Migrenin uzunluğu ve sıklığı kişiden kişiye değişir ancak tipik olarak migren atakları 4-72 saat süren şiddetli ve tekrarlayan baş ağrılarıdır. Pek çok insan migren ataklarını mide bulantısı, ışığa ve sese karşı artan hassasiyet ve bazen de cilt ve kas hassasiyeti ile ilişkilendirir. Migren, farklı aşamaları ve farklı tetikleyici faktörleri olan karmaşık bir durumdur. Status migrainosus (SM) adı verilen özellikle yoğun bir migren formu vardır. Bu tipte 72 saatin üzerinde ağrı görülmektedir ve migrene bağlı komplikasyon riski de artmaktadır.
Bu yazımızın konusu olan migrenin aşamaları ise dört başlıkta toplanır: Prodrome, aura, baş ağrısı, postdrome. Herkes her migren atağında her aşamayı deneyimlemez. Her aşamanın süresi kişiden kişiye ve her migren atağında farklı olacaktır.
Migren ataklarının aşamalarını anlamak, hastaların durumu yönetmesine yardımcı olabilir. Özellikle de erken belirtileri fark etmek durumun ilerlemesini önlemek için fırsat sunacaktır. Süre ve bir kişinin yaşayabileceği en yaygın semptomlar dahil olmak üzere bu aşamaları şöyle özetleyebiliriz:
Prodrome aşaması: Bu aşama aynı zamanda ön izleme veya uyarı aşaması olarak da adlandırılır. Aura aşamasının başlangıcından birkaç gün veya birkaç saat önce başlayabilir. Bu aşamada, hasta baş ağrısıyla ilgili olmayan küçük değişiklikler fark edebilir. Belirtiler, yaklaşan migren atağı için bir uyarı görevi görür. Prodrome semptomları şunları içerir: Kaygı, kabızlık, yorgunluk, yeme isteği, aşırı su içme ve idrara çıkma isteği, ruh halinde değişiklikler, boyun tutulması.
Aura aşaması: Migreni olan herkes her atakta aura evresini yaşamaz. Migrenli bireylerin yaklaşık yüzde 25'inde görülür. Aura aşaması tipik olarak ana migren atağından kısa bir süre önce ortaya çıkar ve yaklaşık 20-60 dakika sürer. Aura semptomları şunları içerir: Baş dönmesi, duyma ya da görme kaybında bozulmalar, uzuvlarda uyuşma, karıncalanma ya da iğne batması hissi, parlak veya yanıp sönen ışıklar, parıltılar, renkli noktalar veya zikzak çizgiler görme, konuşma bozukluğu. Aura aşaması genellikle birincil baş ağrısından önce gerçekleşir. Ancak bazı kişilerde aura belirtileri migren atağının kendisiyle birlikte baş gösterebilir.
Baş ağrısı aşaması: Baş ağrısı aşamasındaki semptomlar aura aşaması ile genellikle benzerdir. Baş ağrısı aşamasındaki semptomları şöyle özetleyebiliriz: Bulanık görme, baş dönmesi, ışığa ve sese aşırı duyarlılık, asabiyet, kokulara ve dokunmaya karşı hassasiyet, omuzlarda ve boyunda sertlik, hareketle birlikte kötüleşen başın bir veya her iki tarafında zonklayan ağrı, mide bulantısı, kusma. Bu aşama en akut olanıdır ve hastaların yüzde 90'ından fazlası, normal şekilde işlev görmelerini engelleyecek kadar şiddetli semptomlar yaşar.
Postdrome aşaması: Postdrome yaklaşık yüzde 80 oranında birincil baş ağrısı aşamasının sonunda meydana gelir. 24-48 saat sürebilir ve şu gibi semptomları içerebilir: Vücut ağrıları, bilinç bulanıklığı, konfüzyon, konsantrasyon zorluğu, baş dönmesi, depresyon, tükenmiş hissetmek, zayıflık.
Migreni tetikleyen faktörler nelerdir?
Migrende tetikleyiciler herkes için farklı olmakla birlikte yaygın şekilde görülenler şunlardır: Alkol ve kafein, parlak ışıklar, hava değişimleri, dehidrasyon, diyet, hormonal değişiklikler, kokular, aşırı ilaç kullanımı, stres.
Bu tetikleyicilerden kişide baskın olanları bilmek biz doktorlara tedavi için önemli fikir verecektir. Nitekim bunlar gıda alerjileri, yanlış beslenme ya da hormonal dengesizliklere işaret ediyor olabilirler.
Migren tedavisinde hangi yollara başvurulur?
Bütüncül tıp tekniklerinde hastalığa değil, hastaya odaklanıldığı için bu gibi etkenleri ortadan kaldırmak migreni de tedavi etmek anlamına gelecektir. Günümüzde migren tedavisinde klasik olarak bilinen ilaç tedavisinin yanı sıra akupunktur, biorezonans, hacamat gibi yöntemler de önemli ölçüde başarı sağlayabilmektedir.