Tüm yönleriyle meme onarımı

Meme onarımları, kanser tedavisinin önemli bir paçasıdır. Onarım hastanın vücut bütünlüğünü geri kazandırdığı gibi günlük yaşama ayak uyduracak moral ve motivasyonu da sağlar.

Mastektomi nedir?

Meme kanserinin cerrahi tedavisinin ilk aşaması memedeki kanserli dokuların alınmasıdır. Hastaların “memenin içinin boşaltılması” şeklinde de tanımladığı bu ameliyata “Mastektomi” denir. Bu aşamada genel cerrahlar tarafından, kanserli meme dokusu ya da memenin bütünü alınır.

Meme onarımı ameliyatı ne zaman yapılır?

Meme onarımı (meme rekonstrüksiyonu) ameliyatı, memenin alındığı aynı ameliyatta yapılabilir. Yani genel cerrahın “memeyi boşaltma” yani mastektomi ameliyatını yaptığı ameliyatta biz plastik cerrahlarda girip memeyi onarabiliriz bu onarıma eş zamanlı meme onarımı ameliyatı adı vermekteyiz. Eş zamanlı meme onarımı ameliyatlarında genellikle meme implantlarını (silikon meme protezlerini) kullanmaktayız.

Meme onarımı (meme rekonstüksiyonu) ameliyatları, memenin alınma ameliyatlarından aylar ya da yıllar sonra yapılabilir. Bu tür geç dönemlerde yapılan meme onarımlarına da “gecikmiş meme onarımı ameliyatı” adını vermekteyiz. Memesi daha önce alınmış olan hastalarda memenin yeniden yapılması için genelde hastaların kendi dokularını ya da hastanın kendi dokuları ile birlikte meme protezlerini birlikte kullanmaktayız.

Alınan memenin yerine yenisi nasıl yapılır?

Alınan memenin yeniden yapılması için kullanılan ameliyat yöntemleri; 1-Silikon meme protezleri (meme implantları), 2-Hastaların kendi dokuları, 3-Yağ dolguları (yağ enjeksiyonları), 4-Bu yöntemlerin birlikte kombine edilmesi (hibrit meme onarımı)

Memenin alınması sonrası onarım yöntemlerine, kanser tedavisi sürecine göre karar verilir. Burada hastanın kendi dokusuyla yapılan onarımlar, yağ enjeksiyonu yöntemi ve silikon meme protez yöntemlerinden uygun olanı kararlaştırılır ve uygulanır.

Onarım tedavisi için başvuran hastalar çoğunlukla “Mastektomi sonrası silikon ameliyatı olabilir miyim?” sorusunu yöneltirler. Ancak bu soru eksik bilgiden kaynaklı olup, meme protezi dışındaki yöntemler konusunda da hastanın bilgilendirilmesi gerekir.

Meme onarımında yöntem nasıl belirlenir?

Onarım işlemlerine, hastalığın erken evresinde, mastektomi ameliyatının hemen ardından onarım süreçlerine başlanabilir. Bu mümkün değilse, kanser tedavisinin gidişatına göre onarım süreçleri planlanır. Hastadaki dokuların durumu, vücut yapısı, alınan tedaviler, radyoterapi görüp görülmeyeceği, tümörün evresi, diğer memenin büyüklüğü, yaş, hastanın doğum yapıp yapmadı gibi pek çok faktöre göre meme onarımında uygulanacak yöntem belirlenir.

Meme onarımları; protezlerle, hastanın kendi dokuları veya yağ dolgularıyla yapılabilir. Bazen de bu yöntemlerin birbiriyle kombine edildiği “hibrit” yöntemlerle meme onarımı gerçekleşir.

Yağ dolgularıyla meme onarımı

Deri kaybı fazla olmayan ve diğer memesi küçük olan hastalarda yağ dolgularıyla onarım yapılabilir. Ancak geniş kapsamlı onarımlarda yağ dolgusu tek başına tercih edilmez.

Yağ dolguları daha çok destekleyici bir yöntem olarak kullanılır. Bu uygulamanın bir faydası da yağ dolgusuyla birlikte verilen kök hücrelerin, radyoterapinin deride oluşturduğu hasarları onarma özelliği olmasıdır.

Yağ dolgularıyla yapılan onarım sonrası deri yumuşar, rengi pembeleşir ve damarlanma görünümü azalır. Meme protezi ile yapılan onarımlarda protezin etrafının yağ enjeksiyonları ile doldurulması memenin daha doğal görünmesini ve daha yumuşak olmasını sağlar.

Protez kullanılarak yapılan meme onarımları

Silikon meme protezleri ile meme onarımı ameliyatları, sıklıkla memenin alındığı ameliyatla eş zamanlı meme onarımı yapılan hastalarda tercih edilmektedir. Eğer hasta ameliyattan sonra radyoterapi tedavisi almayacaksa bu hastalarda genellikle meme onarımında kalıcı bir meme protezi kullanılır.

Eğer hasta radyoterapi tedavisi görecek, bu hastalarda memeye geçici bir protez (doku genişletici, ekspander) yerleştirilir. Bu geçici protez, radyoterapi sırasında meme bölgesinde volüm oluşturur. Geçici protez konulmayan hastalarda yani meme onarımı yapılmayan hastalarda radyoterapi sonrası meme bölgesi düzleşeceği ve sertleşeceği için bu bölgeye meme onarımı ameliyatı yapmak zorlaşacaktır.

