Emzirmede Anneden kaynaklı oluşan sorunlar

Anne sütü bebekler için verilmiş en güzel hediye.

Anne bebeğini kucağına alır almaz ilk saat içinde bebeğiyle karşılaşması, onu emzirmesi çok önemli. Hem anne sütünün gelmeye başlaması hem de bebeğin kendini güvende hissederek ilk bağlanmayı yaşaması açısından büyük önem taşır.

İlk günden itibaren anne ve bebek içgüdüsel olarak emzirme – emme güdüsüyle aralarında mucizevi bir ilişki başlar. Fakat bazı nedenlerden dolayı bunlar anne den kaynaklı olabileceği gibi bebekten kaynaklı da olabilir.

Anneden kaynaklı birkaç neden olabilir. Bunlar;

-Meme başının küçük ve düz olması

-Meme başının içe dönük olması

-Meme ucu çatlakları

- Meme Ucunun Tümünde Ağrı

- Memede Şişme, Birikme

- Memede Kanal Tıkanıklığı

- Meme İltihabı (Mastit)

- Anne Sütünün Yetersiz Olması
-Birden Fazla Bebeği Olan Anne

- Prematüre ve Düşük Doğum Ağırlıklı Bebeği Olan Anne
-Annenin Sağlık Nedeni ile Bebeğinden Ayrı Kalması

-Anne sütünün fazla olması

- Annenin Sağlık Nedeni ile Bebeğinden Ayrı Kalması

Meme Başının Küçük ve Düz Olması

Her ne kadar emme - emzirme için meme ucu olması gerekmese de yenidoğan bebek, ucu olan memeyi daha rahat emer. Dolayısıyla özellikle sezeryan ile doğum yapan annelerde doğum sonrası 3. gün süt üretimi yoğun bir şekilde başladığında memeler birden gerginleşir bu durumda bebek anne memesini kapamaz. Meme ucu küçük olan annenin de bebeğini bu nedenle emzirmesi güçleşir. Bu türden sorunlar hamilelik takiplerinden başlayarak annenin doğru yönlendirmeler yapılarak kolaylıkla aşabileceği ve kesintisiz emzirme yapabileceği durumlardır.

Düz meme uçları başparmak ile işaret parmağı arasında yuvarlanarak hafifçe çekilmeli ve bebeğin ağzına verilmelidir. Erken emzirmeye başlamak, koltuk altı emzirme pozisyonu denemek, hastanede sağlık personelinden meme ucunu çıkarmak için alınan yardım ile emzirme yapılabilir. Gerekiyorsa ilk hafta, emzirmeye her başlandığında bir iki dakika meme ucu çıkarmak için kullanımında fayda olabilecek süt pompası yardımı ile meme başları hızla bebeğin emebileceği uygun konuma gelecektir. Bu durumlarda belirginleşen ve süt akmaya başlayan meme uçlarını bebeğin kavramasının daha kolay olduğu görülmüştür.

Meme Başının İçe Dönük Olması
İçe dönük meme ucuna sahip olan anneler olabilir. Her ne kadar emme - emzirme için meme ucu olması gerekmese de, yeni doğan bebek içe dönük meme ucunu rahat ememez. Annenin de bebeğini bu nedenle emzirmesi güçleşir.

Meme Ucu Çatlakları
Çatlaklardan meme dokusuna bakteri geçişi sonucu meme iltihapları ve apseleri ortaya çıkabilir. Meme başı çatlakları oluştuğunda anne çok fazla acı duyduğu için bebeğini emzirmekte zorluk çeker. Zaten bebeğin memeyi iyi tutamaması sonucu meme uçlarında önce hassasiyet zaman içerisinde de çatlaklar oluşmaya başlamıştır. Meme ucu çatlakları meme başının çevresinde, meme ucunda enine çizgi halinde ya da areolada oluşabilir. Etkin emzirmenin olmaması nedeni ile memelerde doluluk başlar, meme başındaki çatlaklardan meme dokusuna bakteri geçişi sonucu meme iltihapları ve apseleri ortaya çıkabilir. Bu durumda memelerin sağılarak tam olarak boşaltılması ve hava ile temas etmesi kısa sürede iyileşme sağlanmasında önemlidir.

