Bu hastalığa dikkat! Her dört kişiden birinde genetik mutasyon saptanıyor
03.11.2021 - 10:26 | Son Güncellenme:
Akciğer kanseri tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de kanser ölümlerinde en sık neden, kadınlar ve erkeklerde her dört kanser ölümünden birinin sorumlusu olarak gösteriliyor. Sigara kullanımı ise akciğer kanserinin en büyük tetikleyicisi olarak öne çıkıyor. Genellikle ileri evrede tam iyileşme sağlanamayan bir hastalık olan akciğer kanseri hastalarının yüzde 65-70’ine, ameliyata uygun olmayan dönemlerde tanı konuluyor. Bu hastalarda uygulanan tümör genetik profillemesi işlemi sonucunda her 4 hastadan birinde genetik değişiklik saptandığını ve bu hastalara kişiye özel hedefli tedaviler uygulandığını belirten Prof. Dr. Umut Demirci, konu hakkında bilgi verdi.
En önemli sebep sigara kullanımı
Akciğer kanseri, akciğerde yer alan hücrelerin çeşitli nedenlerle kanser hücresine dönüşüp kontrolsüz bir şekilde çoğalması sonucu gelişmektedir. Akciğer kanseri tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de kadın ve erkeklerde kanser ölümlerinin ilk sırasında yer almaktadır. Sigara kullanımı bu hastalığın en önemli sebebini oluştururken, akciğer kanseri olan her 10 hastanın 9’unun sigara kullanıcısı olması önemli bir veri olarak karşımıza çıkmaktadır. Özetle sigara içmek akciğer kanseri riskini ciddi seviyede artırmaktadır.
Akciğer kanseri için yaygın uygulanan tarama yöntemi bulunmuyor
Uzun süreli öksürük, nefes darlığı, kanlı balgam, iştahsızlık ve kilo kaybı gibi belirtileri bulunan akciğer kanserinde, erken evrede tanı konulan hasta oranı çok düşük olmaktadır. Hastaların yüzde 65-70’ine ameliyata uygun olmayan dönemde tanı konulmaktadır. Akciğer kanseri taraması için yoğun sigara içicilerde düşük doz bilgisayarlı tomografi denilen tarama yöntemi bulunmakta, ancak bu yöntem çok sınırlı sayıda ülkeyi kapsamaktadır.
Maalesef günümüzde akciğer kanseri için yaygın olarak kullanılan bir tarama metodu bulunmamaktadır. Bu sebeple çoğu vakada belirti verme aşamasında çoktan operasyon sınırı aşılmakta ve hastalara genelde ileri evrelerde tanı konulmaktadır. İleri evrelerde tanı konulan hastaların da sağ kalım süreleri son dönemde sağlanan gelişmeler sayesinde uzatılabilmektedir.
Her dört kişiden birinde genetik mutasyon saptanıyor
2000’li yıllara kadar ileri evrede tanı konulan akciğer kanseri hastalarının hepsine kemoterapi tedavisi uygulanmaktaydı. 2000’li yıllardan sonra tüm tümörlerde olduğu gibi, özellikle akciğer kanserinde de tümör profillemesi kullanılmaya başlandı. Yapılan tümör profillemelerinde akciğer kanseri hastası olanların tek bir hasta grubundan oluşmadığı, genetik özellikleri birbirinden farklı hasta gruplarından oluştuğu belirlendi. Çıkan sonuçlara göre 4 kişiden birinde akciğer kanserinde genetik değişiklikler saptanırken, tetkiklerin ardından metastatit hastalarda taşıdıkları tümörün genetiğine göre hedefli tedaviler uygulanmaya başlandı.
Ağızdan tablet şeklinde kullanılan ve yanıt oranları yüksek olan hedefli tedavilerin yan etkileri, kemoterapiye göre daha az yaşanmaktadır. Bununla birlikte akciğer kanserleri bireyselleştirilmiş hassas tıp uygulamalarının en güzel örneğini oluşturmaktadır. Çünkü hastaya, tümörün taşıdığı özelliklere göre uygun tedaviler verilebilmektedir.
Hedefe yönelik tedavi yaşam süresi ve kalitesini artırıyor
Hedefe yönelik tedaviler akciğer kanserinin seyrini ve doğasını olumlu yönde değiştirmektedir. Genetik mutasyonu olan ve hedefli tedavi uygulanan ileri evre akciğer kanseri hastalarında yaşam süresi ve kalitesi, kemoterapi tedavisine göre artmaktadır. Akciğer kanseri hastalarına ilk yapılan işlem hastanın patolojisinden ya da kanından tümörünün genomik değişikliklere sahip olup olmadığına bakmak ve çıkan sonuca göre de tedavi planlaması yapmaktır. Sigara içmeyenler de görülen akciğer kanserlerinde genetik değişiklikler sebebiyle oluşma olasılığı, sigara içenlere göre çok daha yüksek çıkmaktadır. Yani sigara içmeyen akciğer kanseri hastaları, hedefe yönelik tedavilere daha uygun olmaktadır.
Genetik mutasyonu olmayan hastalara immünoterapi ve kemoterapi uygulanıyor
Hedefe yönelik tedavinin ardından 2014 yılı ile birlikte akciğer kanserinde immünoterapi dönemi başlamıştır. İmmünoterapi uygulaması ile özellikle mutasyonu, yani genomik değişiklikleri olmayan hastalar için çok önemli sağkalım başarısı elde edilmektedir. Hem ileri evre hastalığın ilk tanısında hem de tedavi almış hastalarda immünoterapiler yaşam süresini uzatırken, hayat kalitesini de korumaktadır.
Özellikle immünoterapilerde bir grup hastanın yanıtları uzun süreli olmaktadır. Sonuç olarak güncel tanı ve tedavi yaklaşımları ile akciğer kanseri tedavisinde önemli gelişmeler sağlanırken, bu yöndeki ilerlemeler çok hızlı ve dinamik bir şekilde devam etmektedir.
