Sıcaklarda çocuk hastalıklarına dikkat!

Yaz aylarına girdiğimiz bu günlerde çocukları etkileyen, yaz hastalıkları sonucu tatil günlerinin hastanelerde geçirilmesi aile ve çocukları olumsuz etkilemekte, lüzumsuz ekonomik ve zaman kaybına sebep olmaktadır.

Yaz ayları ve tatil denilince akıla deniz, güneş, kum gelmekte, ancak insanların yaz aylarında yaylaları, ormanlık bölgeleri, dağlık alanları tatil bölgesi olarak seçmeleri sonucunda, yaygın polenlerle temastan kaynaklanan alerjik hastalıklara sıkça rastlamaktayız.

Bu alanlarda bisiklet, kay kay, paten gibi aletlerin kullanılması ve trekking sonucu oluşan düşmeler yaz aylarında çocuklarda sıkça görülebilir. Yazın kene ile bulaşan kanamalı ateş hastalığının bulunduğu bölgelerde kenelerden korunma önemlidir.

Yine yazın orman içlerinde kurulan kamplarda gece yarasa ısırmalarından korunma, kuduz hastalığı yönünden önemlidir.

Çocuklarda yaz hastalıkları denilince aklımıza gelen ilk hastalık gurubu ishal, kusma ile belirti veren mide –barsak enfeksiyonlarıdır.

İçme sularının ve yiyeceklerimizin yıkandığı suların temiz ve tescilli olması önemlidir. Açıkta satılan ve ambalajlı olmayan yiyecek ve içeceklerden uzak durmalıyız.

Soğuk ortamlarda bulunmayan sıcakta ve açıkta satılan dondurma ve diğer yiyecek ve içecekler sakıncalıdır, sırası gelmişken belirtelim, dondurma kalsiyumdan zengin olduğu için süt, yoğurt, peynir gibi faydalıdır; temiz, ambalajlı, tescilli dondurmanın yaz ve kışın çocuklar tarafından tüketilmesi yararlıdır.

Gıda zehirlenmelerinde vücuttan toksinin (zehirin) atılması için oluşan kusma ve ishalin ilaç ile durdurulması sakıncalıdır. Vücuttan kusma ve ishal ile kaybedilen maddelerin (su, tuz, potasyum karbonat) ağızdan verilmesi ancak kusma nedeniyle bu maddeler alınamıyor ise serumlarla damar yolundan verilmesi uygundur.

(Hepatit A) hastalığı da ağız yolu ile virüsün yiyecek ve içeceklerle alınması sonucu oluşan önemli bir yaz hastalığıdır. Toplumda fark edilmeden sıklıkla ve sessizce geçirilir, iştahsızlık, karın ağrısı, halsizlik, mide bulantısı, göz aklarında ve vücutta sarılık, idrar koyulaşması belirtileri gösterebileceği gibi hiçbir belirti vermeden sessizce de geçirilir. Çok nadiren ağır ve öldürücü karaciğer hastalığı şeklinde seyreder, önlemleri mide-barsak hastalıklarındaki gibidir, çocuklar onsekizinci ve yirmidördüncü aylada yapılan (Hepatit A) aşısı ile önemli ölçüde korunur.

Karın ağrısı, kanlı ve mukuslu dışkı ile görülen, su ve kirli yiyeceklerle geçen dizanteri ve benzeri bir gurup hastalıkta önlem, kapalı su ve yiyeceklerin temiz olmasıdır, tedavisi uygun antibiotikler ve serumlarla yapılır.

Güneş çarpması, yanıklar, su da boğulma yazın çocuklarda görebileceğimiz önemli hastalık ve olaylardır. Öncelikle şunu belirtelim ki gelişmekte olan bir çocuğu güneş çarpar, yanıklar oluşur, sulardan hastalık bulaşır ve boğulabilir diye güneşin denizin ve kumun faydalarından uzaklaştırmak sakıncalıdır. Uygun bir şapka kullanarak, günün belirli saatlerinde saat onbirden önce ve dörtten sonra denize girmesini sağlamak ve pahalı olmayan uygun koruyucu kremler kullanarak çocuk deniz ve güneşten faydalanmalıdır. Uygun ve temiz sularda çocuğun kontrollü bir şekilde denize girmesi boğulma olasılığını çok azaltacaktır.

Yanıklar ileri düzeyde değilse nemlendirici ve ağrı giderici kremler ile ağızdan parasetamol şurup yeterlidir. Daha ileri düzeyde yanıklar için hastane tedavisi gereklidir.

