Doğal aşıyla bebekler daha zeki

Ayşegül Aydoğan Atakan / Cadde

Yeni doğan bebeği bir aşı gibi hastalıklardan koruyan maddeler, yalnızca anne sütünde bulunuyor. Anne sütü, bebeklerde zatürree, ishal, orta kulak iltihabı ve alerjik hastalıkların daha seyrek görülmesini sağlıyor. Bu hastalıklar görülse dahi daha hafif seyrediyor. İnek sütü veya hazır mamayla beslenen bebeklerde ishal, yalnız anne sütüyle beslenenlere göre 15 kat, zatürree ise üç kat daha sık görülüyor.
Dünya Anne Sütüyle Beslenme Akademisi üyesi, Dünya Sağlık Örgütü ve UNICEF Emzirme Danışmanlığı kurslarında danışmanlık ve yöneticilik görevleri bulunan Prof. Dr. Gülbin Gökçay, anne sütünün bebeğe yararları hakkında sorularımızı yanıtladı.

Anne sütünün bebeğe faydaları nelerdir?
Doğal beslenme olarak tanımlanan bu beslenmeyle süt çocuklarında başta zatürree, orta kulak ihtihabı, menenjit, ishal gibi bulaşıcı hastalıklar olmak üzere birçok hastalığın görülme sıklığı azalmakta ve emzirilen bebeklerin beyinleri daha iyi gelişmektedir. Yenidoğanlar aşı yapılırken emzirildiklerinde daha az ağlar. Bu nedenle aşı sırasında bebekleri ağlayan annelere emzirmelerini öneririz. Anne sütüyle beslenen bebeklerin büyüme eğrileri farklıdır. Bu nedenle kliniğimizde izlenen ve temel olarak anne sütüyle beslenen çocukların ölçülerinden yararlanarak yeni büyüme eğrileri oluşturduk.

Yaptığımız araştırmalarda anne sütüyle beslenen bebeklerin ilk aylarda daha hızlı kilo aldıklarını ancak 4-6’ncı aylardan sonra kilo alımlarının yavaşladığını ve ileri yaşlarda daha ince olduklarını saptadık. Benzer sonuçlar farklı ülkelerde de görüldü. Anne sütüyle beslenen bebek ileride çağımızın iki büyük sorunu obezite ve kanserden de korunmuş oluyor. Yeni araştırmalar sadece fiziksel ve zihinsel sağlığının değil ruhsal sağlığının da anne sütü alanlarda olumlu etkilendiğini gösteriyor.

Anne sütü bebeklik çağı kanserlerinden mi koruyor?
Sadece bebeklik çağındaki değil ileriki yaşamında karşılaşabileceği kanserlere karşı da koruyucu. İsveç’te yapılan bir çalışmaya göre laboratuar ortamında anne sütüyle karşılaştırılan kanser hücrelerinin öldüğü saptanmış. Dünya Kanser Araştırma Vakfı da kanserden korunmak için 10 öneriden biri olarak anne sütünü gösteriyor.
Ruh sağlığını koruyor

Anne sütü alan çocuk, hangi ruhsal hastalıklardan korunuyor?
Anne sütüyle beslenme anne bebek bağlanmasını artırarak çocuğun ruhsal gelişimine olumlu katkıda bulunuyor. İspanya’da 500 çocuk üzerinde dört yıl süreyle yapılan bir çalışmaya göre anne sütüyle beslenme süresi arttıkça dört yaştaki hiperaktivite skoru belirgin olarak azalıyor, sosyal yetenek skoru artıyor. Avustralya’da yapılan ve yeni yayımlanan bir bilimsel çalışmada ise 2 bin 900 çocuk doğumdan itibaren 14 yaşına kadar izlenmiş. Çocukların belirli yaşlarda ruhsal açıdan değerlendirilmeleri yapılmış. Altı aydan uzun süre anne sütüyle beslenmenin ruh sağlığı açısından koruyucu olduğu sonucuna varılmış.

Anne sütüyle beslenenlerde ileri yaşlarda bazı ruhsal hastalıklar daha az görülüyor. Örneğin anne sütü alanlarda ileride şizofreni gelişme riski daha düşük. Danimarka’da 6 bin 841 kişi üzerinde yapılan bir çalışmada şizofreni açısından iki önemli risk faktörü saptanmış. Bunlardan biri hiç ya da iki haftadan az anne sütü almış olmak. Yine benzer bir çalışmada anne sütünden erken kesilmiş olmanın erişkin dönemde alkolizm nedeniyle hastaneye yatma riskini artırdığı saptanmış.

Anne sütü alan bebeklerin daha zeki olduğu doğru mu? Anne sütüyle beslenmenin çocuklarda zihinsel gelişmeyi olumlu etkilediğini gösteren çok sayıda bilimsel yayın bulunuyor. Okul çağında yapılmış bazı çalışmalar da anne sütüyle beslenen çocukların daha zeki olduklarını gösteriyor.

Anne sütünün kaç yaşına kadar verilmesi ideal? Bilimsel araştırma sonuçlarına göre bebeklerin ilk altı ay tek başına anne sütüyle beslenmeleri ve altıncı ayda uygun ek besinlere başlandıktan sonra emzirmenin en az iki yaşına kadar sürdürülmesi önerilmektedir. 1 - 2 yaş arası emzirmenin çocuk sağlığı açısından önemli yararları bulunmaktadır. Bu sırada çocuğun diğer besinleri de dengeli bir biçimde alması önemlidir. Çocukların genellikle 3 - 4 yaş arasında kendiliğinden memeden ayrıldıkları gözlenmektedir.

Anne sütüyle beslenmenin yararları
Çocuk sağlığı açısından;
-İshal daha az görülür, daha çabuk geçer.
- Zatürree, orta kulak iltihabı görülme sıklığı azalır.
- Çeşitli alerjilerin daha geç yaşta çıkmasını ve daha hafif seyretmesini sağlar.
- Anne ve çocuğun bağlanmasını kolaylaştırır.
- Şeker hastalığının görülme sıklığını azaltır.
- Gaz sancıları daha az görülür.
- Bazı kronik bağırsak hastalıklarının gelişmesini önler.
- Şişmanlık ve obezite riskini azaltır.
- Bazı kanser türlerine karşı koruyucudur.

Erişkin sağlığı açısından;
- Çocukluğunda anne sütü alanlarlarda, damar sertliği ve hipertansiyon gelişimi daha nadirdir.
- Zihinsel gelişim daha iyidir.
- Bazı ruhsal hastalıklar (şizofreni vb.) daha nadir görülür.
- Bazı kanser tiplerine karşı koruyucudur.
- Psikososyal stres koşullarında dayanıklılığı artırır.

Anne sağlığı açısından;
- Meme ve yumurtalık kanserlerine karşı koruyucudur.
- Kansızlık görülme sıklığını azaltır.
- Doğum sonrasındaki annelik depresyonu daha nadir görülür.
- İdrar yolu iltihabına karşı koruyucudur.
- İleri yaşlarda kemik eri- mesine karşı koruyucudur.
-Yeni bir hamileliği geciktirir.

Toplum açısından;
-Ekonomik ve ucuzdur.
- Çevrecidir, üretimi ve kullanımı sırasında hiç artık bırakmaz.