Sosyal Fobi Nedir?

Sosyal Kaygı (Anksiyete) Bozukluğu veya halk arasında daha çok kullanılan adıyla 'Sosyal Fobi', toplumsal ortamlarda bireyin başkaları tarafından yargılanacağı kaygısına sahip olmasıdır. Kişi, bulunduğu ortamdaki insanların onun hakkındaki olumsuz düşüncelerine odaklanır ve bu kaygıyı sürekli olarak yoğun bir şekilde yaşar.

Bir eylemi gerçekleştirdiğinde utanç verici veya gülünç olarak değerlendirilmekten, mahçup olmaktan korkar bunun sonucunda çaresiz hissettiğinden sosyal ortamlardan kaçınmayı tercih eder. İnsanların yanında yemek yemek veya konuşmak istemez, kalabalık bir ortama girdiğinde herkesin kendisine baktığını düşünür ve bundan rahatsızlık duyar. Sosyal kaygıya sahip insanlar mümkün olduğunca dikkat çekmemeye çalışırlar, göz temasından kaçınırlar. Sosyal Fobi, çekingenlikle karıştırılmamalıdır. Topluluk önünde konuşma veya kişinin kendini topluluk içerisinde ifade etmesi gereken durumlarda çekingenlik sıklıkla görülebilir. Fakat sosyal kaygısı olan kişi kaçınma davranışı gösterir ve bu durum günlük yaşamının akışını olumsuz etkiler.

Sosyal Fobi oluşumunda etkisi olan bazı faktörler
-genetik yatkınlık
-kişilik özellikleri
-ebeveynlerin aşırı korumacı ve kontrolcü tutumu
-travmatik bir sosyal deneyim
-bir yakınını kaybetmek veya yakın zamanda yaşanılan sarsıcı bir olay

Ne sıklıkta görülür?
Her 100 kişiden 7 ila 12'si hayatında en az 1 kez sosyal kaygı bozukluğu yaşamaktadır. Kadınlarda erkeklere göre daha sık görülmektedir.

Türkiye'de üniversite öğrencileri ile yapılan araştırmada öğrencilerin %24'ünde Sosyal Kaygı Bozukluğu olduğu saptanmıştır.

Genellikle 14-24 yaşları arası başlar.

Sosyal Fobi belirtileri
Kişi genellikle rahatsızlık verici bir durumla karşılaştığında yüz kızarıklığı, titreme, karın ağrısı, sindirim problemleri, ağız kuruluğu, kalp çarpıntısı, ses kısıklığı ve nefes darlığı gibi birtakım bedensel belirtiler ortaya çıkar. Bu sırada yetersiz olduğunu ve utanılacak bir durumda olduğunu düşünür. Alay edilmek veya olumsuz eleştiri almaktan korkar. İlgi odağı olmak istemez. Kişi, yaşadığı bu kaygı durumunu gizlemek amacıyla normal dışı davranışlarda bulunabilir. Bu davranışlar sosyal çevresi ve özellikle yakınları tarafından garipsendiğinde kişinin kaygı durumu daha da artar, başa çıkamadığı bir duruma dönüşür.

Tedavi
Sosyal Fobi tedavi edeilebilen bir rahatsızlıktır. Hastanın durumuna ve kaygının seviyesine göre psikoterapi veya ilaç tedavisi uygulanmaktadır. Psikoterapi, özellikle Bilişsel Davranışçı Terapi, Sosyal Fobi tedavisinde oldukça olumlu sonuçlar veren bir tedavi yöntemidir. Kaygı yaratan etkenleri saptamak ve bu durumla başa çıkma stratejileri geliştirmek oldukça destekleyicidir. Aile ve grup terapisi de uygulanabilir.


Ezgi DOKUZLU
Uzman Klinik Psikolog

Instagram: psikologezgidokuzlu