Öfke Yönetimi; Çatışmada Duygusal İstikrar

En bilge kişi, duygularını aklın emrine nasıl tabi tutacağını bilen kişidir. Her insan öfkelenebilir ama öfke ile kör olan bir aptal onun kölesi olur. Öfke sıcakken ne yaptığını bilmeyen kişinin o andaki tüm davranışları kişinin kendi aleyhinde olur. Öfke ve öfke ile bağlantılı tüm duyguları atalarımızdan mirastır. Başka bir formda saldırganlık, tüm hayvanlarda hatta iyi tür bir hamster da bile doğaldır. Bu, türlerin hayatta kalmasına yardımcı olan, kendilerini ve yavrularını koruyan temel içgüdü düzeyidir.

Ünlü Filozof Gnev Livost’a göre kişi sürekli bir öfke halinde ise altında yatan başlıca sebep; önemli bazı ihtiyaçlarının tatmin edilmemesi ve karşılanmamasıdır. Dal’ın sözlüğünde öfke, kişiye çok miktarda enerji veren yıkıcı bir duygu olarak yorumlanır. Negatif enerji, kelimenin tam anlamıyla uç noktaya saplanmaya başlar. Bilincin daralması, gerçekliğin çarpıtılması, gerçekliğin yeteri kadar algılanamaması söz konusu olur. Modern toplumda gitgide artan ‘öfkeli insan’ modeli, ihtiyaçların hızla arttığı, var olan kayağın yetersiz kaldığı, insanın giderek daha da yalnızlaştığı yenidünyanın ürünüdür. İnsan, bu güvensiz dünyada öfke kalkanını geçirerek kendini güvene alma çabasındadır. Belki başka hiçbir durumda, öfkeli olduğu anda ki kadar cesur olamamıştır insan. Öfke içindeki kişi, yüzünün yanmakta olduğunu, kanının kaynadığını, kaslarının gerginliğini hisseder. Kişinin bütün bunları hissetmesi onu eyleme iter.

Öfke İçin Üç Sebep

Öfke karşılanmamış ihtiyaçları bir sonucudur. Öfkeyi ifade etmek için içsel ‘izin’, bu duygunun dışarı çıkması için yeşil ışık verir. Bu nedenle öfke üzerinde ki kontrol, ilk oluşum anından itibaren gereklidir.

Sebep 1: Öfke, oluşan acıya bir tepkidir. Bu, evrimin otomasyona getirdiği bir tepki programıdır.

Sebep 2: Öfke birincil duyguların devamıdır. Korku, hüzün, suçluluk gibi duyguların üstünü örten ikincil bir duygudur. Öfke için ‘dağınık bir yatağın üstünü örten battaniye’ benzetmesini yapabiliriz. Altında çok farklı, türlü türlü saklanması gereken, o an görmek istenmeyen bir sürü eşya olabilir. Fakat bir battaniye bütün bunların üstünü örter. Unutulmaması gereken şey ise, varlıklarını yok etmediği, sadece örttüğüdür…

Sebep 3: Öfke, durum değerlendirmesinin bir sonucu olarak ortaya çıkar. Eğer ortada bir haksızlık veya değerlere aykırı bir durum varsa, öfke ortaya çıkar.

Öfkenin olumlu işlevi: Öfke karşılanmamış ihtiyaçlar sonucu ortaya çıktığı için bu ihtiyaçların karşılanmasını sağlar. Yani öfke, bir sonuç elde etmek için insanı harekete geçirir. Bu ihtiyacın karşılanması için harekete geçiren ‘yoğun duygusal enerji’ nin serbest kalmasının bir diğer adı öfkedir diyebiliriz.

Öfkeyi Yönetme Meselesi

Öfkeyi yönetme meselesi, bu duyguyu düzenlemeye yardımcı olan doğru inançlar ve araçlar ile yakından ilgilidir. Çok farklı bir konu olsa da burada değinmekte fayda var; öfkeyi yutmak, öfkenin bastırılması insanda çeşitli ruhsal rahatsızlıklara yol açar. Bunlardan en yaygın olan iki hastalık: psikosomatik hastalık ve hipertansiyondur.

Öfke Yönetiminin Beş Yolu

Yol 1:Öfkenizi kontrol altına almak için karar verin. Öfkenizle baş etmek için yardıma ihtiyaç duyduğunuzu kabul ettiğinizde bilinçdışınıza bir işaret verirsiniz. Bu duygu ile bilinç seviyesinde başa çıkma yolunda ilk adımı atmış olursunuz.

Yol 2: Benlik saygınızı güçlendirin. Günlük hayatta es geçtiğiniz birçok şeyi yeniden gözden geçirin. Sabah kalktığınız andan itibaren yataktan kalkışınız, yüzünüzü yıkayışınız, dişlerinizi fırçalamanız vs… İşe giderken geçtiğiniz yol… Farkına vararak, zaman zaman farklı yollar deneyerek değiştirebilirsiniz. Yatarken giydiğiniz özensiz pijamalar yerine kendiniz için yeni, güzel bir pijama takımı alabilirsiniz. Evet, sevdiğiniz insanlar sizin ihtiyaçlarınızı es geçiyor olabilir zaman zaman. Fakat siz hep sizinle birliktesiniz. İhtiyaçlarınızı, doyurulmamış duygularınızın bir kısmını kendiniz doyurabilirsiniz.

Yol 3: Başınıza gelen olayları yeniden yorumlamayı öğrenin.Durumu bir tehdit, saygısızlık veya haksızlık olarak değerlendirirseniz, öfke otomatik olarak ortaya çıkar. Önemli olan yaşanan değil, onun biz tarafından nasıl yorumlandığıdır. Unutmamak gerekir ki her şey insan içindir. Olumlu yeniden çerçeveleme yöntemi ile olaylara yeniden bakabilmek öfke kontrolünü sağlamak için güzel bir yoldur.

Yol 4: Öfkenin sinyallerini tanımayı öğrenin. Bunlar, sizin için tehlikeli bölgeye girdiğinizi gösteren işaretlerdir. Karında gerginlik, kalp atışında ani artış, çene kemiğinin kenetlenmesi, öfkenin vücutta ki en net belirtileridir. Bu belirtilerin farkına vardığınızda derin nefesler alarak yavaş yavaş vücudunuzu yumuşatabilirsiniz.

Yol 5: Çevrenizde ki insanlardan beklentilerinizi azaltın. Kendinize, diğer insanların sizin beklentilerinizi karşılamak için var olmadıklarını daha sık söyleyin. Birçok sorun, her şeyin istediğimiz gibi olması gerektiğine olan inancımızdan doğar.

Bu gezegende sizinle birlikte hala yedi milyar insan var.