Yazarlar
Prof.Dr.Brian Wansink ile çocuk ve yetişkinlerde beslenme davranışı
“Farkında olmadan çok yiyebilirsiniz, ancak yine farkında olmadan daha az da yiyebilirsiniz” Prof.Dr.Brian Wansink.
Sağlıklı beslenme, günümüzün yükselen akımı. Bu konuda yetkili akademisyenler ve profesyoneller haricinde pek çok yetkisiz ve yetersiz kişinin de rant elde etmek için blog, web sitesi açtığı ve kitap yazdığı, yemek tarifi dağıttığı şu günlerde, siz değerli okuyucularımıza doğru, akademik yeterliliği olan, yapılan (uygun bilimsel) araştırmalarla ispatlanmış bilgiler sunmak adına yolumun kesiştiği çok değerli bilim insanı Prof. Dr. Brian Wansink ile görüştüm.
Haberin Devamı
Prof.Dr.Brian Wansink,Beyaz Saray tarafından 2010 Diyet Rehberi’nin başına getirilmiş “Benim misyonum son 25 yıldır insanların yeme davranışlarını değiştirmek. Rejim yapmadan daha sağlıklı ve az yemek yemelerini sağlamak. ” diyen, bu yönde yayınladığı “Mindless Eating”( Türçe adı: Bilinçli Beslenme) ve henüz dilimize çevrilmemiş olan “Slim by Design” (SlimbyDesign.org) kitaplarıyla en çok satanlar arasında yer alan, Cornell Üniversitesi Gıda ve Marka Laboratuvarı’nın (Cornell Food&Brand Lab.) kurucusu.
Çok yoğun tempoda çalışmasına rağmen beni kırmayıp sorularımı cevaplayan Brian' a teşekkür ediyorum.
Brian, bize kendinizden bahseder misiniz lütfen?
Ben davranış ekonomisi ve psikolojisi profesörüyüm ayrıca çok satan “Mindless Eating” (Bilinçli Beslenme) kitabı ile “Slim by Design” (SlimbyDesign.org) kitabının yazarıyım. 5, 7 ve 9 yaşlarında üç kızım var. Beyaz Saray tarafından 2010 Diyet Rehberi’nin başına getirildim.
Biraz da Cornell Üniversitesi’ndeki laboratuvarınızdan söz eder misiniz? Ne tür araştırmalar yapıyorsunuz ve araştırmalarınızın amacı nedir?
Benim ve Cornell Gıda ve Marka Laboratuvarı'nın amacı, insanların daha iyi yemek yemesini sağlayan dönüşüm çözümlerini bulmak ve yaymaktır. İnsanların, rejim yapmak zorunda kalmadan daha sağlıklı yemek yemelerini sağlayan ve evlerinde yapabilecekleri kolay değişiklikler üzerinde çalışıyoruz. Mesela şunları bulduk:
• Ana yemeği, mutfak tezgâhında yemek; Bu %19 oranında daha az yemenizi sağlar.
Haberin Devamı
• Buzdolabında iki kutu ya da daha az meşrubat bulundurmak; Sıcak meşrubatlar pek çekici olmadığı için bu, içtiğiniz miktarı azaltır.
• Mutfak tezgâhının hep düzenli olması; Bu, insanların mutfakta %44 daha az atıştırmasına neden olur.
Cornell Gıda ve Marka Laboratuvarı’nda, tüketici araştırması, süpermarket araştırması gibi farklı araştırma alanlarınız var. Lütfen bize bu farklı araştırma alanlarından söz eder misiniz?
Bizim araştırmamızın ana teması, sizin yeme alanınızdaki beş bölgede yaptığınız değişikliklerdir: Evde, sevdiğiniz restoranlarda, marketinizde, iş yerinizde ve çocuklarınızın okula gittiği yerlerde yaptığınız değişiklikler. SlimbyDesign.org sitesinde, bilgisayarınıza indirebileceğiniz puan cetvelleri var. Bunları, değişiklik yapmak için başlangıç olarak kullanabilirsiniz.
Araştırmalarınızın bulgularını kimler hangi şekilde kullanabilir?
Araştırmalarımız, tüketiciler, şirketler, restoranlar, bakkallar, şantiyeler, okullar ve resmî kurumlar tarafından geniş ölçüde kullanılıyor.
Haberin Devamı
Aileler, çocuklarına daha dikkatli ve sağlıklı yemek yemeyi nasıl öğretebilir?
