Sağlıklı bir evliliğin formülü: Evlilik öncesi psikolojik danışmanlık

Evlilik Öncesi Psikolojik Danışmanlık, çiftleri evliliğe hazırlamak üzere gerçekleştirilen psikoterapi türüdür. Farklı sürelerde, farklı içeriklerde yapılan evlilik öncesi danışmanlık uygulamalarının ortak noktası, iki bireyi evli bir çift olma konusunda doğru bilgilendirmek ve gerekli olduğunda bazı bireysel ve çift becerilerini geliştirmelerine yardımcı olmaktır. ART Tıp Merkezi'nden Uzman Psikolog Arzu Güneş, Evlilik Öncesi Psikolojik Danışmanlık hizmeti hakkında bilgi veriyor!

Evlilik öncesi danışmanlık; çiftlerin ilişkileriyle ilgili hali hazırda yaşadıkları sorunların çözümlenmesinde ve sağlıklı bir evlilik kurmalarında onlara yardımcı olmayı hedeflemektedir.

Evliliğe hazırlanan çiftlerin psikolojik danışmanlık veya evlilik öncesi terapi alması batı dünyasında oldukça sık rastlanan bir durumdur. Ülkemizde de her geçen gün bu konuda çalışan profesyoneller artmakta ve bilinçli genç çiftler bu tür hizmetleri almaya daha fazla yönelmektedir. Bu noktada bireylerin birincil sorumluluğu bu hizmeti alacakları kişi ya da kurumların alandaki yetkinlik ve etkinliğini araştırmak olmalıdır.

İnşaat Analizi

İyi bir evlilik öncesi danışmanlığı; partnerinizle aranızda güçlü, sağlıklı bir ilişkinin oluşması ve istikrarlı, tatmin edici bir evliliğin temellerinin atılması için yapılan bir teknik analizdir. Diğer bir deyişle; "siz nasıl birisiniz?", "partneriniz nasıl biri?", "bu iki kişinin uyum ve uyumsuzlukları hangi alanlarda olabilir?", "yaşadıkları ilişkideki sıkıntılar, yaşayacakları evliliğe ait sorunların göstergesi olabilir mi?" gibi soruların araştırıldığı, yanıtların anlamlı şekilde birleştirildiği bir analiz sürecidir.

Evlilik öncesi danışmanlığını, bir bina inşaatına başlamadan önce yapılan teknik analize benzetebiliriz. Bu analiz; temel için toprak analizini, malzeme tespitini, kazılan temelde yapılan araştırmaları ve her türlü risk analizini içerecektir.

Evlilik öncesi danışmanlıkta da riskler önceden belirlenebilir. Riskleri minimuma indirmek ve sağlam bir ilişki temeli inşa etmek emek isteyen bir süreçtir. Evlilik kurumu aslında her aşamada özen isteyen, üzerinde emek verilmesi gereken bir kurumdur. Hiç çaba harcamadan dengeli, tatmin duyduğumuz bir evlilik sahibi olamayız.

İlişkinin gelecekteki risklerinin öngörülmeye çalışıldığı evlilik öncesi danışmanlık süreci hem kendimizi hem de partnerimizi tanımamıza yardımcı olacaktır.

- Şu anda kimiz ve ne istiyoruz?

- Bu istediklerimiz partnerimizin kim olduğu ve istekleri ile örtüşüyor mu yoksa çatışıyor mu?

- Zaman içerisinde değişirsek (ki değişim kaçınılmazdır) bu değişime nasıl uyum sağlarız?

Bu gibi birçok sorunun cevabı da bu süreçte araştırılacaktır. Henüz evliliğe başlamamış bir çiftin evlilik tanımlarını, evlilikten beklentilerini, geleceğe dair planlarını konuşmaları için bir fırsattır "Evlilik Öncesi Danışmanlık".

Kendisine ve partnerine doğru soruları sormak önemlidir:

- 30 yaşına geldiğinde nerede, ne yapıyor olmayı hayal ediyorsun?

- Ne zaman, kaç çocuk istiyor ve onları nasıl yetiştirmeyi planlıyorsun?

- Mesleki ve kişisel hayallerin var mı?

Biz bir ilişkiyi yaşarken hangi malzemeyi ortaya koyuyoruz?

Değerlerimizi, düşünce ve fikirlerimizi, kişisel hatta aile hikayemizi malzeme olarak ortaya koyuyoruz. Karşımızdaki kişi de kendi malzemelerini ortaya koyuyor. Peki ya bir araya gelen bu malzemeler uyum sağlamaz ise? Ya karşılıklı ortaya koyduklarımız; birbirini yok eden, birbirine zarar veren maddelerse? O zaman ne olacak?

Evlilik Öncesi Danışmanlık neleri sağlar?

Evlilik Öncesi Danışmanlık, bireylere evlenmeden önce ilişkilerine objektif bir gözle bakma ve gerekirse zayıf noktaları güçlendirme şansı verir. Danışmanlık sürecinde çift, bazı önemli başlıklar üzerinde konuşma ve hatta tartışma konusunda yüreklendirilir. El değmemiş konular, gizli kalmış korku, kaygılar ve dile getirilmemiş beklentiler açıkça konuşulur. Evlilik öncesi danışmanlıkta yer alan önemli başlıklar; iletişim, bütçe ve maddi konular, evlilik rolleri, görev ve sorumluluklar, çocuk sahibi olma, karar alma, birlikte geçirilen zaman, bireysel ve çifte ait alanlar gibi başlıklardır.

