Okuldaki düzensiz beslenme diyabeti tetikliyor

Diyabet, halk arasında yetişkin hastalığı olarak bilinir. Ama günümüzde sadece yetişkinlerde değil, çocuklarda da sıklıkla görülüyor. Özellikle okul çağındaki çocuklarda yemek saatlerindeki değişiklikler, şeker seviyelerinde ciddi sorunlar yaratabiliyor. Central Hospital’dan Uzman Psikolog Aycan Bulut, diyabetli çocuklara sahip olan anne babaları uyarıyor: “İnsülin yapılması ve şeker ölçümünün rutin hale getirilmesi okuldaki diyabetli çocuklar için önemlidir. Diyabetli çocuklara kendi şekerini tedavi etme kabiliyeti kazandırılmasıyla birlikte düşük ve yüksek şekerin belirtilerinin iyice öğretilmesi gerekir.”

Çocuklarda Diyabet Psikolojisi

Diyabet bebeklikten ergenliğe kadar bütün dönemlerde görülme oranı yüksek kronik bir hastalıktır. Tip 1 diyabet, viral enfeksiyon, katkı maddeli yiyecek ve içecekler gibi çevresel faktörlerin etkisiyle oluşan bir diyabet grubudur ve özellikle çocukluk çağında daha sık görülür. Yapılan araştırmalarda her iki bin çocuktan birinin Tip 1 diyabet hastası olduğu ve her sene bu sayının artış gösterdiği saptanmıştır. Tip 2 diyabet ise daha çok erişkinlerde görülür ve şişmanlık nedeniyle oluşan insülin miktarının az olmasına bağlıdır. Son dönemlerde artış gösteren obezite nedeniyle 13-15 yaş arasındaki çocuklarda Tip 2 diyabetin de görülme oranı da artıyor.

Çocuklarda Diyabetin Belirtileri

Bebeklik döneminde bebeğin aşırı idrara çıkması ve su içmesi, sürekli ağlaması ve bu ağlamaların su verildiğinde kesilmesi bebeklik dönemi diyabetine işaret edebilir. Çocuğun isteklerini ifade etmeye başladığı dönemde aşırı su istemesi, gece sık sık idrara çıkması ve tekrar su içmesine dikkat edilmelidir. Özellikle çocuğun iştahlı olması fakat yemek yediği halde kilo alamaması, halsiz olması, terlemesi, karın ağrıları ve kusmaları, hızlı soluk alıp vermesi ve çevresine ilgisiz olması diyabet belirtileri arasındadır. Diyabette erken teşhis oldukça önemlidir. Bu belirtiler görüldüğünde en kısa zamanda bir uzmandan yardım alınmalıdır.

Anne, baba ya da birinci derece yakın akrabalarında şeker hastalığı olan çocuklar genetik olarak diyabete eğilimlidir. Genetik olarak eğilimli olan bireyler bebeklikten itibaren dengeli ve düzenli beslenmelidir. Kiloları ise yaşlarına ve fiziklerine uygun olmalıdır. Şeker ve çikolata tüketimine de dikkat edilmeli, çocuklara ödül olarak şeker ve çikolata verilmemelidir. Bunun yerine çocuklar, daha çok basit şeker ve fruktoz içeren meyve tüketimine teşvik edilmelidir.

Aileler Diyabetli Çocukları Desteklemeli

Diyabet tanısı konmuş çocuk hastalığı hakkında mutlaka bilgilendirilmelidir. Hastalık çocuğa yaşına uygun basit bir dille anlatıldıktan sonra ailenin hastalığı nasıl kabul ettiği de çocuk için oldukça önemlidir. Anne ve babanın aşırı kaygı ve endişesi çocuk için stres faktörü oluşturabilir. Bu nedenle ailelerin diyabet ile ilgili detaylı araştırmalar yapması ve durumu kabul etmesi gerekir. Kendilerini ya da birbirlerini suçlamak çocuğun durumunu daha da zora sokacaktır.

