Çalışma hayatında stres

ÇALIŞMA HAYATINDA STRES

Bilindiği üzere stres hayatımızın her alanında karşılaştığımız psikolojik bir durumdur. Kimi zaman bizim için iyi sonuçlar doğururken, kimi zaman da ne yazık ki kötü sonuçlanabiliyor. Çalışma hayatının bireye yüklediği bazı görev ve sorumluluklar çalışanda bir takım stres durumlarına neden olmaktadır. Toplumda çalışana verilen görevlerin yükünün artması çalışma isteğini de etkilemektedir.

Peki ama iyi ya da kötü çalışma hayatında karşılaşılan bu stres nedir? Gelin şöyle bir göz atalım:

Kelime anlamı olarak stres Latince kökenli olup ‘estrictia’ dan gelmektedir. Stres; olağandışı talepler, birtakım baskılar ve karşımıza çıkan fırsatlardan dolayı bireylerde oluşan gerilim durumudur.

Stresi bulunduğumuz yüzyılın modern hastalığı diye de nitelendirebiliriz. Kişi hangi alanda çalışırsa çalışsın stres kavramıyla dönem dönem karşı karşıya kalmaktadır. Ancak stresin seviyesi işin içerik ve yapısına göre artıp azalmaktadır. Uzun zaman strese maruz kalan birey de, bu strese bağımlı hale gelerek çeşitli psikolojik ve bedensel rahatsızlıklar ortaya çıkmaktadır. Kişi stresli olayların üstesinden gelebilecek seviyede olduğu sürece kendini aşırı gerilim ve olumsuzluklardan uzak tutabilir.

Stres basit bir endişe hali ya da zannedildiği gibi sadece sinirsel bir tansiyon değildir. Ancak tamamıyla sakınılacak veya zararlı bir durum olduğu da söylenemez.

Genellikle olumsuz olarak bilinen stres her zaman kötü ve istenilmeyen bir sonuç doğurmaz. Hatta belli oranlarda ki stres kişiyi başarıya götürmektedir.

İş hayatı günümüz insanının hayatında önemli bir yer tutar ve insanlar vakitlerinin büyük bir kısmını işle ilgili kafa yorarak veya çalışarak geçirirler. Çalışanların birinde görülen stres, çalışma arkadaşlarına ve toplumun güvenliğine de yansımaktadır. Her iş bir miktar zorluk ve karmaşıklığı içinde barındırırken, iş yükü ve sorumluluğuyla da can sıkar. İş yaşamında ki strese gerektiği kadar önem verilmediği durumlardaysa çalışanlarda iş tatminsizliği baş gösterir.

Stresin olmadığı bir iş ortamı ise monotonluğu beraberinde getirir. İş ortamının monotonlaşması da yüksek oranda sıkıntı ve gerginlik yaratabilir. Bu sebeple orta düzeyde stres yaşamak aslında tekdüze olan iş ortamını geriye atarak çalışanlar üzerinde olumlu etkiler yaratır. Birey kendine ne kadar zevk veren bir iş ortamında çalışıyorsa verimi de o kadar artmakta ve işinden hoşnut olmaktadır. Böylelikle stresten de daha az etkilenmektedir.

Çalışma ortamında birçok stres etmeni mevcuttur. Hepsinin başında ise “aşırı iş-çok iş” yükü gelmektedir. Belirli bir süre içinde çok fazla iş yapıp bitirme ve bunun kişiye yüklediği sorumluluk, beraberinde gerginlik ve strese sebep olmaktadır. Bir diğer etmen ise değişimle alakalıdır. Eğer birey kendine meydan okuyan ve heyecanlandıran işleri yapmaktan hoşlanıyorsa stresten çok daha az etkilenmektedir. Fakat değişimi kendileri için ürkütücü etmen olarak algılıyorlarsa stresten daha çok etkilenmeleri kaçınılmaz olmaktadır.

Bir diğer önemli stres etmeni ise iş değerlendirilmesidir. Çalışanlar aslında bir başkası tarafından değerlendirilmekten hoşlanmazlar çünkü bu değerlendirmenin yeterli ve objektif olabileceğine inanmazlar. Yanlı ve yetersiz değerlendirme ise strese sebep olmaktadır.

Çalışılan iş yükünün fazla olması çalışana ağır bir görev-sorumluluk yüklemektedir. Her iş ortamında çalışma saatleri içinde yapılan işlerin miktarıyla ilgili düzen ve kanaat getirilmelidir. Çalışanın yapacağı işin belirlenmesi esnasında onun motivasyonuna uygun olacak şekilde seçimler birlikte yapılmalıdır.

Çalışma hayatının verdiği zorluk ve sorumluluklarla beraber birey de artan stres durumlarına psikolojik destek sağlanarak, bir takım bilgilendirmeler uzmanlar tarafından yapılmalıdır. Stresin ne olduğu anlatılarak, çalışan da bu strese neden olan etmenler değerlendirilmelidir. Stresin belirtileri ve stresle karşılaşınca nasıl başa çıkacağı bireylere öğretilmelidir.

Stres Belirtileri

Strese maruz kaldıktan bir süre sonra çalışanlar maruz kaldıkları bu strese bağlı olarak çeşitli belirtiler göstermeye başlarlar. Bu belirtiler psikolojik belirtiler, fiziksel belirtiler ve davranışsal belirtilerdir.

1.Psikolojik Belirtiler:Gergin ruh hali, geçimsizlik, sinirlilik, duygusallık, devamlı endişe hali, yetersizlik duygusu, gereksiz telaş ve hayal kırıklığı olarak belirtilebilir.

2.Fiziksel Belirtiler:İnsan bedenine zararlı etkenler bireye fiziksel işlevlerinde bir takım belirtilerle geri döner. Bunları; yüksek tansiyon, boşaltım (sindirim) yollarında bozukluk, nefes alıp vermekte zorluk, unutkanlık, başta ağrı, halsizlik, mide bulantısı, kasılmalar ve alerji olarak belirtebiliriz.

3.Davranışsal Belirtiler:Stres yaşanan durumlarda bireyin davranışları üzerinde açık,net ve direk etkiler görülmektedir. Bunları; uyku problemleri (aşırı uyuma ya da hiç uyuyamama), iştahta azalma veya yemek yemede artış, konuşmada güçlük, sigara ve alkol kullanımında artış olarak belirtebiliriz.