Menopoz döneminde neden kilo alınır?

Bir kadının hayatı boyunca meydana gelen dört hormonal dönem vardır.

Bunlar:

1) Premenopozal
2) Perimenopoz
3) Menopoz
4) Menopoz sonrası

1. Premenopoz

Premenopoz, bir kadının doğurgan dönemine verilen addır. Ergenlik döneminde ilk adet döneminden başlar ve son adet dönemine kadar devam eder. Bu aşama yaklaşık 30-40 yıl sürer.

2. Perimenopoz

Perimenopoz, kelimenin tam anlamıyla “menopoz çevresinde” anlamına gelir. Bu süre zarfında östrojen seviyeleri düzensizleşir ve progesteron seviyeleri düşer.

Bir kadın 30'lu yaşların ortaları ile 50'li yaşların başları arasında herhangi bir zamanda perimenopoz dönemine başlayabilir. Ancak bu geçiş tipik olarak 40'lı yaşlarda görülmeye başlar. 

Sıcak basmaları ve ısı intoleransı, uyku bozuklukları, adet döngüsü değişiklikleri, baş ağrıları, sinirlilik gibi ruh hali değişiklikleri, depresyon, kaygı, kilo almak bu dönemin belirtileridir.

3. Menopoz

Menopoz, bir kadın 12 ay boyunca adet görmediğinde resmi olarak menopoz dönemine girmiş sayılır. Ortalama menopoz yaşı 51'dir. O zamana kadar yaşanan dönem perimenopoz olarak kabul edilir.

4. Menopoz sonrası

Menopoz sonrası yani postmenopoz dönem, bir kadın 12 ay adet göremedikten sonra başlar. Menopoz ve postmenopoz terimleri genellikle birbirinin yerine kullanılır.

Hormonlardaki değişiklikler metabolizmayı nasıl etkiler?

Perimenopoz sırasında progesteron seviyeleri yavaş ve istikrarlı bir şekilde azalırken, östrojen seviyeleri günden güne dalgalanmaya başlar.

Perimenopozun erken kısmında, yumurtalıklar genellikle çok yüksek miktarda östrojen üretir. Bunun nedeni, yumurtalıkların, hipotalamus ve hipofiz bezi arasındaki bozulmuş sinyallerden etkilenmiş olmasıdır.

Daha sonra perimenopozda, adet döngüleri daha düzensiz hale geldiğinde, yumurtalıklar çok az östrojen üretir. Menopoz döneminde üretim neredeyse yok denecek kadar azdır.

Bazı çalışmalar, yüksek östrojen seviyelerinin yağ kazanımını artırabileceğini gösterir. Bunun nedeni, yüksek östrojen seviyelerinin üreme yıllarında kilo alımı ve daha yüksek vücut yağı oranı ile ilişkili olmasıdır.

Menopoz sırasında, düşük östrojen seviyeleri; göbek bölgesinde yağlanma, insülin direnci, tip 2 diyabet, kalp hastalığı ve diğer sağlık sorunlarının kaynağı olan yağ depolanmasını teşvik eder.

Perimenopoz sırasında yaşanan kilo değişiklikleri

Perimenopoz geçişi sırasında kadınların ortalama 2 kilo aldığı gözlemlenmektedir. Bununla birlikte, bazı kadınlar bu dönemde daha fazla kilo alır.  

Kilo alımı, hormon değişikliklerinden bağımsız olarak yaşlanmanın bir parçası olarak da ortaya çıkabilir.

Perimenopozda kilo alımına katkıda bulunan bir başka faktör, hormonal değişikliklere yanıt olarak ortaya çıkan artan iştah ve ve buna bağlı fazla kalori tüketimi olabilir.

Bir çalışmada, “açlık hormonu” olarak bilinen ghrelin düzeylerinin, perimenopozal dönemdeki kadınlarda, premenopozal ve postmenopozal kadınlara kıyasla daha yüksek olduğu ortaya çıkmıştır.

Menopozun geç evrelerindeki düşük östrojen seviyeleri, dolgunluk ve iştahı kontrol eden hormonlar olan leptin ve nöropeptid Y'nin işlevini de bozabilir. Bu nedenle, perimenopozun geç evrelerinde düşük östrojen seviyelerine sahip kadınlar daha fazla kalori tüketmeye eğilimlidir.

Bazı araştırmacılar düşük östrojen ve progesteron kombinasyonunun obezite riskini daha da artırabileceğine inanmaktadır.

Menopoz sırasında ve sonrasında yaşanan kilo değişiklikleri

Kadınlar perimenopozdan çıkıp menopoza girerken hormonal değişiklikler ve kilo alımı devam edebilir. 

1.900'den fazla kadın üzerinde yapılan bir çalışmada, menopoza 51 yaşından daha erken giren kadınların daha az vücut yağına sahip olduğu ortaya çıkmıştır.

Yağ artışı menopoz sırasında da ortaya çıkma eğilimindedir. Bununla birlikte, bunun bir östrojen azlığı veya yaşlanma sürecinden kaynaklanıp kaynaklanmadığı belirsizdir.