baştan beri belli bir çalışma düzeni olmaması,
Mükemmeliyetçilik; Her konuda iyi ve mükemmel, kusursuz olma çabası içinde olan kişilik yapısındaki bireyler,
Başarısızlık Korkusu; Başarısız olma korkusunu yoğun yaşayan bireylerin, kendilerine olan güvenleri azalır ve kaygı düzeyi yükselir.
Sınava Çok Fazla Anlam Yüklenmesi; Kişinin kendi çalışma temposu yada becerileri doğrultusunda hedefleri doğru belirleyememesi, sınavı kişiliğinin, kabul görme,değer görme düzeyinin göstergesi olarak algılama,
Aile Baskısı; Ailelerin çocuklarından çok fazla beklentili olmaları, çocuğun becerilerinden daha fazla şeyler bekleme, çevreyle kıyaslamalar, gibi nedenler sayılabilir. Aslında günümüz sosyo kültürel yapısında bu durum ciddi bir etkendir. Aileler biz beklenti yüklemiyoruz derken bile çok emin değiller.

SINAV KAYGISI İLE BAŞETME YOLLARI
Sınava planlı programlı çalışma; Planlı ve programlı ders çalışma sınava yeterince ve zamanında çalışmanızı sağlar. Belli bir sistemde çalışmak kişinin o zaman kadar geliştirmiş olduğu çalışma şeklinde uygun da olmalıdır. Bu becerinin sınava yakın zamanda çocuğa verilemeyeceği de bilinmelidir. Bu alışkanlık eğitim yaşamının başlangıcında geliştirilmeli ve doğru desteklenmelidir.
Sınav Zamanına Kadar Ders Çalışma; aslında günümüz sınavları, özellikle üniversite giriş sınavları bir maratondur. Yani sınav öncesi ders çalışmak kişinin kendi motivasyonu ile ilgilidir.
Uyku, Dinlenme ve Beslenme: Bunlar bu maratonda aslında hep dikkat edilmesi gereken durumlardır. Maratonda arada eğlenceli şeyler yaparak zihinsel ve bedensel rahatlamalar çok önemlidir. Yani, çocuk ders başından katlığında ya da ben biraz arkadaşlarımla vakit geçireceğim dediğinde, olmaz ders çalışmalısın yerine, evet biraz dinlenmek iyi gelir demek daha doğru bir destek olacaktır. Böylece çocuğunda kendini suçlu hissetmemesine katkı sağlamış olmaktayız. Sınav öncesinde alışılmış uyku, beslenme düzeninde değişiklik gerekli değildir. Kişinin kendini en rahat hissettiği beslenme ve uyku saati en uygunu olacaktır. Erken yatmaya çalışmak kaygı yaratabilir veya enerji verici gıdalar almaya çalışmak mevcut sindirim sistemini bozabilir. Ani değişikliklere gerek yoktur mevcut düzeni devam ettirmek daha uygundur.
Olumsuz Düşünce ve İnançlar; Ya olmazsa yapamazsam, ne olur, herkese ne derim gibi düşünceler olabilir. Bunlar kaygı düzeyinde olmadıkça kişi zihinsel olarak kendini rahatlatabilir. Eğer bunlar çok yoğunsa şimdiye kadar yaptığı çalışma ve sonuçlarını düşünmek ve bu sınava sadece kendisi için girdiğini kendine kabul ettirmek önemlidir. Bunları kendi başına zaten kişi yapamıyorsa o ana kadar mutlaka bir destek almış olması gerekmektedir.

Çocuğunuzda sınav hazırlık sürecinde çalışma temposunda sorunlar, çalıştığı halde sonuçlarda sorunlar, kendisini keyifsiz mutsuz hissetme, aşırı endişeli, gergin, uyku ve beslenmede sorunlar gibi durumlar fark ediyorsanız ve bu durumu kendi desteklerinizle çözemiyorsanız sınava çok az süre kamasını beklemeden destek almanız doğru bir yol olacaktır.

Son olarak, bu bir sınav, sizin kişiliğinizin, donanımınızın bir göstergesi değildir. Bu sadece sizin akademik olarak öğrendiklerinizi değerlendiren bir sınavdır. En önemlisi bir birey olmanın, çeşitli beceri ve özelliklerinizin olmasının kıymetini unutmadan, kendinizin değerlendirildiği değil akademik bilginizin değerlendirildiği bir durum olduğunu unutmayın. Sizi seven kıymet veren herkes sınavda başarılı veya başarısız da olsanız sizi sevmeye devam edecektir.

Dr Bengü Kayatürk
www.drbengukayaturk.com