İstanbul'un Manhattan'ı ŞİŞLİ

Özellikle Zincirlikuyu-Maslak hattında art arda yükselen gökdelenler, yeni bir tartışma başlattı: Bu semt Manhattan’a mı benzeyecek, Harlem’e mi?


Kırdan kente yoğun göç dalgasıyla birlikte 1970’li yıllarda İstanbul’da, kentleşme açısından en çok gecekondu sorunu tartışıldı. Son 20 yılda meydana gelen hızlı değişim ve dönüşümler sonucu İstanbullular, şimdilerde hızla çoğalan gökdelenlerin kentin geleceğini nasıl etkileyeceğini tartışıyor. Bazıları İstanbul’un 2020 yılında, New York’un gökdelenleriyle ünlü semti Manhattan’a benzeyeceğini söylüyor.
Altyapının gökdelenleşmeye uygun olmadığını savunanlar ise İstanbul’un New York’un yaşam standardı ve altyapısıyla en geri bölgelerinden biri olan Harlem’e benzeme yolunda olduğunu iddia ediyor.

Maslak-Zincirlikuyu
Kozyatağı, İkitelli, Merter gibi bölgelerde yer yer çok katlı binalar görünse de, “İstanbul’un Manhattan’ı" tanımına en fazla Maslak Zincirlikuyu bölgesi uyuyor. Maslak-Zincirlikuyu hattında peş peşe yükselen gökdelenler, 2020 yılının İstanbul’unun ipuçlarını her yönüyle bugünden önümüze seriyor.
Gökdelenlerin çoğunluğu bankaların genel müdürlük binaları. Zincirlikuyu’daki ilk gökdelenler, Salih Tatlıcı’nın Towers ikizleri. Yapımı devam ediyor. Bu ikizlerin biraz ilerisinde, Etiler girişinde Garanti Bankası’nın Genel Müdürlük binası yükseliyor. Doğuş Yapı Sanayi A.Ş. tarafından yapılan gökdelen, beş kat daha yükselerek 22 kat olacak. Garanti’nin inşaatını Levent’e doğru yaklaşık 300 metre geçtikten sonra, karşı tarafta Zincirlikuyu Mezarlığı’nın yanında üç blok halinde Metro Site var.
Aynı hat üzerinde biraz ilerleyince, İstanbul’un en yüksek yapısı olan İş Bankası Genel Müdürlük binası geliyor. Yanında Sabancı’nın ikiz kuleleri, Yapı Kredi ve Akbank Genel Müdürlük binaları var. Sonra gökdelenler sıralanmaya biraz ara veriyor. Maslak girişinde Park Plaza binası, Demirbank, Ayazağa DİM İş Merkezi, İstanbul Princess, BeybiGiz Plaza, SpringGiz, Yurtbank’ın yer aldığı Bakaner Plaza var. Ulusal Bank’ın bulunduğu Nurol Plaza, Garanti Bankası’nın ilave inşaatı da birer gökdelen.
Bu gelişmeler karşısında Şişli Belediye Başkanı Mustafa Sarıgül, gökdelen fikrine karşı olmadığını ancak yerinin doğru seçilmesinin şart olduğunu söyleyerek tartışmaya katılıyor. Gökdelenlerin şehrin 50 kilometre dışında yapılması gerektiğini belirten Sarıgül, “Manhattan fikri doğru düşünülmüş bir şey değildir. Alt yapı sıkıntısı yaratacaktır. Ayrıca, gökdelenlerin olduğu yerlerde caddelerin üçer şeritli olması gerekir. Ama bu bölge öyle değildir. " diyor.
Çağdaş Levent Derneği Başkanı Prof. Dr. Tuncer Toprak ise dernek bültenindeki yazısında, “Bozulma, yozlaşma bu hızla devam ederse, Levent, beş-on yıl sonra, işyeri sahiplerinin bile kaçmak zorunda kalacağı, düzeltilmesi ve geriye dönüşü artık mümkün olmayan, güzelim İstanbul’umuzun Manhattan’ı değil, çirkin yüzlü Harlem’i olacaktır."

