Çocuğunuza Tuvalet Eğitimi Verme Zamanı Geldi Mi?

Çocuklara Tuvalet Alışkanlığı Nasıl Kazandırılır?

2 yaşındaydı. Geceleri ağlayarak uyanıyor, annesinin yanında yatmak istiyor, gündüzleri de huysuzluğu devam ediyordu. Anne tam bir aydır tuvalet eğitimi vermeye çalışıyordu. Ama o sürekli altını ıslatıyor, tuvalete gitmeyi reddediyordu. Anne tekrar bezini bağlama kararı almıştı. Zihinsel ve bedensel olgunluğa sahip bir çocuk ne yazık ki yanlış metotlar yüzünden tuvalet eğitimini alamamıştı. Annemiz çok titiz ve sabırsızdı. Çocuğunu etrafı kirletecek korkusuyla her 15 dakikada bir, günde, hesaplıyorum, yaklaşık 20-25 kez tuvalete götürüyor, kirlettiğinde de ona bağırıp vuruyordu. Bu süreç anne ve çocuk için bir kâbus haline gelmişti. Çocuğun korkuları artmış, annesine de öfke duymaya başlamıştı. Annenin deyimi ile, sanki onun inadına altını ıslatıyor, öğle uykusunu da, tuvalete gitmeyi de reddediyordu. İşte annemize önerilerimiz:

Çocuğunuza doğru ve kalıcı tuvalet eğitimi/alışkanlığını nasıl kazandırabilirsiniz?

•Siz hazır mısınız? Bu dönem zor ve sabır isteyen bir dönemdir. Çocuk ilk temel eğitimini almaktadır. Beden ve zihin etkileşim içinde kontrol sağlama mekanizması geliştirmektedir. Bu da çok da kolay olmayacaktır. Anne kararlı, enerjik olmalı ve yeterli zaman tanımalıdır. Yapamayacağım diye tekrar bezi bağlamak doğru değildir. Geri dönüş olmamalıdır. Bu yüzden, kendisinin de ruhsal açıdan rahat olduğu bir dönemde bu alışkanlık kazandırılmaya çalışılmalıdır.

•Çocuğunuz hazır mı? Her çocuğun tuvalet eğitimine başlama dönemi, olgunluğu farklı olabilir. Ama normal gelişim seyrindeki bir çocuğun 1,5-2,5 yaş arasında tuvalet eğitimini alması gerekir. Daha önce ya da daha sonra verilen eğitim ileriki dönemlerde çocuklarda uyum ve davranış bozukluklarına yol açabileceği gibi eğitimi almasını da zorlaştırır. Çocuğunuz 2 saat kuru kalabiliyorsa, altı kirlendiğinde rahatsız oluyorsa, öncesinde de bunun sözel ve bedensel işaretlerini (yüz, mimik, duruş) verebiliyorsa ve ara ara öğle uykularından da kuru kalkmaya başladı ise tuvalet eğitimine hazır demektir.

•Ortamınız hazır mı? Yeni bir kardeş, kreşe başlama, taşınma, boşanma zamanlarında çocuk kendini güvensiz hisseder. Bu zamanlarda eğitim ertelenmelidir. Aynı zamanda çocuğu aniden anneden ayırıp başka bir kişinin (anane, babaanne veya bakıcının) eğitimi vermesi ruhsal açıdan çocuğu olumsuz etkiler.

Çocuğunuz ve ortamınız hazır ise tuvalet eğitimine başlayabilirsiniz. Yalnız bu basamakları takip edin, atlamadan!

Tuvalet eğitiminin basamakları:

•Klozet üzerine oturtulabilen merdivenli bir çocuk klozeti alın. Bu klozetle 1 hafta evin içerisinde oynamasına izin verin.

•Çocuğunuzla konuşun. Ona artık büyüdüğünü, bezini çıkartacağınızı, sizin gibi, abisi, ablası gibi tuvaleti kullanacağını anlatın. Ailenin diğer fertlerinden de destek alın. (Anane, babaanne, dede de onu teşvik etsinler).

•Daha önce oynadığı merdivenli klozeti tuvalette nasıl kullanacağını anlatın.

•Birlikte alışverişe çıkın. Ona güzel, renkli çamaşırlar alın.

•Gece gündüz bezi tek aşamada çıkartın, asla gece bezlemeyin. Gece bezlemek çocuğa gece altını ıslatabilirsin şeklinde mesaj verir. Böyle bir yaklaşımla gündüz de tuvalet alışkanlığını kazanması zorlaşır.

•Onunla birlikte tuvalete gidin. Yanında bekleyin. Süreci tekrar anlatın.

•Çocuğunuzu 1,5-2 saatte bir tuvalete götürün. Özellikle beslenmeden sonra. Yaptığında onu ödüllendirin (Aferin sana!)

•Gündüz tuvalette 5 dakikadan fazla durmayın. Yapmadığında gülümseyerek “daha gelmemiş” diyerek onunla birlikte tuvaletten çıkın.

•Nerede durmanızı istiyorsa önce orada durun (tuvaletin içinde, kapısında, dışında) ve onu takip edin, asla zorlamayın, cezalandırmayın, sabırlı ve şefkatli olun. Sezgileri güçlü anneler çocuğunu dikkatlice gözlemleyerek altını ıslatmasını engelleyebilirler.

•Kendini rahat hissettiğinde sizi bırakacak, tuvalette yalnız kalabilecektir. Bir süre sonra da kendi kendine gidecek, kapıyı da kapatacaktır.

•Gece yattıktan 1 saat sonra muhakkak kaldırın. Korkmayın, tekrar uykuya dalacaktır. Dalma esnasında onun yatağında, isterse elini tutarak bekleyin.

•Unutmayın, zamana ihtiyacınız var. En fazla 6-8 ay içerisinde çocuğunuz tuvalet eğitimini öğrenip kalıcı alışkanlığı kazanacaktır.

•5 yaşına gelindiğinde bu alışkanlığın kazanılamaması durumunda ise muhakkak klinik destek alın.

Fazilet Seyitoğlu

Uzman Klinik Psikolog

www.myfamilyterapi.com

Kaynak: Seyitoğlu, F. (2017). Çocuklarda 20 Psikolojik Problem ve Çözümü. İstanbul: Hayykitap.