Bugün Diş Tellerim Takılıyor-1.bölüm

Evetttt, işte uzun zamandır beklediğin an geldi, biraz korku biraz endişeyle beklediğin ortodonti tedavisi için o gün bugün, diş tellerin bugün dişlerine yerleştirilecek. Bir önceki kontrolde ortodontistin seni detaylıca muayene ederek diş teli tedavisine ihtiyacın olduğunu ve istediğin zaman tedaviye başlanılabileceğini söyledi. Aslında sende yavaş yavaş bunun farkına varmaya başlamıştın, dişlerinde isimlendiremediğin normal dışı bir durum, konuşurken, gülerken seni rahatsız hissettiren, fırçalarken temizlemekte oldukça zorlandığın bir karışıklık vardı. Ve şimdi tüm bu sıkıntıların için ilk adımını atıyorsun, peki bundan sonra seni neler bekliyor? Canın yanacak mı? Çok zorlanacak mısın? Nasıl olacak da teller dişlerini düzeltecek? Nelere dikkat etmen gerekiyor? Herhangi bir aksilik olursa ne yapacaksın? Dişlerini nasıl temizleyeceksin? Acaba tedavi biraz daha bekleyebilir miydi? Tellerin nasıl görünecek? Telsiz başka bir çözüm bulunamaz mıydı? Ve bunun gibi onlarca soru kafanda, bakalım sana nasıl yardımcı olabiliriz…

Haydi, başlamadan bir durum değerlendirmesi yapalım;

Ortodonti, latince kökenli bir kelime ve düzgün diş demek, yani öncelikli amacımız elimizdeki çeşitli enstrümanlarla dişlerimizi düzeltmek. Bu enstrümanlar; bazen diş telleri olabilir, bazen hareketli, takılıp çıkarılabilir apareyler, damaklıklar, dişlikler olabilir, bazen de sadece sözlü yönlendirmeler, telkinler olabilir. Tedavi tek bir diş, bölge yada çeneye odaklanmadan daima ağzın ve hatta genel çerçevede yüzün bütününü içerecek şekilde değerlendirilmelidir. Yani yaptığımız şey diş hareketleriyle bütünsel bir çene-yüz rehabilitasyonudur.

İlk uygulama randevusuna gelecek olursak, işlemler yaklaşık yarım saat sürmektedir. Bütün bu süreç tamamen acısızdır. Herhangi bir anestezi işlemi gerektirmez. Başlarken öncelikle bütün diş yüzeyleri özel fırça ve lastiklerle temizlenir. Temizlenen yüzeylerin tükürükle ıslanmaması için bir ağız ekartörü takılır ve braketler birer birer dişlere yapıştırılmaya başlanır. Ağızdaki her bir diş için ayrı braketler vardır ve bunlarında diş üzerinde olması gereken özel bir konum mevcuttur. İlk randevuda altyapısal hazırlık diyebileceğimiz bu süreç tamamlanır. Dişler üzerine yerleştirilen braketler tedavi sonuna kadar yerlerinden oynamayacak dayanıklıktadır ve tedavi boyunca bu yapıda herhangi bir değişim yapılmaz. Braketler dişlerimizi hareket ettirirken, kuvvet uygularken tutunduğumuz parçalardır. Sonraki aşamada diş teli, yapıştırılmış braketlerin arasından geçecek şekilde bağlanır. Dişleri hareket ettiren bunun için dişlere kuvvet uygulayan asıl düzenek işte bu şekilde diş telinin dişe bağlanmasıyla elde edilir. Diş tellerinin birçok çeşidi mevcuttur. Değişik materyallerden (titanyum, çelik …vs) olanları olduğu gibi, çeşitli kalınlıkta olanları ve farklı kesitte (yuvarlak, köşeli gibi) olanları da vardır. İlerleyen kontrol seanslarında tellerde çeşitli değişiklikler yapılır. Başlangıçta ince ve elastikiyeti fazla olan teller tercih edilirken dişler düzeldikçe tel kalınlığı ve sertliği arttırılır. Sıklıkla kullanılan titanyum teller deforme olmayan süperelastik özellikte tellerdir. Yani çapraşık yüzeye doğru rahatlıkla baskıyla adapte edilir ancak şeklini bozmaz yani deforme olmaz ve başlangıçtaki şeklini almaya çalışır. Böylelikle ortaya çıkan hafif ancak devamlı kuvvetlerden dolayı dişler etki-tepki prensibi gereği kuvvet uygulanan yöne doğru hareket etmeye başlar.

Hareket süresi kişiden kişiye ve problemin ağırlığıyla alakalı olarak değişkenlik gösterebilir. Tüm bu değişkenlere bağlı olarak ve hastanın tedaviye uyumunda da bir sorun yoksa genel tedavi süresi olarak 1-1,5 sene gibi sürelerden bahsedebiliriz. Tedavi süresince kontroller ortalama 4-6 haftalık periyotlarda gerçekleştirilir. Kontrol seanslarında tedavinin gidişatına göre, dişlerde oluşan hareketlere göre, çeşitli değişiklikler ağız içerisinde tatbik edilir. Kontrol seansları çok uzun sürmez, ortalama 10-15 dk gibi sürelerde tamamlanır.

Braketler yapıştırıldığı andan itibaren final sertliğinde olduğundan istenirse hemen bir şeyler yenilebilir, içilebilir, herhangi bir sakıncası yoktur. Ancak tüm tedavi boyunca dikkat edilmesi gereken genel bazı kurallar vardır, tedavinin sağlıklı bir şekilde ilerlemesi açısından azami özen gösterilmelidir. Örneğin, asitli-gazlı içecekler tüketilmemelidir. Sert yiyecekler bir bütün olarak mümkün olduğunca tüketilmemelidir. Kabuklu, çekirdekli kuruyemiş ve meyveler kabukları ve çekirdekleri çıkarıldıktan sonra tüketilmelidir. Yapışkan yiyeceklerden uzak durulmalıdır.

Bunların dışında temizlik de çok önemlidir. Diş bakımı hiçbir sebeple aksatılmamalıdır. Ana öğünlerden sonra en az 2-3 dk sürecek şekilde dişler etraflıca dikkatli bir şekilde dişlere bastırarak ve az macun kullanarak temizlenmelidir.

Ortodontistin tarafından da anlatılan bu bilgilendirmeden sonra dişlerindeki hafif bir baskı ve diş yüzeyindeki braketlerin dudak ve yanaklarının içlerine temas etmesinden kaynaklı yeni bir hissiyatla koltuktan kalkacaksın. Adaptasyon dönemi olarak adlandırılan en fazla 7-10 gün sürebilecek bu süreçte bu hissiyat çok normal ve zamanla geçecektir. Daha çok dişlerine bastırdığında hissettiğin hafif ağrılar ve braket temasından kaynaklı yanak-dudak tahrişi de çok normal ve zamanla geçecektir. Bu şikâyetlerin için, herhangi bir ağrı kesici ve ağız gargarası kullanabilirsin, bir miktar rahatlama olacaktır. İlk günler biraz zor geçebilir, ağrılar ağız tahrişleri bir miktar hayatını konforsuzlaştırabilir ancak unutulmamalıdır ki bu geçici bir süreçtir ve tedavinin bütününde bu sıkıntılar devamlılık göstermeyecektir. Zamanla ağız içerisinde oluşan değişikliklerle beraber motivasyonunda artmasıyla tedavinin sıkıntıları daha katlanılır hale gelecektir ve tam adaptasyon gerçekleşecektir.