Örneğin; bir çiftin evlilik içi roller ve sorumluluk dağılımı konusunda evlenmeden önce hiç konuşmamış olmaları sıkça rastlanan ve önemli sorunlara neden olan bir durumdur. Ya da çiftin birbirinden beklentilerini açık ve dürüst bir şekilde konuşulmamış olması evlilik boyunca çıkabilecek birçok sorunun temelini oluşturmaktadır. Ayrıca, ilişkide ağırlıklı olarak eşlerden birinin istek ve beklentileri önemliyken diğerinin beklentileri karşılanmıyor ve hatta göz ardı ediliyorsa, bu kaçınılmaz biçimde sorunlara sebep olacaktır.

Diğer taraftan Evlilik Öncesi Danışmanlığın en önemli konularından bir de iletişimdir. İletişim becerileri gelişmiş bir çift, ortaya çıkan sorunları tartışmak ve çözmek konusunda iletişim becerileri gelişmemiş çiftlere kıyasla çok daha başarılı olacaktır. Evliliğin olmazsa olmazı "güven duygusu"nu sağlayan da zaten iyi bir iletişimdir.

Ölçme Değerlendirme

Değerlendirme, Evlilik Öncesi Danışmanlığın önemli bir parçasıdır ve iki tür değerlendirmeden söz edilebilir: Bireyin Değerlendirilmesi ve İlişkinin Değerlendirilmesi. Öncelikle bireysel özellikleri, becerileri ve kişilik tiplerini ölçümleyen araçlar (test ve ölçekler) kullanıyoruz. Hangi kişilik tipindeki bireylerin hangi kişilik tipindeki bireylerle daha uygun olabileceğiyle ilgili birçok bilimsel veri var çünkü elimizde. Ayrıca kişinin belli becerilerini de ölçümlüyoruz. Örneğin; problem çözme becerisi veya çatışma ile baş etme becerisi ya da öfke kontrolü gibi bireysel konular bir ilişkiyi sürdürebilmek için gerekli özelliklerdir. Bu özellikler açısından değerlendirilen bireyler gerekirse belli becerileri geliştirmek üzere desteklenmektedir.

Tabi ki ilişkinin güçlerini ölçümlediğimiz araçlar da var. Belli başlı ilişki tipleri vardır. Üzerinde çalıştığımız çiftin ilişkisinin hangi ilişki tipinden olduğunu belirledikten sonra yaşayacakları evlilik hakkında öngörülerimizi çift ile paylaşıyoruz. Örneğin; Rasyonel İlişki Tipine (ki bu romantik ilişki tipinden çok uzak bir ilişki tipidir) sahip olduklarını tespit ettiğimiz çifte romantik beklentilerde bulunmamalarını öneriyoruz.

Evlilik Öncesi Danışmanlık süreci (hem terapinin süresi, hem içerikteki uygulama ve kullanılan yöntemler, hem de amaçlar açısından); bireylerin yaşlarına, yaş farklarına, ilişkinin yaşına, daha önce evlilik ve çocuk sahibi olup olmadıklarına, ailesel faktörlere, kültürel farklılıklara, kişilik özelliklerine ve ilişkide sahip olunması gereken özelik ve becerilere ne derece sahip olduklarına bağlı olarak değişmektedir.

Erken Müdahale

Diğer taraftan, bir evliliğe hazırlanırken çoğumuz, bu evliliğin doğal olarak bizim arzu ve ihtiyaçlarımızı (duygusal, cinsel, sosyal, maddi vs) karşılayacağını sanıyoruz. Ama durum kesinlikle böyle olmayacaktır. Bir ilişki tüm ihtiyaçlarımızı birden bire karşılar olmayacaktır. Bunların bazıları açıkta kalabilecektir. Ama farklılıkların ve beklentilerin terapi sürecinde evlenmeden önce tartışılması bireylerin birbirini daha iyi anlamasını ve evlilik içinde de daha fazla desteklemesini sağlayabilmektedir. Bazen de çift aldığı riskleri fark eder ve kararını gözden geçirmeyi isteyebilir. Her durumda erken müdahale olarak görebileceğimiz Evlilik Öncesi Danışmanlık, evlilikte yaşanabilecek sorunları ve boşanma riskini önemli oranda azaltmaktadır.

Sonuç

Süreç ne şekilde gerçekleşmiş olursa olsun, evlilik öncesi danışmanlık alan birçok çift terapi sürecinden sonra iletişim becerilerini geliştirdiklerini, evlilik beklentilerini daha gerçekçi bir çerçeveye oturttuklarını, çatışma ile baş etme konusunda çok daha başarılı olduklarını belirtmişlerdir. Ayrıca, Evlilik Öncesi Danışmanlık alan çiftler, ileride yaşayabilecekleri sorunlarda profesyonel yardım olma konusunda daha olumlu bir tutum geliştirmektedirler. Bu da; evlilik sorunları çözülemez boyuta ulaşmadan profesyonel destek alacakları için çiftin ilişkisinin daha uzun ömürlü olacağını düşündürmektedir.