Hipertansiyon nasıl tedavi edilir?

Ülkemizde yaklaşık 18 milyon insanda görülen, küresel bir halk sağlığı sorunu olan yüksek tansiyon; kalp ve böbrek hastalıkları, inme (felç), erken yaşam kaybı gibi birçok durumla ilişkilidir. Dünya’da her 10 kişiden 3’ünün tansiyon yüksekliği olduğu bilinirken hastaların yarısından fazlasının hastalıklarından haberdar olmadıklarına dikkat çekilmektedir.

Kardiyoloji Uzmanı Dr. Ali Soner Demir, hipertansiyon hakkında merak edilenleri yanıtlıyor:

Hipertansiyon ya da tansiyon yüksekliği nedir?

Tansiyon ya da kan basıncı, kalbin kanı pompalarken damar duvarında oluşturduğu basınçtır mm cıva (Hg) olarak ifade edilir. Bu basıncın istenilen değerlerin üzerinde olması durumu ise hipertansiyon olarak tanımlanır. Kan basıncı sistolik (halk arasında büyük tansiyon) yani kalbin kanı pompalarken oluşturduğu basınç ve diyastolik (halk arasında küçük tansiyon) ya da kalbin kan pompalamaya ara verdiği dönemdeki basınç olarak iki farklı değerden oluşur. Normal kan basıncı değerleri sırasıyla sistolik (büyük tansiyon) için en çok 120 mmHg, diyastolik (küçük tansiyon) için ise en çok 80 mmHg olmalıdır. Bu değerler normal kan basınç değerleridir.

Hipertansiyon sık görülen bir hastalık mıdır?

Evet, ülkemizde 28 yaşın üzerindeki erişkin erkeklerin %49’unda, erişkin kadınların ise %56’sında kan basınç yüksekliği vardır. Bir başka deyişle ülkemizde yaklaşık 18 milyon insanın hipertansiyonlu olduğu söylenebilir. Bu nedenle toplumda her yaş grubundan bireyler, yılda en az bir kez tansiyonlarını kontrol ettirmelidir.

Hipertansiyon tedavi edilebilir mi?

Evet edilebilir. Fakat hipertansiyon tedavisi ömür boyudur. Tedavide kullanılan ilaçlarla kan basıncı normal sınırlara düşer ancak tedavi kesilirse kan basıncı yine eski değerlerine ulaşacaktır. Bu nedenle tedaviye ara verilmemeli ve en az yılda bir kez doktor kontrolüne gidilmelidir. Bazı özel durumlarda hipertansiyon bir böbrek hastalığına veya hormon artışına bağlı olabilir. Bu durumlarda böbrek hastalığının veya hormonal bozukluğun tedavisi ile kan basıncı düzenlenebilir veya daha az sayıda ilaçla daha rahat kontrol edilebilir hale gelir.

Hipertansiyonun ne gibi zararları vardır?

Hipertansiyon beyin kanaması veya felç, kalp yetersizliği, kalp krizi, böbrek yetersizliği ve görme kaybı gibi hastalıklara neden olabilir. Kan basıncı değerleri normal sınırlarda tutulan hipertansiyon hastalarında bu hastalıkların oluşması önlenebilir.

Hipertansiyonda kullanılan ilaçlar bağımlılık yapar mı?

Hayır, yapmaz. Damar elastikiyeti nedeniyle kan basıncı kontrolü için alınan ilaç sayısı ya da dozu az gelebilir. Bu durumda yeni ilaç eklenmesi veya kullanılan ilacın dozunun artırılması gerekebilir.

Bir yakınımda da hipertansiyon hastalığı var. Kullandığım ilacı ona da verebilir miyim?

Hayır, kesinlikle böyle bir davranışta bulunmayın, bulunanları da uyarın. Sizin için uygun olan ilaç bir başkası için zararlı olabilir. Bu nedenden dolayı yakınınızın da doktora başvurmasını önerin.

Hipertansiyon tedavisinde kullanılan ilaçlar böbrek ve karaciğer hasarına neden olur mu? Cinsel fonksiyonları olumsuz etkiler mi?

Her ilacın kendine özgü yan etkileri olabilir. Kullandığınız ilaçların yan etkileri konusunda doktorunuza danışınız. Ancak genel olarak söylemek gerekirse, tedaviden elde edilecek yarar, ilacın olası zararlarından çok daha fazladır. Bu nedenle hipertansiyon tedavisi için verilen ilaçlar düzenli olarak kullanılmalıdır.

Kan basıncımı kendim ölçebilir miyim?

Evet, ölçebilirsiniz. Ancak kan basıncının nasıl ölçüleceği konusunda yeterli bilgiyi doktordan veya eğitim programlarından öğrenmeye çalışınız. Bilek ve koldan kan basıncı ölçen elektronik aletler tercih edilebilir. Ancak bu aletlerin güvenilirliğini anlamak amacı ile cıvalı bir tansiyon aleti ile alınan değerlerle karşılaştırılmasının yapılması uygun olur. Ayrıca bilekten ölçen cihazların kabaca fikir vermekle birlikte, güvenilirlikleri sınırlıdır. En doğru sonuç veren aletler cıvalı ölçüm cihazlarıdır.

Kan basıncımı ölçerken nelere dikkat etmeliyim?

Kan basıncı ölçülmeden önce en az beş dakika dinlenmelisiniz. Son yarım saat içinde kahve, kola gibi kafeinli içecekler veya sigara içmemiş olmalısınız. Tansiyon aletiniz kolunuzun çevresini ve boyunu yeterli olarak sarmalıdır. Dinleme cihazını (stetoskop) tansiyon aletinin manşonu altına sokmamalısınız.