Dijital çağın hastalığı ekran maruziyeti! Çocuklarda gecikme ya da gerilik yaratıyor
17.07.2023 - 14:23 | Son Güncellenme:
Son yıllarda artan dijitalleşmeyle birlikte ekran maruziyeti de önemli bir sağlık problemi olarak karşımıza çıkmaya başladı. Ekran başında saatlerini geçiren birçok kişi fiziksel ve psikolojik birçok problem yaşıyor, uzmanlar ise sebebi ne olursa olsun uzun süre ekran maruz kalmamak gerektiğini hatırlatıyor. İşte 'dijital çağın hastalığı' olarak tanımlanan ekran maruziyetine karşı dikkat etmesi gereken 7 kural.
İçinde bulunduğumuz dijital çağ, günlük hayatımızı birçok açıdan kolaylaştırıyor. Bir bankacılık işlemişinden yemek siparişine kadar pek çok işlemi yalnızca birkaç dokunuşla halledebiliyor, zamandan tasarruf edebiliyoruz. Yine teknolojinin gelişmesi sayesinde üye olduğumuz dijital platformlarda istediğimiz her an sevdiğimiz bir şarkıyı dinleyebiliyor ya da izlemek istediğimiz bir dizi ya da filmi izleyebiliyoruz. Teknolojinin günlük hayatımıza bu kadar dahil olması beraberinde bazı sağlık problemlerine de yol açabiliyor. Özellikle yaşı küçük olan çocuklar, ailelerinin kontrolü dışında teknolojik araç ve gereçlerle çok fazla vakit geçirebiliyor. Uzmanlar ise uzun süre ekrana maruz kalmanın özellikle 0-3 yaş arası çocuklar arasında ciddi problemlere yol açabileceği konusunda uyarılarda bulunuyor.
'DİJİTAL ÇAĞIN BİR HASTALIĞI'
Dijital teknolojilerin eğitim ve iş hayatına giderek daha fazla dahil olması sonucunda ekran maruziyetimiz de bir hayli yüksek seviyelere çıktı. Doç. Dr. Aylin Tutgun Ünal, ekran maruziyetini 'dijital çağın bir hastalığı' olarak tanımladı. Uzun süre ekrana maruz kalan kişilerin psikolojik ve fiziksel açıdan negatif yönde etkilendiğini belirten Doç. Dr. Ünal, özellikle 0-3 yaş arasındaki çocukların ekrana hiç maruz kalmaması gerektiğini vurguladı. Doç. Dr. Ünal, "0-2 yaş döneminde ekran maruziyetinin bilişsel gelişimde gecikme veya gerilemeye yol açabilir" diye konuştu.
'DİJİTAL TEKNOLOJİLER ARTIK BİR GEREKLİLİK'
Doç. Dr. Aylin Tutgun Ünal, teknolojinin gelişmesiyle son yıllarda tüm dünyada olduğu gibi Türkiye'de de ekran maruziyeti süresinin artışta olduğuna dikkat çekti. Doç. Dr. Ünal, şunları söyledi:
"Yeni iletişim teknolojileri geliştikçe ve yeni araçlar hayatımızdaki yerini aldıkça ekran izleme süreleri de artışa geçiyor. Son dönemde pandemi ya da depremler başta olmak üzere dijital teknolojilerin hayatımızda daha fazla yer kaplaması artık bir gereklilik haline geldi. Eğitim, iletişim, bilgi edinme ya da sosyalleşme gibi amaçlarla kullanılan dijital mecralara talep arttıkça ekran izleme süreleri de artıyor."
AKILLI SAATLERE DİKKAT!
Ekran maruziyetini "Kişinin gelişimsel düzeyine uygun olmayan şekilde ve sürede ekran başında kalması" olarak tanımlayan Doç. Dr. Aylin Tutgun Ünal, "Ekran maruziyetine 'dijital çağın bir hastalığı' diyebiliriz. Ekran maruziyetine yol açan araçlar arasında akıllı telefon, tablet ya da televizyonu sıralayabiliriz. Akıllı saat gibi doğrudan bedene temas eden araçların da ekran maruziyetiyle birlikte başka birçok sorunu da beraberinde getireceğini söyleyebiliriz" diye konuştu.
'ÇOCUKLARDA GÜNLÜK 1 SAATİ GEÇMEMELİ'
0-3 yaş arası çocukların ekrana hiç maruz kalmaması gerektiğini vurgulayan Doç. Dr. Aylin Tutgun Ünaş, "Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) 2019 yılında çocukların 1 yaş ve altında ekranlara maruz kalmaması gerektiğini özellikle vurguladı. Dijital çağda ekran maruziyetini ortadan kaldırmak mümkün değil ama ekran izleme süresi özellikle çocuklarda günlük 1 saati geçmemeli. 3-6 yaşa kadarki sürede çocuğun ekran başında tek kalmaması, bir ebeveyni ile kontrollü vakit geçirmesi gerekir" dedi.
Genel olarak uzun süre kontrolsüz ekran maruziyetinin postür bozukluklarına, omuz, sırt, bel ağrısı gibi kas iskelet sistemi rahatsızlıklarına neden olduğunu vurgulayan Doç. Dr. Aylin Tutgun Ünal, bu sıkıntıların haricinde görme sorunları, baş ağrısı, uyku bozukluğu, dikkat sorunları, saldırgan davranışlar gibi problemlerin de yaşanabileceğini belirtti. Doç. Dr. Ünal ayrıca uzun süre ekran başında vakit geçirmenin, ergenlerde yalnızlaşmaya yol açarak sosyal fobi, düşük akademik başarı, akran zorbalığı gibi pek çok sorunu ortaya çıkartabileceğini ve bu konuda ailelerin dikkatli olması gerektiğinin altını çizdi.
SÜREKLİ EKRAN BAŞINDA OLANLAR 7 KURALA DİKKAT!
Doç. Dr. Aylin Tutgun Ünal, işi gereği ekrana yoğunlaşan kişilerin uyması gereken kuralları şöyle sıraladı:
- Ekran kullanımında önerilen sürelere dikkat edilmeli; 20/20/20 kuralı olarak, 20 dakikada bir, 20 saniye 6 metre (20 fit) ve ötesine bakmak faydalı olur.
- Ekran kullanımında önerilen mesafelere dikkat edilmeli, dijital ekranların pozisyonunda 30-60-300 kuralı olarak cep telefonu 30 cm, bilgisayar 60 cm ve televizyon 300 cm uzakta olacak şekilde ayarlanmalı.
- Ekran göz seviyesinden 15-20 derece aşağıda olarak şekilde ayarlanmalı.
- Ekran kullanılan ortamda çok parlak ışık yerine sarı ışık tercih edilmeli.
- Ekran parlaklık seviyesi çok parlak ya da düşük parlaklık seviyesinde olmamalı.
- Yatmadan 2 saat önce mavi ışıkla ilişkimizi kesmek için televizyon, bilgisayar, tablet, akıllı telefon, led lambalardan uzak durulmalı.
- Bilgisayar ekranı başında 2 saatten uzun süre aralıksız vakit geçirilmemeli.