Bebeğin memeden doğru emzirme yapması ile memeyi sadece günde iki kez kaynamış ılık su ile temizlemek ve en son gelen sütü meme ucu çevresinde bırakmak=kuru yara iyileştirme metodu veya tıbbi derecede saflaştılımış lanolin kullanımı = nemli yara iyileştirme metodu iyileşme için yararlıdır. Ancak çatlak ihmal edilmiş, yara olmaya yüz tutmuş ve annede mutsuz bir emzirme dönemi yaşanmış ise sağım yapılması, meme uçlarının dinlendirilerek kısa sürede iyileştirileceği bir program dahilinde sağım ve emzirmenin birlikte yapılacağı bir program anneye öğretilmelidir.

Meme Ucunun Tümünde Ağrı
Bebek anne memesini doğru şekilde kavramadan, sadece meme ucunu kaparak emmesi durumunda ağrılar ortaya çıkar.

Doğru emzirme için bebeğin meme ucu etrafındaki areola bölgesini tüm olarak ağzına alarak emmelidir. Bebek sadece uç emdiğinde "pozisyona bağlı ağrılı meme başı" diye tanımlanan durum ortaya çıkar. Meme başı çatlakları yoktur, meme başı derisi normal görünümdedir ama çok ağrı vardır. Bebek bu şekilde emmeye devam ederse yeterli süt çekmediği için süt miktarı azalır. Bebek sık sık ağlar ve emmek ister. Anne acı duyduğu için emzirmekten kaçınır. Bu durum bir kısır döngüye dönüşür.

Annenin doğru emzirme tekniğini öğrenmesi gereklidir.
Meme başını karbonatlı su ile silmek, sabunla yıkamak ağrının devamına neden olur.
Emzirmenin sonunda bebeğin memeyi bırakması beklenmeli, zorla çekilmemelidir.

Bazı durumlarda, anne emzirme esnasında memeyi desteklemiyor veya annenin meme ucunda mantar enfeksiyonu oluşmuş olabilir. Genelde doğumun hemen ardından çok gözlenmesine karşın, emzirme sırasında, sonralarında ve emzirme aralarında meme uçlarında hissedilen yanma 2-3 günü aşar ise sağlık profesyoneli veya emzirme danışmanından yardım alınmalıdır. Meme uçlarında tıbbi derecede saflaştırılmış lanolin kullanımının da saf lanolinin anti enfalmatuar etki taşımasından dolayı ağrı kesmede etkili olduğuna dair çalışmalar vardır. Eğer annede parlak kırmızı veya pembe meme ucu derisi görülüp de bunun yanı sıra pul pul veya kaşıntılı deri, yanma hissi var ise mantar enfeksiyonundan şüphelenilmeli ve sağlık profesyoneline başvurulmalıdır.

Memede Şişme, Birikme
Memenin bir bölümünde ya da başka bir deyişle süt kanallarının bir kısmında süt kalırsa buna süt stazı (süt birikmesi) denir. Genelde doğumun hemen arkasından, laktasyon döneminde gözlenir. Üretilen anne sütünün bebeğin tüketiminden daha fazla olduğu durumlarda ortaya (hiperlaktasyon) çıkar.

Memedeki şişkinlik en fazla 48 saat içinde azalıp kaybolmaz ise, emzirme danışmanı veya sağlık profesyonelinden yardım alınmalıdır. Aksi takdirde, boşaltılmayan sütler apse oluşumuna, derinleşerek de kanal tıkanıklığı ve meme iltihabına kadar uzanacaktır. Bebek memeye doğru yerleşir ve sık sık emzirilir ise şişme önlenecektir. Bebek memeyi iyi boşaltamıyor ise sağım yapılarak şişme engellenmelidir. Burada, emzirme ve sağım yardımcısı olarak, emzirme öncesinde memeye sıcak, emzirme sonrasın