Radyoterapi tedavisi bittikten yaklaşık 6-12 ay sonra bu tedavinin dokulara yaptığı hasar iyileşir ve geçici protez çıkarılıp kalıcı proteze geçilebilir. Kalıcı protez yerleştirilirken yağ enjeksiyonuyla da desteklenebilir.

Hastanın kendi dokularıyla meme onarımı

Hastaların kendi dokusuyla yapılacak meme onarımlarında, karın, sırt, kalça ve bacaklarda bulunan dokular kullanılır. Bunlardan en uygunu karın bölgesinden alınan dokulardır. Karın bölgesindeki dokular miktar ve kıvam bakımından meme dokusuna oldukça yakındır. Ayrıca dokular alınırken, hastanın karın bölgesindeki sarkmalar da giderilmiş yani karın germe ameliyatı da yapılmış olur.

Karın dokularının elverişli olmadığı hastalarda kendi dokusu ile meme onarımı için ikinci sıklıkla kullanılan bölge sırt bölgesidir. Eğer sırt bölgesi meme onarımı-meme rekonstrüksiyonu için kullanılacaksa genelde meme protezleri ile birlikte kullanılmaktadır. Çünkü sırt bölgesindeki dokular tek başına meme oluşturmak için yetersiz kalmaktadır.

Meme başı onarımı nasıl yapılır?

Mastektomi ameliyatı esnasında meme başı alınan hastalarda meme dokusu oluşturulduktan sonra meme başı (nipple) ve meme başı etrafındaki koyu bölgenin (areola) onarımı yapılır. Meme başının onarımı için meme derisinin kendi üzerine uygun şekilde dikilmesi, diğer meme başı ya da vücudun başka bölgesinden alınan dokuların bu bölgeye aktarılması yöntemleri ile mümkündür. Meme başı etrafındaki koyu bölgenin oluşturulması içinde yaygın olarak dövme kullanılmaktadır. Bu işlemlerle karşı memeye benzer bir görüntü elde etmek mümkündür.

Onarım ameliyatları ertesi iyileşme süreci

Hastanın 1-3 gün hastanede kalması gerekir. Hastalar ameliyattan 2-5 gün sonra banyo yapılabilir. 1-2 hafta sonra günlük aktivitelere geri dönülebilir. Ameliyatın ardından 4-6 hafta boyunca sporcu sutyeni giyilmelidir. 6-8 haftanın ardından spor aktiviteleri rahatlıkla yapılabilir. İyileşme süreçleri uygulanan meme onarımı (meme rekonstrüksiyonu) yönteme bağlı olarak değişiklikler gösterebilir.

Meme onarımı sonrası emzirme mümkün mü?

Onarım yapılan memede süt bezlerinin yani meme dokusunun tamamı alınmışsa emzirme mümkün olmamaktadır. Bu hastalarda hangi onarım yöntemi kullanılmış olursa olsun, süt bezleri ve süt kanallarının tamamı alındığından yeniden yapılan memeden emzirme yapılamaz. Ancak diğer memeye yönelik herhangi bir müdahale yapılmamışsa, hasta bu memeden emzirebilir. Eğer meme dokusu ya da süt bezlerinin bir kısmı alınmışsa geriye kalan meme dokusu emzirme fonksiyonunun yerine getirilmesi için yeterli olabilir.

Silikon protezlerin ömrü ne kadar?

Günümüzde meme protezleri, gelişmiş teknolojiyle son derece dayanıklı ve konforlu olarak üretilmektedir. Onarım ve meme büyütme ameliyatlarında kullanılan silikon protezler delinme ve sızıntılara karşı son derece güvenlidir. Hayat boyu kullanılabilir olan bu protezler, deformasyonlar gibi istenmeyen durumlara karşı garantilidir.

Onarım yapılan memede duyu

Memenin alınması ameliyatı sonrası memede duyu kaybı meydana gelir. Bu durum meme onarımı ameliyatında tamamen ortadan kalkmaz. Ancak üzerinden zaman geçtikten sonra duyuların bir kısmı geri dönebilir. Hastaların kendi dokuları ile yapılan onarımlar, duyuların geri kazanımı açısından daha avantajlıdır.

Meme onarımı sonrası ultrason, mamografi, MR çekimi

Onarım işleminde kullanılan yöntem ve malzemeler, tetkik ve kontrollerin düzenli olarak sürdürülmesi açısından önemlidir. Hekimin tavsiyesine göre istenen radyolojik tetkiklerin belirli aralıklarla yapılması, kanserin durumunu ve olası nükslere karşı erken müdahale yapılması açısından kritiktir. Bu nedenle, memenin yeniden yapılması yani meme onarımı hangi yöntemle yapılmış olursa olsun, ultrason, mamografi ve MR gibi tetkikler hastaların takip sürecinde bir sorun olmadan yapılabilir.

Meme onarımı kemoterapi, radyoterapi tedavilerinin uygulanmasına engel mi?

Meme onarımları, meme kanser tedavisinin bir parçası olarak düşünülmelidir. Hastaların kendi dokularıyla ya da meme protezleriyle yapılan onarımlar ameliyat sonrası uygulanacak radyoterapi ve kemoterapi uygulamalarına engel teşkil etmez.

Estetik, Plastik, Rekonstrüktif Cerrahi Uzmanı Prof. Dr. Şükrü Yazar