Çocukların yaz hastalıklarında önemli bir bölümde düşme ve çarpma sonucu oluşan travmalardır. Paten, kaykay, bisiklet, motosiklet kullanılması esnasında gelişebilecek bu travmalar uygun kask, dirseklik, dizlikler ile dikkatli ve uygun hızın yapılması kazaları azaltır. Kaza sonucu kırıklarda o bölgeyi atel ve buna benzer tahta, karton gibi bir madde ile sabitleyip hastaneye sevk etmek gereklidir. Travma sonucu kol ve bacaklardaki kanama, temiz bir bez veya tamponla üstüne basılarak durdurulmaya çalışılır, kol ve bacaklardaki kanama fazla ise kanamalı bölgenin üzerine bir turnike sarılır, kol ve bacak kalp hizasının üstünde tutulur, hastaneye gönderilir. Bilinç kaybı, kafa ve genel vücut travması varsa acil tıbbi yardım çağırılır.

Kene, arı, böcek, akrep ve yılan sokmaları yaz hastalıklarının önemli bir bölümüdür. İnsanların yaz tatili özellikleri ve bu tür haşerelerin bulunduğu bölgelerde yaşayan çocuklarda alınacak önlemler hayat kurtarıcı olacaktır. Ülkemizin önemli bir bölümünde böcek, arı, kene, akrep ve yılan sokmalarında deride kızarıklık, şişlik ve ağrının dışında ciddi ve ölümle sonuçlanan vakalar yoktur. Ancak kanamalı kırım Kongo ateşi denen hastalığın bulunduğu bölgedeki kene ısırıkları önlem alınmaz ise ölümle sonuçlanır. Kene ısırmalarında keneyi çıkarmaya uğraşmadan hemen hastaneye başvurma, bu alanlarda giysilerin uygun olması etkin önlemlerdir.

Sivrisineklerle etkin mücadele sonucu artık ülkemizde sıtma hastalığına rastlamıyoruz, ancak alerjik öyküsü olan çocukların bu tür böcekler tarafından ısırılması ani ölümlere (anaflaksi sonucu) neden olabilir. Cibinlik ve sineklikler etkili önlemlerdir, sprey ve elektrik prizlerine takılan etkili böcek öldürücüler sakıncalıdır; oluşan kızarıklık, şiş ve ağrı uygun kremler ile giderilir. Ağızdan ağrı kesici ilaçlar faydalı olabilir.

Akrep ve yılan ısırıklarında ısırma bölgesi emilerek dışarı tükürülür ve toksin vücuttan uzaklaştırılır. Isırık bölgesinin üzerine turnike konur, bulunursa akrep ve yılan serumları uygulanarak hastaneye sevk edilir.

Yaz hastalıklarının önemli bir bölümü de uygun ve hijyenik olmayan havuzlardan bulaşır. Mantarlar, göz hastalıkları, kulak burun boğaz hastalıkları, özellikle orta kulak iltihabı sıkça olur; idrar yolları hastalıkları da bu grup hastalıklardır. Gözlerde çapaklanma, yanma, kızarıklık, aşırı klorlamaya bağlı konjonktivitelerde uygun göz damlası ve pomatlar kullanılır. Uygun deniz gözlükleri bu hastalığı önemli ölçüde önler. Lenslerle havuza girmek sakıncalıdır.Özellikle kız çocuklarında havuzlardan bulaşan ve idrar yolu enfeksiyonuna sebep olan mikroplar önemsenmeli, ıslak mayo ve şort hemen değiştirilmeli, havuz çıkışında hemen duş alınmalı ve kurulanmalıdır. Sık ve sızılı idrar yapma, karın ağrısı ve kusma olursa idrar tetkiki ile hekime başvurulmalıdır.

Vücut ve özellikle ayak parmak aralarında oluşan mantar hastalığında havuza girerken uygun şahsi hijyen uygulanmalıdır. (Mantar önleyici alanda ayak temizliği yapılması, havuza girmeden önce ve sonra duş alınması gibi.)

Son yıllarda çocuklarda alerji hastalığı yüzde otuz gibi yüksek bir artış gösterdiğinden alerji problemi olan çocukların baharda ve yazın ilk aylarında ormanlık ve piknik alanlarında polenlerle karşılaşmaları Akut Astım atakları, ciltte kaşıntı ve kızarıklık (ürtiker), burun tıkanıklığı, gözlerde kızarma, hapşırma nöbetlerine sebep olabilir. Bu çocuklarda alerji ilaçlarının bulundurularak acilen kullanılması hayat kurtarıcı olabilir. Örneğin alerji sonucu acil gelişen (ANAFLAKSİ) durumunda Epi-pen (EPİNEFRİN) ilacının hazır enjektörü ile hemen uygulanması çok önemli bir tedavi yöntemidir.

Sonuç olarak;

Tüm hastalıklarda yaz ve kış hastalığı ayrımı yapmadan önlem ve tedavi konusunda güncel bilgilendirilme her bireyin hakkıdır, bu bilgilendirme kişisel, kurumsal, toplumsal bazda sağlanmalıdır.