Memede Kanal Tıkanıklığı

Zaman zaman sütün toplandığı kanallardan birinin veya bir kaçının tıkanması dolayısıyla memede süt birikmesi oluşabilir. Bu durumun nedenleri fazla süt üretimi olması, emzirmeye başlamanın gecikmesi, bebeğin memeye kötü yerleşmesi, sütün seyrek boşaltılması, emzirme süresinin kısa tutulması olabilir. Kanal tıkanıklığının oluşmaması için doğumdan hemen sonra emzirmeye başlanması gerekir. Bebeğin memeyi iyi kapması sağlanmalıdır. Emzirmeyi sınırlandırmadan bebek her istediğinde emzirme yapılmalıdır.

Tıkalı süt kanalından bakteri girişi olursa meme dokusu enfekte olur. Enfekte olmuş anne memesinde:
Sert kabartılar oluşur.
Şiddetli ağrı oluşur.
Kızarık, kırmızı bölgeler oluşur.
Ateş başlar.
Hastalık hissi uyanır.

Mastitin Nedenleri:
Anne bebeğini yetersiz, seyrek ve kısa süreli emzirdiğinde süt akışı azalmıştır.
Herhangi bir çarpma yada vurma sonucu memelerde travma oluşmuştur.
Meme ucu çatlaklarından bakteri girmiştir.
Anne sütü, memenin bir bölümünde kalır ise, orada süt stazı (süt birikmesi) oluşur. Bu süt, boşaltılmaz ise, meme dokusunda iltihap oluşmasına neden olur. Bu, infektif olmayan mastittir. Açık bir bölge olan meme ucundan rahatlıkla içeri giren bir bakteri ile meme dokusu infekte olabilir ve infektif mastit oluşur.
Tedavinin temeli, süt akışının hızlandırılmasıdır. Sık emzirme, meme ucuna doğru yapılabilecek hafif bir masaj, ılık pansuman ve sağım ile meme iltihabı iyileştirilir. Sağlık profesyoneli veya emzirme danışmanının uygun gördüğü tıbbi derecede saflaştırılmış lanolin kullanımı = nemli yara iyileştirme uygulanabilir.

Anne Sütünün Yetersiz Olması

Her annenin sütü bebeği için yeterlidir. Bir meme operasyonu geçirildi ise, zarar görebilmesi muhtemel sinirler ve kanallar ile de bebek yeterli anne sütü alamayabilir. Ancak, öncelikle doğru olmayan emzirme pozisyonları, doğduktan hemen sonra formül süt verilmesi, bebeğin memeyi yanlış yakalaması, emzirmenin kısa tutulması ile sütün son dakikalarında salınan ve bebeğin kilo almasına yarayan kısmı alamaması gibi nedenlerle anne sütüne gelen sekte "annede süt yetersizliği" diye yanlış bir kavramı ortaya atıp düşündürtmektedir ki bu çok yanlıştır.
Doğru emzirme teknikleri hastanede anneye gösterilmelidir. Doğar doğmaz, Bebek annenin memesiyle buluşmalı, aralarında olması gereken tensel temasa çok özen gösterilmelidir. Bebeğe, kısa emzirme yaptırılmamalıdır.
Hemen hemen her anne bebeğine, hatta ikiz bebeğe yetecek kadar süt üretebilir. Ancak, çoğu anne "Yeterli sütüm yok, bebeğim iyi beslenemiyor." diye düşünür ve 6 aydan önce formül mamalara geçmek ihtiyacı duyar.

Birden Fazla Bebeği Olan Anne
Emzirmede tek bebek için uygulanan ilkeler ve teknikler birden çok bebeğin emzirilmesinde de aynıdır. Annenin sütünün yeterli olacağına inanması çok önemlidir. Anne sütü, bebek ne kadar emzirilirse, o oranda artış göstereceğinden, bir annenin 34 bebeği sadece kendi sütü ile besleyebileceği doğrudur. Ancak, bebeklerin biri veya daha fazlası düşük doğum ağırlıklı veya sağlık sebebi ile annelerinden ayrı kalacak ise kesinlikle medikal anlamda yardım getiren, fizyolojik yakınlığıyla bebek gibi sağım yapan gelişmiş bir süt sağım pompasından yardım alınabilir. Sağlık profesyoneli ve/veya emzirme danışmanına danışılmalıdır.

