Karaciğer yetmezliği

Karaciğer yetmezliği, karaciğerin işlevini yitirdiği ve acil tedavi gerektiren, yaşamı tehdit eden bir durumdur. Karaciğerin birçok işlevi vardır. Bunların en önemlileri safra üretmek, glikojen depolamak ve kan dolaşımından toksinleri uzaklaştırmaktır. Karaciğer yetmezliği kronik veya akut olabilir. Akut karaciğer yetmezliği olan kişilerde karaciğer hızla işlevini kaybeder. Kronik karaciğer yetmezliği olanlarda ise, karaciğer daha uzun süre işlevini kaybeder.

Bu yazıda, karaciğer hastalığının evreleri ve nedenleri, semptomları, tedavisi ve önlenmesi dahil olmak üzere hem akut hem de kronik karaciğer yetmezliğine daha ayrıntılı olarak bakıyoruz.

Karaciğer hastalıkları ve aşamaları

Karaciğer hastalığı ile karaciğer yetmezliği arasındaki farkı anlamak önemlidir. Karaciğer hastalığı, karaciğere zarar veren ve işlevini etkileyebilecek herhangi bir durumu ifade eder. Karaciğer yetmezliği ise, karaciğerin işlevselliğin bir kısmını veya tamamını kaybetmesi anlamına gelir. Karaciğer hastalığı sıklıkla karaciğer yetmezliğine neden olabilir.

İltihap: Karaciğer hastalığının erken aşamalarında karaciğerde iltihaplanma oluşabilir. Bu durum fark edilmeyebilir ancak tedavi edilmezse iltihap karaciğerde kalıcı hasara neden olmaya başlayabilir.

Fibroz: İltihaplı karaciğer tedavi edilmezse yara izi gelişmeye başlayabilir. Karaciğerde aşırı yara dokusu birikmesine karaciğer fibrozu denir. Zamanla fazla skar dokusu sağlıklı karaciğer dokusunun yerini alır. Yara dokusu oluşmaya başladığında, karaciğer eskisi kadar iyi çalışmayabilir. Yara dokusu ayrıca kanın karaciğerden akmasını durdurabilir.

Siroz: Bu aşamada sert skar dokusu, karaciğerin yumuşak, sağlıklı dokusunun yerini alır. Bu aşamada insanlar tipik olarak semptomları fark etmeye başlar. Siroz, karaciğer kanseri de dahil olmak üzere potansiyel olarak komplikasyonlara yol açabilir. Tedavi edilmezse karaciğer düzgün çalışmayabilir ya da hiç çalışmayabilir. Tedavi ile karaciğer hasarını durdurmak ve geciktirmek mümkündür.

Son dönem karaciğer hastalığı (ESLD): Kronik karaciğer yetmezliği olarak da adlandırılır. Bu noktada, hastanın karaciğer fonksiyonu o kadar bozulmuştur ki, karaciğer nakli yapılması gerekmektedir.

Karaciğer yetmezliğinin nedenleri

Akut ve kronik karaciğer yetmezliğinin nedenleri farklılık gösterir. Bazı durumlarda, karaciğer yetmezliğinin nedeni bilinmeyebilir.

Akut karaciğer yetmezliğinin olası nedenleri arasında aşırı dozda ilaç kullanımı, Wilson hastalığı, Reye sendromu, Budd-Chiari sendromu sayılabilir. Kronik karaciğer yetmezliğinde ise, yaygın bir neden uzun süre aşırı miktarda alkol alınmasıdır. Ayrıca obezite, yüksek kolesterol veya tip 2 diyabet de tetikleyici etkenler arasındadır. Öte yandan bazı toksik kimyasallara maruz kalmak da akut veya kronik karaciğer yetmezliğine neden olabilir.

Karaciğer hastalıklarının semptomları

İshal, mide bulantısı, vücudun sağ tarafında, kaburgaların hemen altında rahatsızlık, bilinç bulanıklığı, karın içinde sıvı birikmesi, kan kusma gibi semptomlar olduğunda acil olarak doktora başvurmak gerekmektedir.

Karaciğer hastalıklarının daha ileri aşamalarını yaşayan kişilerde şu belirtiler olabilir: Sarılık, kolay morarma veya kanama, şişmiş bacaklar veya karın, koyu idrar, kaşıntılı cilt, kan kusma.

Karaciğer hastalıklarının tedavisi

Karaciğer hastalığının tedavisi, hastalığın evresine ve altında yatan nedene bağlı olarak değişkenlik gösterir. Bir kişi iltihaplanma veya fibroz aşamasında tedavi görürse, karaciğerdeki hasarı tersine çevirme olasılığı oldukça yüksektir.

Antiviral ilaçlar: Karaciğer hastalığının nedeni viral hepatit ise, kişi antiviral ilaçlara ihtiyaç duyabilir.

Bağışıklık sistemini baskılayan ilaçlar: Bu tür ilaçlar, bağışıklık hepatiti yaşayan kişilerde kullanılır.

Yaşam tarzı değişiklikleri: Karaciğer hastalığının nedeni alkol veya obezite ile ilgiliyse bu yönde yaşam tarzı değişikliğine gidilmesi gerekecektir.

Biorezonans tedavisi: Hastanın toksik yükünü hafifletmeye, bağışıklığı düzenlemeye, virüslerle savaşmaya ve karaciğer fonksiyonlarını desteklemeye önemli ölçüde yardımcı olur.

Karaciğer diyalizi: Karaciğer hastalığının sonraki aşamalarında olan bir kişi karaciğer diyalizi gerektirebilir. Bu işlem, karaciğerin yapamadığı toksinleri kan dolaşımından çıkarmaya çalışır.

Karaciğer nakli: ESLD vakalarında, bir kişi karaciğer nakli gerektirebilir. Bu prosedür son derece karmaşıktır ve uygun bir donörün mevcudiyetine dayanır.