Yazarlar
Çölyak tedavisinde bilinmeyen gerçekler
Çölyak hastalığı konusundaki bilgi kirliliği hem hastalığın erken teşhisini hem de tedavisini geciktirmektedir. Çölyak hastalığı ile ilgili sorularımı, Cerrahpaşa Tıp fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları A.D. Gastroenteroloji Hepatoloji ve Beslenme bölümü Öğretim Üyesi Prof.Dr.Fügen Çullu Çokuğraş cevapladı.
Çölyak nedir?
Çölyak hastalığı beslenmeye glütenli gıdaların girmesiyle başlayan karın şişliği, büyümede duraklama, bulguları ile karakterize bir hastalıktır. Çölyak hastalığı genetik bir zeminde çevresel etmenlerin tetik çekmesiyle immünolojik mekanizmalarla ortaya çıkan, çocuk yaş grubunda sık rastlanan en önemli belirtisi ishal olan ancak başka belirtilerle de kendisini gösteren bir hastalıktır. Hastalığın klinik bulguları çok geniş bir yelpazede seyretmektedir. İshal en önemli klinik bulgudur. Dışkı açık renk, pis kokulu, parlak, yağlı görünümdedir. Klinik bulgularda ishalin yanı sıra, karın ağrısı, kansızlık, raşitizm, büyümede gerileme, boy kısalığı görülür. İshal sonucu kalsiyum, fosfor, magnezyum, çinko, albümin, kollesterol ve karoten düzeyleri düşebilir. Malabsorbsiyona bağlı olarak demir eksikliği anemisi, folik asit eksikliği ve ince barsağın son kısmının tutulması ile B12 eksikliği saptanabilir. Kalsiyum ve D vitamini emiliminin bozulmasına bağlı olarak osteopenik kemik hastalığı gelişebilir. Kalsiyum metabolizması bozukluklarında ikincil hiperparatiroidi gelişebilir. Bu hastalarda sütün içinde bulunan laktoza tahammülsüzlük saptanabilir.
Haberin Devamı
Hastalar hiç ishal olmadan sadece kusma, büyüme gelişme bozukluğu, kansızlık, karaciğer hastalığı, ergenliğin gecikmesi, kabızlık belirtileri ile de başvurabilirler.
Çölyaklı hastalarda, tip 1 diabet, dermatitis herpetiformis, tiroid hastalıkları, otoimmün hepatit görülebilir. Down sendromu, kistik fibroz, romatoid artrit, İgA nefropatisi, inek sütü alerjisi gibi hastalıklar da beraber görülebilir.
İnce bağısakların emici yüzeyleri villüs dediğimiz, üzerinde besinlerin içindeki maddeleri parçalayan enzimleri bulunduran fırça tarzında mükoza ile kaplanmıştır Çölyak hastalarında buğdayın glüteninin gliadin fraksiyonu bu fırçamsı tabakayı immünolojik mekanizma ile bozarak bu tabakanın fırça şeklini ve de dolayısı ile üzerindeki enzimleri tahrip etmektedir.
Haberin Devamı
Çölyak hastalığında bilimsel tedavi yaklaşımı nasıl olmalıdır?
Çölyak hastalığında şu anda tek tedavi yaşam boyu glütensiz diyettir. Hastaların buğday, arpa ve çavdar tüketimi kesilmelidir. Mısır ve pirinç bunların yerine kullanılmalıdır. Glütenin birçok besinde katkı maddesi olarak bulunabileceği unutulmamalıdır.
Çölyak hastalığının bitkilerle, akapunkturla veya biorezonans ile tedavi edildiği yönünde supekülasyonlar yapılıyor? Bu konuda bilgi verebilir misiniz?
Çölyak hastalığının şu anki bilgilere göre diyet harici hiçbir tedavisi yoktur. Biorezonans, akupunktur veya çeşitli bitkilerin tedavide hiç bir yeri yoktur.
Çölyak hastalığı için bir takım ilaç çalışmaları, immünolojik tedavi yöntemleri hakkında ciddi çalışmalar vardır. Önümüzdeki yıllarda bu tedavi yöntemleri yan etkileri tamamen bertaraf edilirse hayata geçirilecektir ancak şu anda herhangi bir ilaç ve tedavi dünyanın hiçbir yerinde yoktur. Tek tedavi yaşam boyu diyettir.
Haberin Devamı
Hastanın bu yöntemlere inanıp çölyak diyetini kesmesi ne gibi sonuçlar doğurabilir?
Diyeti uygulamayan hastalarda kanserleşme riski normal popülasyona göre 5 kat artmaktadır. Bunun haricinde çocuklarda büyüme gelişme durur. Karaciğer, tiroid ve birçok organı tutabilen otoimmün hastalıklar ortaya çıkabilir. Diyabet hastalığı görülebilir.
Çölyak hastalarına öneri ve tavsiyeleriniz var mı?
Çölyak hastalarıma "sizler hasta değilsiniz sadece sağlığınız için glütensiz besleneceksiniz" diyorum. Tek yapmaları gereken diyetlerine hayat boyu devam etmektir. Bu süreçte bilimsel olarak kanıtlanmamış hiçbir yönteme başvurmamalarını öneriyorum. On yıla kalmadan da gerçek bilimsel tedavisinin olabileceğini bu sürede sağlıklarını iyi korumaları için diyet yapmaları gerektiğini söylüyorum.
