Yazarlar
Travmatik olaylar çocukları nasıl etkiler?
Hepimiz iyi, mutlu zamanların yanı sıra üzücü, zor günler de yaşarız. Bu olaylar kimi zaman sadece aileyi kapsayan kimi zaman da toplumsal olaylar olabilir. Yaşananlardan biz erişkinler kadar çocuklarımızın da etkilendiğini unutmamamız gerekir. “Travma” olarak adlandırılan bu tür durumlar karşısında çocukların neler yaşayabileceklerini ve travmanın nasıl aşılabileceğini Çocuk ve Genç Psikolojik Danışmanlık ve Psikiyatri Kliniği’nden Uzman Psikolog Mürvet Ülkü ile konuştuk.
Travma nedir?
Travma, bütünün parçalanması, sürekliliğin kesintiye uğramasıdır. Travma, ruhun uyaranlara karşı tamponlarını yıkar ve böylece onun alışık olduğu savunmalarını ve hareket tarzını bozarak karışıklığa ve oryantasyon bozukluğuna iter. Travma ile birlikte geçmiş ve gelecek arasındaki süreklilik kesintiye uğrar.
Haberin Devamı
Travma sebepleri nelerdir?
Travmaya kişisel sebepler (yakınların aniden kaybı, kaza vb.) sebepler yol açabildiği gibi , yangın, deprem, sel baskını gibi doğal afetler, çeşitli toplumsal olaylar sonucu da görülebilir.
Bu tür olaylar sonrasında insanlar duygusal, düşünsel, fiziksel ve davranışsal tepkiler gösterebilirler. Travmatik olaylar sonrası üzüntü, öfke ve korku gibi temel duygular yaşanabilir.
Çocukların karşılanması gereken ihtiyaçları vardır. Anne babalar, bu ihtiyaçları karşılayan kişilerdir. Bu, çocuklar için doğal öğrenmedir. Onlara dayanırlar, onlara güvenirler, onların koruyuculuklarına, sevgi ve desteklerine ihtiyaç duyarlar. Bu ihtiyaçlar birdenbire kesintiye uğrarsa kendilerini güvensiz ve korunmasız hissederler.
Ebeveynlerin travmatik olay karşısında tepkisi nasıl olmalıdır?
Yaşanan travmaya büyüklerin tepkileri çocuklar için önemlidir.Çünkü dünyaya onların gözleri ile bakarlar, tepkilerini kontrol ederler. Çocuklar dünyanın adil olduğuna inanmalıdır. Eğer bu inançları sarsılırsa geleceğe ait güvenleri sarsılır. Ayrıca travma doğası gereği sarsıcı etkiler yaratabilecek durumlar içerir. Yaşanan olayın yoğunluk derecesi önemlidir. Tıpkı büyükler gibi çocuklar da travma sonrası bazı savunma mekanizmaları geliştirirler. Bu kullandıkları yollar, onların yaşadıkları durum karşısında kendi bütünlüklerini koruma, durumu daha anlaşılır kılma, oluşan farklılıklara uyum sağlayabilme sürecinde yardımcı olma yollarıdır.
Haberin Devamı
Travma durumunda çocuklar ne gibi davranış değişiklikleri gösterebilir?
Bu gibi durumlarda çocuklar bebeksi davranabilirler, sinirli olabilirler, yalan söyleyebilirler, hiç bir şey olmamış gibi davranabilirler. Ayrıca yaşadıkları travmadan öncesine oranla daha fazla hareketli olabilirler, sessizleşme, içe kapanma, donuklaşma gibi durum değişiklikleri gösterebilirler. Yine bu dönemde depresyon görülebileceği gibi korkularda da artış olabilir. Bazen de dışa vurdukları hayal ve fantazileri oluşabilir.
Travmanın etkileri nasıl atlatılabilir?
Travmatik olayların çocuklar üzerindeki olumsuz psikolojik etkileri belli bir süre sonra kendiliğinden yok olabildiği gibi bazen de uzun süreli etkiler görülebilir hatta kronik hale gelebilir. Yaşanan travmatik olaydan yıllar sonra bile travmanın etkilerinin devam ettiğine rastlanabilmektedir. Travmatik yaşantıdan sonra olabildiği kadar hızla günlük rutinleri sürdürmeye çalışmak, kesintiye uğrayan sürekliliği devam ettirebilmek açısından önemlidir.
Haberin Devamı
Ne zaman bir uzmana başvurulmalı?
Travmatik olay sonrası görülen belirtilerin uzun sürmesi, zaman geçmesine rağman bu belirtilerin şiddetinde hiç azalma olmaması durumunda mutlaka uzman desteği alınmalıdır.
