Sinsi bir hastalık Parkinson

Parkinson Hastalığı Nedir?

Hareketlerin azalması, güçleşmesi, yavaşlaması ve kas sertliğinin artması ile karakterize hareket bozukluğu hastalığıdır. Ayrıca istirahat halinde ortaya çıkan, tutulan tarafın hareketi ile geçici de olsa kaybolan, yavaş hızda bir el titremesi de görülür. Bu titreme sıklıkla başparmak ve işaret parmağının birbirlerine ritmik sürtmesi olarak ortaya çıkar ve bu özelliği ile ‘’hap yapma’’ veya ‘’para sayma’’ titremesi olarak adlandırılır.

Hastalığın klinik belirti ve bulgular nelerdir?

Bir elde başlayan titreme, bir elin ince hareketlerinde beceriksizlik, tutuklaşma ve yavaşlama, yürümenin yavaşlaması, vücudun öne doğru eğilmesi, yürürken başlangıçta bir elini sallamama ilk belirti ve yakınmalardır. Kural olarak bu klinik bulgular vücudun bir tarafında başlayıp, yavaş ve sinsi bir şekilde ilerleyerek vücudun karşı tarafına yayılır.

Hasta ve yakınları en sık hangi şikayetlerle doktora başvurur?

Hastalar yazılarının değişip, küçüldüğünü, düğme iliklemek ve açmak gibi ince işlerde ve gece yatakta dönmekte zorluk çektiklerini ifade ederler. Oturdukları yerden kalkmada ve yürümeyi başlatmakta zorluk, küçük adımlarla yavaş ve gövdesi öne doğru eğik yürüme, otururken veya ayakta hafif itilmeler ve tökezlemeler sonucunda öne, yana veya arkaya düşmeler sık görülür. Hasta yakınları hastanın yüzünün donuklaştığını, sesin hafif çıktığını, konuşmanın anlaşılmasının güçleştiğini bildirirler. Hastalığın başlangıcında omuz, sırt ve kol ağrıları da sıktır.

Parkinson hastalığında sadece hareket güçlüğü mü görülür?

Hareket güçlüğü ile ilgili belirti ve bulgular dışında terleme, tükürük salgısı ve ciltte yağlanmada artma, uykuda canlı rüyalar görme gibi uyku bozuklukları, koku duyusunun kaybı ve kabızlık görülebilir. Hastaların bir çoğunda hafiften ağıra uzanan zihinsel işlev bozuklukları da görülür. Hastalığın başlamasından 15-20 yıl sonra bu oran %50-80 gibi çok yüksek oranlara ulaşır.

Parkinson hastalığı ne kadar sıklıkta ortaya çıkar? En sık hangi yaş grubunda görülür?

Toplumda binde 2-3 oranında görülen bu hastalığa 55 yaş üzerinde %1 oranında rastlanılmaktadır. Hastalığın başlangıç yaşı ortalama 50-60 yaş aralığında olup, sıklığı yaşla artmakla birlikte genç yaşlarda da başlayabilir. Hastaların %5’inde hastalık 40 yaşından önce başlar.

Hastalığın ortaya çıkmasını kolaylaştıran risk faktörleri veya hastalıktan koruduğu bildirilen koruyucu faktörler var mıdır?

Hastalığın nedeni tam olarak aydınlatılamamış olmakla birlikte hem genetik hem çevresel faktörlerin karşılıklı etkileşiminin hastalığın ortaya çıkmasında etkili olduğu bilinmektedir. Yapılan çalışmalarda ileri yaş, birinci derece akrabalarda Parkinson hastalığının varlığı, özgeçmişte anlamlı kafa travmasının bulunması, kırsal alanda yaşam risk faktörleri olarak bildirilirken, nedeni bilinmemekle birlikte sigara ve belli bir miktarın üstünde kahve tüketimi koruyucu faktör olarak saptanmıştır.

Tedavi edilebilir mi? Hastalığın seyri nasıldır?

Parkinson hastalığı kural olarak yavaş ilerleyen bir hastalıktır. Beyinde dopamin maddesinin eksikliğine bağlı geliştiği düşünülen bu hastalıkta ilaç tedavisi bu maddenin yerine konması tedavisidir. Uygun tedavi ile hastalığın seyri düzelmiş, hastaların ortalama yaşam beklentileri uzamıştır.

Hastaların yaklaşık 1/3’i tüm hastalık boyunca tedaviye cevap verip önemli bir kısıtlama olmadan yaşamlarını sürdürürken bir kısmında tedaviye cevap zamanla bozulur, bir kısmı ise başlangıçtan itibaren tedaviye kötü cevap verir.

Parkinson hastalığının cerrahi tedavisi var mıdır?

Son yıllarda Parkinson hastalığında cerrahi tedavi tekrar popülarite kazanmıştır. Hastanın ön plandaki yakınmasına göre seçilen beynin hedef bölgelerine yerleştirilen elektroTlar vasıtasıyla uygulanan yüksek frekanslı elektrik uyarısı toplum içinde söylenen adıyla beyin pili en sık yapılan cerrahi tedavi şeklidir.

Hasta nöroloji uzmanlarınca yakından izlenmeli, hangi hastaya hangi durumda cerrahi tedavi gerekeceği nöroloji uzmanı tarafından belirlenmelidir.

Doç. Dr. Ebru ALTINDAĞ
İstanbul FlorenceNightingale Hastanesi
Nöroloji Bölümü