Diyabet hastalığında anne ve babanın desteği çocuğu daha iyi hissettirir. Çocuk ailesinin desteğiyle hastalığıyla yaşamayı öğrenecek ve diyabet için gerekli olan durum ve koşulları kendi kendine organize edecektir. İyi bir diyabet eğitimi; dengeli ve düzenli beslenme, yaşam tarzı, kendi kendine takip ve gerek görüldüğünde doktor ile iletişime geçebilme yeteneğini kapsar. Hastalığı kabullenmek çocuk için uzun bir süreçtir. Çocuğun durumunu kabullenmesinde bireysel terapist desteği, aile terapisi ve kendisi ile aynı hastalığı taşıyan bireylerin bağlı olduğu derneklere ziyaretler ve üyelikler büyük önem taşır. Uzman doktorlarla çıkılan diyabet kampları da oldukça yararlı aktiviteler arasındadır.

Diyabetli Çocuk Nasıl Beslenmeli?

İyi, dengeli ve düzenli beslenme diyabetli yetişkinlerde olduğu gibi çocuklarda da önemlidir. Katkı maddeli yiyecek ve içecekler, hazır besinler, fast-food, rafine şekerler ve çikolata diyabetli çocuklarda olduğu kadar diyabeti olmayan çocuklar için de oldukça zararlıdır. Hastalığı önlemek için zararlı besinlerden uzak durmak gerekir. Daha planlı beslenme hastalığın ilerlememesi için önemli bir etkendir. Bunun için beslenme uzmanlarından yardım alınmalıdır.

Diyabetin kontrolü için sağlıklı yaşam şarttır

Sağlıklı beslenmeyle birlikte yapılan düzenli fiziksel aktiviteler de oldukça önemlidir. Çocuğun spor yapması hem kendisini iyi hissettirir hem de sosyalleşmesine olanak sağlar. Fiziksel aktivite açısından diyabeti olan çocukların diğer çocuklardan bir farkı yoktur. Bu nedenle diyabetli çocuklar kendi yaş grubuna uygun sportif faaliyetleri yapabilirler. Dengeli ve bilinçli bir diyetle çocukların bir partide eğlenmesi veya bir kutlamada bulunması doğaldır.

Diyabetli insanların sosyal yaşama sahip olması, sağlıklı bir yaşam tarzı için önemlidir. Sağlıklı bir sosyal yaşam, arkadaşlarla ve aile ile birlikte diyabete ait problemleri önlemek ve stresi azaltmak için gereklidir. Bu aynı zamanda diyabetin istenmeyen belirtilerini ve yan etkilerini de azaltır. Diyabetin kontrolü için sağlıklı yaşam şarttır.

Okuldaki Diyabetli Çocuklara Dikkat Edilmeli

Çocuklar genellikle günde yaklaşık 7 saatlerini okulda geçiriyor. Bu süre içerisinde diyabetli çocuklar okulda birçok farklı sorunla karşılaşabiliyor. Yemek saatlerindeki değişiklikler ve insülin uygulanmasından doğan sorunlardan dolayı çocukların okuldaki şeker seviyeleri ciddi değişiklik gösteriyor.

İnsülin yapılması ve şeker ölçümünün rutin hale getirilmesi okuldaki diyabetli çocuklar için önemlidir. Diyabetli çocuklara kendi şekerini tedavi etme kabiliyeti kazandırılmasıyla birlikte düşük ve yüksek şekerin belirtilerinin iyice öğretilmesi gerekir. Yanlarında gerekli ekipmanlar, yiyecek ve atıştırmalıkların bulundurulması çocukların okulda geçirdiği zamanları kontrol altında tutmalarını sağlar. Okul içinde yapılabilecek fiziksel aktiviteler çocuklara öğretilmeli ve uygulamaları sağlanmalıdır. Ayrıca okulda birkaç kişide acil durumlarda aranacak aile bireylerinin ve doktorların telefon numaraları ve adreslerinin bulunması da önem taşır.