Güneş ışığı kanser için şart değil! Beklenmedik yerlerden çıkıyor, ilk sinyali böyle veriyor
30.05.2024 - 14:43 | Son Güncellenme:
Çoğu kişi cilt kanserini güneşlenme, solaryum ve başarısız güneş kremi uygulamasıyla ilişkilendirse de, birçok cilt kanserinin güneşin ve onun güçlü UV ışınlarının yardımı olmadan meydana geldiği ortaya çıktı.
Dermatolog Alix Charles , "Cilt kanseri sinsi olabilir" diyor. Aslında en kötü cilt kanseri vakaları genellikle güneşin parlamadığı bölgelerde gelişir; bu yerler gözden kaçırılırsa geç tanıya ve daha ciddi kanser vakalarına yol açabilir.
İşte bu yüzden dermatologlar, içinde bulunduğunuz ciltle, özellikle de en gizli köşeleriyle ilişkinizi yeniden tanımlamanızı istiyor.
Cilt kanserine ne sebep olur?
Cilt kanseri, çoğu güneşten gelen ultraviyole radyasyona yıllarca maruz kalmayla ilişkili olan çeşitli şekillerde ortaya çıkabilir. Zararlı UV ışınlarının çoğu, gökyüzünün en parlak olduğu saat 10:00 ile 16:00 saatleri arasında alınır . Ancak insan gözü görünür ışıktan daha kısa dalga boyuna sahip olan ve bulutlu günlerde bile cilde zarar verebilen UV ışınlarını tespit edemez.
Çok fazla UV'ye maruz kalma, cilt kanserinin en yaygın iki türü olan bazal hücreli ve skuamöz hücreli karsinom ile ilişkilidir. Genetik her iki yaygın kanser türünde de rol oynasa da, UV ışınlarına maruz kalmanın bir faydası olmuyor; bunun yerine cilt hücrelerindeki DNA'ya zarar veriyor ve vücut hasarı onarmaya çalışırken daha yüksek mutasyon riskine yol açıyor.
Agresif cilt kanseri her zaman güneşe ihtiyaç duymaz
Amerikan Dermatoloji Akademisi'ne göre , Amerika Birleşik Devletleri'nde her yıl yaklaşık 5,4 milyon bazal hücreli ve skuamöz hücreli karsinom vakası tespit edilmektedir. Ancak her iki kanserin de ciddi vakaları ölümcül olabilse de, bunlar her zaman UV ışınlarına maruz kalmanın neden olmadığı istilacı bir cilt kanseri türü olan melanomlardan çok daha az tehlikelidir. Melanomlar, çeşitli genetik mutasyonlarla ortaya çıkan kontrol dışı hücre büyümesiyle ilişkilidir.
Bazen kanserin bu daha istilacı türü, yoğun UV ışınlarına maruz kalma sonucu ortaya çıkabilir ancak kalıtsal ve edinilmiş genetik mutasyonların ve zayıflamış bağışıklık sistemlerinin de katkıda bulunduğu düşünülmektedir.
Beklenmeyen cilt kanseri bölgeleri
Charles gibi dermatologlar, çok fazla güneş almayan, daha az sezgisel bölgelerde bile cildinizin sağlığını takip etmenin kritik olduğunu söylüyor.
Charles, "Çoğu insanın kontrol etmeyi düşünmeyeceği yerlerde bile, neredeyse her zaman bir cilt kanserini görsel olarak tespit etme fırsatı vardır" diyor. İşte bazı önemli ip uçları:
El ve ayak tırnakları
"Bob Marley, ayak tırnağının altında başlayan melanomdan öldü" diyen Charles. Tırnak altı melanomları olarak bilinen, tırnakların altında oluşan kanserler genellikle koyu, dikey kahverengi-siyah çizgiler halinde ortaya çıkar ve çoğunlukla ayak başparmağı, başparmak veya işaret parmağının tırnağının altındaki deride bulunur. Nispeten nadir olmasına rağmen, bu melanomlar Siyah, Asyalı ve İspanyol hastalar arasında en sık görülen malign melanom türüdür.
Kulaklar
Kulaklar bol miktarda güneş ışığına maruz kalır. Ancak aynı zamanda hem ciddi hem de şiddetli kanserleri kolaylıkla gizleyebilecek gölgeli köşe ve çatlaklara da ev sahipliği yapıyorlar. Ancak kulakların benzersiz şekli nedeniyle kulak yarıklarındaki cilt kanserlerini gözden kaçırmak kolaydır ve birçok hastada geç teşhis yaygındır.
Gözler
Nadir de olsa bazı cilt kanseri vakaları aslında gözün içinde gelişebilir. İriste veya gözün beyaz kısmında koyu lekeler oluşabilir ve göz kapağında da cilt kanseri oluşabilir. Cildin üst tabakasındaki belirli bir hücre tipinin nadir görülen bir kanseri olan Merkel hücreli karsinom, genellikle göz kapağında küçük, sert bir şişlik olarak ortaya çıkar. Yüzde 40'lık ölüm oranı ve yüksek nüks oranıyla en agresif kanser türlerinden biridir.
Cinsel organlar
Kasık bölgesinde şüpheli bir lezyon olup olmadığını sormak utanç verici olabilir ancak cilt kanseri vulva ve penisi çevreleyen deride veya vajina ve rahim ağzının içinde bile ortaya çıkabilir. Güneş bu hassas bölgelere çarpmasa da, buradaki cilt kanseri oluşumu genellikle daha fazla maruz kalan bölgelerin seyrini takip eder ve sıklıkla zamanla değişen ben benzeri lezyonları içerir.
Ayaklar
Cilt kanseri ayak tabanlarında da meydana gelebilir ve Amerikan Dermatolog Akademisi, Afrika ve Asyalı etnik kökene sahip insanlar için ayakların ve ellerin en yaygın melanom bölgeleri olduğu konusunda uyarıyor. Hastalar ayak parmak aralarını, ayak tabanlarını ve her ayağın üst ve yan kısımlarını kontrol etmelidir.
Saç derisi
Dışarı çıktığınızda yüzünüze güneş kremi sürebilirsiniz ama saçınızın bir kısmını ihmal mi ediyorsunuz? Hastalarının kafa derisinde cilt kanserlerini rutin olarak tespit eden Charles, bunun büyük hata olduğunu söylüyor. Saçlı deri melanomu en çok kel noktalara sahip veya saçları incelmiş hastalarda görülse de kalın saçların altına da gizlenebilir. Bu nedenle dermatologlar, dışarı çıkmadan önce güneş kremi sürmenizi tavsiye ediyor.
Mantık dışı cilt kanseri bölgelerinin uzun listesi endişe verici gelebilir, ancak Charles, keskin gözlü arkadaşlar, sevgililer ve eğitimli dermatologlar arasında çoğu cilt kanserini tespit etmenin şaşırtıcı derecede kolay olduğunu söylüyor.Amerikan Dermatologlar Akademisi, cildinizdeki bir noktanın endişe kaynağı olup olmadığını anlamak için 'ABCDE Kuralı'na uymanızı öneriyor. Simetrisi olan, sınır sırası iyi belirlenemeyen, rengi değişen, çapı 6 mm'den büyük olan veya zamanla gelişen ve değişen bir noktanız varsa doktorunuzu aramanın zamanı gelmiştir. Ailenizde cilt kanseri öyküsü varsa, sık güneş yanığı geçmişiniz varsa veya açık ten tonunuz varsa bir dermatologla düzenli cilt kontrolleri planlamak isteyebilirsiniz.