Çoğu anne baba, hiçbir çocuğun elma dilimini kızarmış patatese tercih etmeyeceğini sanır. Araştırmalarımızda, her şeyin onlardan bunu nasıl istediğinize bağlı olduğunu keşfettik.
İşin sırrı şu:Onların ne yemek istediğini onlara sormayın. Onların en sevdiği arkadaşı, öğretmeni ya da kahramanı ne yerdi, onlara bunu sormalıyız. Batman, Örümcek Adam vs. ne yerdi? ile ilgili bazı ipuçları:
• Net olun, ön yargılı olmayın. İki seçenek arasında seçim yapın: Batman ne yerdi? Elma dilimi mi yoksa patates kızartması mı?
• Onların cevaplarını eleştirmeyin. Yorum bile yapmayın. Sonra sadece şunu sorun: “Sen ne yerdin? Elma dilimi mi yoksa patates kızartması mı?”
• İstediklerini onlara verin ve devam edin.
Food & Brand Lab. araştırmalarından bazı ip uçları;
• Çocuklara yiyeceklerini, yetişkinlerin kullandığı büyük boy tabak ve bardaklarda sunmak, önlerindeki yemekten %52 daha fazla yemelerine neden olmaktadır.
• Çocukların yemek aralarında atıştırmalık bir şeyler yemelerini tamamen yasaklamak ya da tamamen serbest bırakmak yerine en doğru yaklaşım, çocukların daha sağlıklı besinler atıştırmalarını sağlamaktır.
• Çocuklar genelde sebze yemek istemezler. Bunu önlemek için sebzelere çocukların ilgisini çekebilecek isimler vermek iyi bir alternatiftir “ıspanak çorbası” yerine “Temel Reis çorbası” gibi bir isim, çocukların daha çok ilgisini çekebilir.
• Çocukların yiyeceklerini renkli, resimli tabaklarda sunmak, uygun olabilecek meyvelerin (elma, armut vs.) üzerine sevdikleri kahramanın etiketini yapıştırmak gibi basit şeyler işe yarayabilir.
• Yapılan çalışmalar, sürekli olarak tabağındakileri bitirmesi söylenen çocukların, ailelerinden uzak olduklarında daha fazla yeme eğilimi gösterebildiğine işaret etmektedir. Bu, doğru beslenme konusunda hem ailelerin hem de danışmanların göz önüne alması gereken önemli bir noktadır.
• Meyveleri çocuklara evde dilimleyerek vermek onların daha çok meyve yemelerini sağlayacaktır.
• Göz önünde duran yiyecekler daha fazla yenirler. Özellikle kalorisi yüksek yiyeceklerin (çikolata, cips gibi) dolabın ön rafında ya da çocukların ulaşmasının çok kolay olduğu bir noktada bulundurulmaması, bunların daha az yenmesini sağlayacaktır.
Bildiğimiz kadarıyla, tüketicilerin yeme alışkanlıkları, coğrafya ve kültüre göre değişiklik gösteriyor. Bu da, farklı ülkelerdeki obezite düzeylerini etkiliyor. Türkiye’deki durumla ilgili ne düşünüyorsunuz?
Türkiye, Çin, Hindistan ve Brezilya gibi ülkelerdeki son ekonomik başarılar, bu ülkelerdeki 20’li ve 30’lu yaş insanlarında obezite patlamasına yol açtı. Bu sorunla şimdi uğraşmazsak ileride büyük bir sorun olacak. Bu yüzden, bu sorun için Slim by Design (SlimbyDesign.org) kitabını yazdım.
Türk insanının yeme alışkanlıkları için ne düşünüyorsunuz? Bu yeme tarzının iyi ve kötü yanları neler?
Çok az ülke, Türkiye’den daha iyi kahvaltı yapıyor. Ağzım sulandı. Türk yemeklerinin bu kadar iyi olmasının nedenlerinden biri, kullanılan harika zeytinyağları. Bu yağlar, lezzet için iyi ama fazla kullanılırsa kötü. Aynı zamanda, tanıdığım birçok Türk, oldukça az et yiyor. Ben eti çok severim ama çekilmiş et ve sosis tercih etmem, eti olduğu gibi yerim. Böylelikle ne yediğimi bilirim.
slimbydesing.org’da eviniz için hazırladığımız 100 puanlık cetvelimiz var. Bu, evinizin (yerleşimi, evdeki yaşam tarzınızın, beslenme şeklinizin) sizi şişmanlatıp şişmanlatmadığını anlamanıza yarar.