180 metrelik dev bina
Etiler Büyükdere Caddesi üzerinde yeni yapılan İş Bankası Genel Müdürlük binası bölgedeki gökdelenlerin en yükseği. Giriş ve bodrum katlarıyla birlikte 48 kat olan binanın yüksekliği, yaklaşık 180 metre. İş Bankası Grup Müdürü Mimar Hülya Demir, bölgenin Manhattan’a benzetilmesini kişisel bir yorum olarak değerlendiriyor. Manhattan’ın çok daha yoğun olduğunu belirten Demir, “Gökdelenler için bir benzetme yapılıyor. Ama burası Manhattan değil" diyor.
Devam eden taşınma işi tamamlandığında binada bin 600 personelin çalışacağını, güvenlik, temizlik ve diğer hizmetlerle birlikte bu sayının iki bin olacağını vurgulayan Demir, İş Bankası Genel Müdürlük binasının bölge trafiğine aşırı yük getireceği görüşüne katılmıyor. Binanın Büyükdere Caddesi ile değil, çevre yolu ile bağlantılı olduğunu da belirten Hülya Demir, binanın ulaşım etüdü yapıldığını, yeterli otoparka sahip olduğunu söylüyor.

Gökdelenden eleştiri
İş Bankası İnşaat Emlak Müdürlük Departmanı Müdür Yardımcısı Mimar Bülent Özgener de, Manhattan’a benzetilen bölgenin altyapısının bu denli yüksek binalar için yeterli olmadığını söyleyenlerden. Özgener, “Manhattan’da gökdelenler var ama ona göre de yolları var. Gökdelenlerin çoğu daha yapım aşamasında. Bu binalar dolduğunda bölgedeki trafik ne hale gelecek? Belediyenin bu konuda nasıl bir çalışma yaptığı belli değil" diyor.

Küçük bir kasaba gibi
İş Bankası’nın yanında Sabancı Holding’in İkiz Kuleler’i var. Sabancı Center İnşaat Şefi Mühendis Tufan Yağmurdereli, kulelerin 130 ve 135 metre yüksekliğinde olduğunu, Akbank’ın olduğu kulenin, beş bodrum katıyla birlikte 38 katlı yapıldığını belirtiyor. Yağmurdereli, “Holding’in yer aldığı kule ise 28 normal ve beş bodrum kattan oluşmakta. Çalışan sayısı iki bine yakın. Ziyaretçilerle bu sayı ortalama iki bin 500 kişiyi buluyor. Küçük bir kasaba büyüklüğünde" diyor.

Şişli’nin beş katı
Aslında Şişli, New York’un beyni olarak tanımlanan Manhattan’dan oldukça küçük. 1990’da bir milyon 487 bin 536 olan Manhattan’ın nüfusu, yaklaşık 260 bin olan Şişli’nin nüfusunun beş katından fazla. Fakat boyutları biraz küçük olsa da Zincirlikuyu-Maslak hattının gökdelenler dışında Manhattan’a benzeyen birçok özelliği var. Bölgede ağırlıklı olarak finans sektörünün bulunması, kentin ünlü ve en uzun caddelerinden biri olan Büyükdere Caddesi’nin, Broadway Caddesi’ni andırması; Şişli’nin Manhattan’ı andıran diğer özellikleri. Üstelik, Manhattan’ın Wall Street’ine karşılık Maslak’ın da İstanbul Menkul Kıymetler Borsası var".

Sorun Altyapı
İstanbul’un gölgesi kimilerine göre 2020’de New York’a benzeyecek (solda). Kimileri ise altyapının uygun olmadığını iddia ediyor ve trafiğin şimdiden kilitlendiğine dikkat çekiyor.

Apartkondu cenneti
Fransız ve Anadolu Araştırmaları Enstitüsü tarafından organize edilen “İstanbul Tasvir Ediliyor" isimli toplantıda, Fransız Bilimsel Araştırmalar Kurumu’ndan araştırmacı Regis Guillaume, uydu aracılığı ile çekilmiş İstanbul resimlerine bakarak kentin apartkondu cenneti olduğunu ve bunların önemli bölümünün kullanılmadığını söyledi.
Aynı toplantıda, Boğazlar Belediyeler Birliği Genel Sekreteri Fikret Toksöz de İstanbul’a elit kesimin sahip çıkması gerektiğini belirtti.

MANHATTAN’IN TARİHÇESİ

60 guldene satıldı
İLK New Netherland Genel Yöneticisi Peter Minuit’in, adayı, 1620’de Vapinger Konfederasyonu’na bağlı Manhattan Kabilesi’nden, 60 gulden (o dönemin 680 gram gümüşü) değerinde incik boncuk ve giysi karşılığında satın aldığı söylenir. 1653’te Nieuw Amsterdam adıyla tüzel kimlik kazandı. Ada 1664’te İngilizler’in eline geçti. Daha sonra New York adını alan kent, ABD tarihinin ilk dönemlerinde askeri ve siyasal açıdan önemli rol oynadı. İlk Birleşik Devletler kongresi 1785-1790 arasında burada toplandı. 1825’te Erie Kanalı açıldıktan sonra Manhattan, New York’un merkezi oldu.