Sırrı Süreyya Önder'in yaşadığı aort yırtılması nedir? Aort damarı neden yırtılır?
16.04.2025 - 12:06 | Son Güncellenme:
Aort damarı yırtılması, DEM Parti İstanbul Milletvekili Sırrı Süreyya Önder'in apar topar hastaneye kaldırılmasıyla yeniden gündeme geldi. Vücudumuzun en büyük damarı olan aort, yaşam için kritik bir rol oynuyor, ancak yırtılması (diseksiyonu) aniden ortaya çıkabilen ölümcül bir tehlike. Bıçak saplanır gibi göğüs veya sırt ağrısı, bayılma ve nefes darlığı gibi belirtiler, acil müdahale gerektiriyor. İşte aort damarı yırtılmasının nedenlerinden belirtilerine, teşhisinden tedavisine kadar tüm detaylar.
Aort damarı, vücudumuzun hayati kan otoyolu, ancak yırtılması (diseksiyonu) hayatı tehdit eden ciddi bir acil durum. Ani ve şiddetli göğüs ağrısı, nefes darlığı gibi belirtilerle kendini gösteren bu durum, hipertansiyon, genetik hastalıklar veya travmalarla tetiklenebiliyor. Ünlü oyuncu Oya Aydoğan, psikolog-yazar Prof. Dr. Doğan Cüceloğlu gibi ünlü isimleri de hayattan koparan aort disseksiyonu hakkında merak edilen detayları derledik.
Aort damarı nedir?
Aort damarı, insan vücudundaki en büyük ve en önemli atardamarlardan biridir. Kalbin sol karıncığından çıkan bu damar, oksijen açısından zengin kanı vücudun tüm bölgelerine taşımakla görevli. . Aort, kalpten başlayarak göğüs ve karın bölgelerinden geçer, pelvise kadar uzanır. Vücudun hayatta kalması için kritik bir rol oynayan bu damar, organlara ve dokulara kan akışını sağlayarak ihtiyaç duyulan oksijeni ve besin maddelerini taşır. Sağlıklı bir aort damarı, kalp-damar sisteminin düzgün çalışabilmesi için vazgeçilmezdir.
Aort damarı yırtılması (Diseksiyonu) nedir?
Aort damarı yırtılması, tıbbi adıyla aort disseksiyonu, aort damarının iç katmanında bir yırtık oluşması ve bu yırtığın damar duvarındaki katmanlar arasına sızmasıdır. Bu sızma, aort duvarında sahte bir kanal oluşmasına yol açarak gerçek kan akış kanalını sıkıştırmaya başlar. Aort damarının yırtılması, acil tıbbi müdahale gerektiren ve hayatı tehdit eden bir durumdur. Tip A disseksiyonları, kalbe yakın olmaları nedeniyle daha tehlikeli olabilir. Bu nedenle cerrahi müdahale gerektirir. Tip B disseksiyonların ise aciliyeti daha az olabilir ve bu durumda ilaç tedavisi önerilir.
Aort damarı neden yırtılır?
Aort damarının yırtılmasının altında yatan nedenler genellikle damar duvarının yapısal zayıflığı veya kan basıncının aşırı yükselmesiyle ilişkilidir. En yaygın nedenlerden biri de, uzun süreli yüksek tansiyon (hipertansiyon) hastalığıdır. Ayrıca, bağ dokusu hastalıkları, özellikle Marfan sendromu ve Ehlers-Danlos sendromu gibi genetik bozukluklar, aort duvarında yırtılma riskini artırabilir. Bununla birlikte, trafik kazaları veya göğse alınan sert darbeler, aortta yırtık oluşumuna neden olabilir.
Aort damarı yırtılması belirtileri nelerdir?
Aort damarı yırtılması, genellikle ani ve şiddetli belirtilerle kendini gösterir. En yaygın belirti, göğüste veya sırtta, bıçak saplanır gibi tarif edilen, yırtıcı bir ağrı. Bu ağrı, disseksiyonun olduğu bölgeye bağlı olarak göğüsten karına, sırta veya boyuna yayılabilir. Yırtıcı olan bu ağrı diğer kalp ve damar rahatsızlıklarına kıyasla ani başlangıçlı ve yoğun ilerler. Eğer disseksiyon, aorttan çıkan damarları etkilerse, organlara yeterli kan ulaşmaması nedeniyle felç, böbrek yetmezliği veya bağırsak hasarı gibi komplikasyonlar ortaya çıkabilir.
Aort damarı yırtılması tanısı nasıl konulur?
Aort disseksiyonu tanısı, hızlı ve doğru bir şekilde konulması gereken bir durumdur. Geciken tanılar, ölümcül sonuçlara yol açabilir. Tanı süreci genellikle hastanın belirtileri ve tıbbi öyküsünün değerlendirilmesiyle başlar. Fizik muayenede, nabız asimetrisi veya kalp üfürümleri gibi bulgular disseksiyondan şüphelenilmesine neden olabilir. Görüntüleme yöntemleri ise, tanının kesinleştirilmesinde kritik rol oynar. Kan testleri, disseksiyonun kalp veya diğer organlar üzerindeki etkilerini değerlendirmek için yapılabilir. Tanı, genellikle bir kardiyoloji veya kalp-damar cerrahisi uzmanı tarafından doğrulanabilir.
Aort damarı yırtılması nasıl tedavi edilir?
Aort disseksiyonunun tedavisi, yırtılma tipine ve hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak değişir. Tip A disseksiyonları acil cerrahi müdahale gerektirirken, Tip B disseksiyonları ise genellikle ilaç tedavisiyle yönetilir. Ancak organ hasarı veya damar yırtılmasının ilerlemesi gibi ciddi belirtiler varsa cerrahi müdahaleye gidilebilir. İlaçlar ise, kan basıncını düşürmek ve kalp atış hızını yavaşlatmak için kullanılır.
Aort damarı yırtılması ameliyatı kaç saat sürer?
Aort damarını yırtılmasında onarım söz konusu olduğu için genel anestezi altında açık ameliyat yapılır. Damarın yırtılan kısmının çıkarılıp suni damar olan greft ile değiştirilmesi olan bu işlem 2 ila 6 saat sürebilir. Fakat bazı durumlarda 10 saat sürdüğü de olmuş.
Aort damarı yırtılması ameliyatı sonrası hasta bakımı nasıl olmalıdır?
Ameliyat sonrası hasta bakımı, iyileşme sürecinin başarısı için kritik önem taşır. Hastalar genellikle yoğun bakım ünitesinde yakın takip altında tutulur. Kan basıncı ve kalp atış hızı düzenli olarak izlenir, enfeksiyon riskini önlemek için antibiyotikler kullanılabilir. Hastaların, doktorun önerdiği ilaçları düzenli kullanması, sigarayı bırakması ve kan basıncını kontrol altında tutması gerekir.
Aort damarı kolay yırtılır mı?
Aort damarı oldukça dayanıklı bir yapıda olmasına karşın nadiren yırtılabilir ve bu durum ölümle sonuçlanabilir. Özellikle kontrol edilmeyen yüksek tansiyon, aort duvarına sürekli baskı uygulayarak yırtılmayı kolaylaştırabilir. Aort damarı yırtılması, ciddi bir sağlık sorunu olmasına rağmen, erken teşhis ve uygun tedaviyle yönetilebilir.