Prematüre ve Düşük Doğum Ağırlıklı Bebeği Olan Anne
37 haftadan önce doğan bebekler, prematüre bebek olarak adlandırılırlar. Tipik bir prematüre yaklaşık 1600 ila 1900 gram, bazısı ise çok daha düşük bir tartı ile doğar. Bu bebeklerin, anne sütüne büyük bebeklerden daha da fazla gereksinimi vardır.
Annesinin sütü, bu bebeğin ihtiyacına göre ayarlanmıştır. Fazladan protein ve enfeksiyona karşı maddeler içerir. Prematüre bebeklerin anne sütünü emmek için harcadıkları enerji, emdikleri sütün kalorisinden daha fazladır. Bu yüzden, anne sütünü sağmalı ve her gün belirli zamanda bebeği ile tensel temasta bulunarak, sütü küçük bir kaptan veya kaşıktan beslemelidir. 32 hafta ve daha fazla olan bebekler meme emebilir.

Annenin Sağlık Nedeni ile Bebeğinden Ayrı Kalması
Anne ve bebeğin kısa süreli ayrılığı sütün yarı yarıya azalmasına neden olur. Bu durumda, pompa ile 3 saatte bir sağım yapılmalı, tıbbi nedenler ortadan kalktığında bebeğin tekrar anne sütü ile beslenmesine devam edilmelidir.

Anne Sütünün Fazla Olması
Bazı annelerde süt üretimi fazladır. Bu durum hiperlaktasyon olarak adlandırılır. Birkaç gün içinde dolgunluk kaybolur. Memeler çok fazla süt yapmasına karşın daha yumuşaktırlar. Bununla birlikte, anneye sakin olması ve dolgunluk süresince de emzirmeye devam konusunda yardım edilmelidir. Eğer yardım edilmezse, anne sütü kesilebilir.

Meme başını çevreleyen kahverengi kısım (areola) çok gergin olduğu için bebek etkili emme yapamaz, meme başını gerektiği gibi tutamaz. Süt, memede depolandığı için meme iltihapları, apseleri gelişebilir.
Bu durumdaki annelerin bebeklerinin tüketeceğinden daha fazla olan sütlerini daha sonraki dönemde kullanmak üzere biriktirmeleri mümkündür. Böylelikle hem anne sütü ziyan olmamış hem de süt fazlası biriktirilmek üzere sağıldığı için annede ortaya çıkabilecek sorunlar ortadan kaldırılmış olur. Annenin etkili bir şekilde sütünü boşaltması uygundur.

Annenin Çalışması
Günümüzün yaşam koşulları kadınların daha aktif ve yoğun olarak iş hayatında yer almalarına yöneliktir. Önceleri kadınları çalışma hayatının dışında tutan en büyük engellerden birisi çocuk sahibi olmaktı. Kadın iş ya da çocuk sahibi olmak arasında tercih yapmak durumunda kalıyordu. Çalışan anne doğum sonrası izinler kısa olduğu için, ücretsiz izin almak her zaman mümkün olmadığı için bebekler anne sütünden annenin çalışmaya başlaması ile birlikte kopmak zorunda kalıyorlardı. Ancak pek çok hizmet ve ürün artık hem çalışıp hem de bebeği anne sütü ile beslemeye imkân tanımaktadır. Bu durumda bebek-anne birbirlerinden en az 6-8 saat ayrı kalacak ise kesinlikle medikal anlamda yardım getiren, fizyolojik yakınlığıyla bebek gibi sağım yapan gelişmiş bir süt sağım pompasından yardım alınabilir. danışılmalıdır.

Sevgiler