İyi huylu prostat büyümesi tedavi yöntemleri

İyi huylu prostat büyümesi, tıp dilinde benign prostat hiperplazisi (BPH) olarak bilinir. Prostat büyümesine bağlı belirtiler genellikle 60-65 yaşları arasında ortaya çıkmaktadır.  Daha erken yaşlarda da belirti verebilmesine rağmen 40 yaş altında oldukça nadirdir. Prostat kanseri ile karıştırılmamalıdır. Prostat kanseri ile iyi huylu prostat büyümesi,  tedavisi birbirinden tamamen farklı iki hastalıktır.

Prostat nedir?

Bir salgı bezi olan prostat, erkek üreme sisteminin bir parçasıdır. İdrar kesesinin hemen altında bulunan prostatın ağırlığı yaklaşık 18-20 gram civarındadır. Prostat bezinin ortasından üretra denilen idrar kanalı geçer.  Üretra idrar kesesindeki idrarın dışarı atılmasını sağlayan bir kanaldır. Prostatın büyümesi durumunda bu kanaldan idrar akışı güçleşmektedir.

Prostat büyümesi belirtileri nelerdir?

Prostat büyümesinin başlıca belirtileri; idrarın akımında zayıflama ve kalibresinde azalma, işemede zorlanma ve kesik kesik işeme, işe sonrası damlama, gece ve gündüz sık idrara çıkma, acil işeme isteği, tuvalete yetişemeden idrar kaçırma, idrar yaptıktan sonra mesanenin (idrar torbası) tam boşalmadığı hissi ve sonda koymayı gerektiren hiç idrar yapamama (tıkanma) durumudur.

İyi huylu prostat büyümesi tedavisi nasıldır?

İyi huylu prostat büyümesi tedavisi, hastanın şikayetlerinin derecesi, muayene ve laboratuar bulguları ile prostatın büyüklüğüne bağlı olarak değişmektedir. Önemli bir grup hastada ilaç tedavisi yeterli olmaktadır. Alfa blokerler ve 5-alfa redüktaz inhibitörü ilaçlar medikal tedavide kullanılan başlıca ilaçlardır. 5-alfa redüktaz inhibitörlerinin prostatı küçültücü etkisi vardır.

İlaç tedavisi yetersiz kaldığında prostat ameliyatı uygulanır. İyi huylu prostat büyümesi için yapılan ameliyatlarda prostatın kapsül denilen dış kabuğu bırakılmakta ve içindeki prostat dokusu açık veya kapalı yöntemle çıkarılmaktadır. Günümüzde açık ameliyat teknolojideki gelişmelerle yerini kapalı ameliyatlara ve lazer cerrahilerine bırakmış durumdadır. Açık cerrahi genellikle ileri derecede prostat büyümesi ile beraber idrar kesesinde büyük taş veya divertikül adı verilen balonlaşma mevcutsa uygulanmaktadır.

Kapalı yöntemle en sık yapılan prostat ameliyatları ise, monopolar veya bipolar TUR ve lazer cerrahileridir.  Lazer ile yapılan ameliyatlarda,  kullanılan lazerin cinsine göre enükleasyon dediğimiz, prostatın kabuk kısmı (kapsülü) bırakılarak içindeki doku tamamen çıkarılabilir veya prostat buharlaştırılabilir. Lazer ile enükleasyon işlemine açık prostat ameliyatının kapalı taklidi diyebiliriz. Bu işlem için Holmium lazer (HoLEP) ve Thulium Lazer (ThuLEP) yaygın olarak kullanılmaktadır. HoLEP veya ThuLEP ameliyatlarında,  lazerle buharlaştırma veya TUR ameliyatlarına göre idrar akım hızında daha fazla düzelme olmaktadır. Ameliyat sırasında veya sonrasında kanama oranları oldukça düşüktür.  Açık cerrahide olduğu gibi büyük prostatlara rahatlıkla uygulanabilmektedir. Prostatın dışında seyreden ve sertleşmeyi sağlayan sinirler etkilenmediği için ameliyat sonrası sertleşme sorunu yaşanmamaktadır. Yine idrar tutmayı sağlayan sfinkterik yapı görerek korunabildiği için idrar kaçırma problemi de olmamaktadır. Ayrıca açık ameliyatta olduğu gibi prostatın kapsül hariç tamamı çıkarıldığı için tekrarlama riski yoktur.

Prof. Dr. Ali Fuat Atmaca