Masonların glasnost dönemi

Hür ve Kabul Edilmiş Masonlar Büyük Locası, kuruluşunun 90. yılında kamuoyuna açıldı


Türkiye masonları yıllardır büyük bir özenle korudukları gizliliklerini kamuoyuna açtı. Hür ve Kabul Edilmiş Masonlar Büyük Locası'nın kuruluşunun 90. yılı nedeniyle önceki akşam yemekli bir basın toplantısı düzenleyerek, masonluğu ve masonların çalışmalarını anlattı.
Büyük Loca'nın Beyoğlu'ndaki merkezinde yapılan toplantı bir kokteylle başladı. Konukları salonun girişinde Büyük Üstad Sahir Talat Akev karşıladı. Pek çok tanınmış gazeteci ve televizyoncuya, "hoşgeldiniz" kokteylinin ardından multivizyon gösterisi ile Türkiye'de masonluğun tarihi anlatıldı.

İlk Büyük Üstad Talat Paşa

Osmanlı ülkesinde 18. ve 19. yüzyıllarda yabancı merkezlere bağlı locaların çalışmaları vardı. Türkiye'de 1861'de bir Yüksek Şura kurulmuştu. Şura'yı Ali - i Osmani adlı bu Şura uzun ömürlü olamamıştı.
2. Meşrutiyet'in ilanından sonra 1 Ağustos 1909'da 'Meşrık - i Azam - ı Osmani' adıyla çalışmalarına başlayan Büyük Loca'nın ilk Büyük Üstadı da İttihat ve Terakki'nin ünlü ismi Talat Paşa oldu.
Türkiye masonluğu 1935 ile 1948 yılları arasında kesintiye uğradı. Bu yıldan sonra masonluğun gerektirdiği değişikliklere uğrayarak gelişen masonluk 1999'da sekiz kentte faaliyet gösteren 160 loca ve 12 bin üyeye ulaştı.

Neden açıldılar?

Multivizyon gösterisinden sonra konuklar büyük yemek salonuna alındı. Zeytinyağlı enginar tabağı, Mimoza salata, kalamar tava, hardal soslu somon balığı, çikolata soslu helva, karışık mevsim meyve tabağı ve kahveden oluşan yemek sırasında Büyük Üstad Akev, toplantının amacını açıklayan konuşmasını yaptı:
"Bugün masonluğun gizli bir tarafı yoktur. Bir zamanlar masonlar toplantı ve çalışmalarını gizli tutmak zorunda kalmışlardır. Bunun nedeni bulundukları ortamın özgürlüğe müsait olmaması, ülkede uygulanan siyasi rejimin mason idealleriyle bağdaşmaması gibi çeşitli sebeplerdir.
Bazı ülkelerde özelllikle radikal dinci akımların etkisiyle masonluk açığa çıkmaktan çekinmiş, mensupları da mason kimliklerini gizleme ihtiyacı hissetmişlerdir. Ancak bunun ne masonluğa, ne de masonluk aleyhindeki akımlara yararı olmuştur."
Dünyada masonlukla ilgili her türlü yayının kitapçılarda serbestçe satıldığını anlatan Akev, bu konuda Türkiye'de büyük eksiklik bulunduğunu anlatarak şöyle dedi:
"Hür ve Kabul Edilmiş Masonlar Büyük Locası, bugünden itibaren bu eksikliği gidermeye çalışacaktır. Ancak bunun zaman alacağı kabul edilmelidir. Büyük Loca'nın kuruluşunun 90. yılı etkinlikleri masonluğun tanıtılması pragramlanmıştır. Biliyorum ki, basında masonların açılmasından bahsedilecektir. Aslında gerçekte bir açılma yoktur. Çünkü bizim söyleyeceklerimiz zaten bilinen şeylerdir. Tek fark, başkalarının söylediklerini bu defa biz kendimiz söyleceğiz."
Akev, 2 Mayıs 1999'da Aya İrini'de 'Doğudan Batıya İnsanlık Köprüsü: Masonluk' adıyla bir serginin açılacağını da sözlerine ekledi.

Ünlü masonlar

Türkiyeli ünlü masonlardan bazıları şöyle:
Rıza Tevfik, Şinasi, Namık Kemal, Ahmet Rasim, Hüseyin Cahit Yalçın, Ziya Gökalp, Ahmet Mithat Efendi, Reşat Nuri Güntekin, Ahmet Emin Yalman, Padişah 5. Murad, Mustafa Reşit Paşa, Keçecizade Fuat Paşa, Bahriye Nazırı Cemal Paşa, Gazi Osman Paşa, Maliye Nazırı Cavit Bey, 1. Ordu Komutanı Ali İhsan Sabis Paşa, Jandarma Komutanı Ali Kemal Sarıay Paşa, Hava Kuvvetleri Komutanı Zeki Doğan Paşa, Seyhülislam Musa Kazım Efendi, Müderris Mahmut Esad Efendi.