Empati Nedir? Nasıl Yapılır?

Empati, günümüzde hayatlarda sıklıkla yer verilen bir kelime olmasına rağmen aynı zamanda yapımında da en çok zorlanılan durumdur. Öncelikle empatinin kelime anlamını öğrenerek kavram açıklamasına başlayabiliriz.

Empati Nedir?

Türk Dil Kurumuna göre empati, Fransızca kökenli bir kelime olmakla birlikte ruh bilimi olarak geçiyor. Kelime anlamı ise "duygudaşlık". Peki, nedir bu duygudaş olma durumu? Duygudaş, karşındaki kişiyle aynı duyguları paylaşmak; kendi duygularının aynısını karşı tarafta da görmektir. Örnekle; bir konu hakkında sahip olduğun fikri başkalarıyla paylaştığında aldığın geri dönüşler, seninle karşı tarafın duygu durumunun örtüşüp örtüşmediğinin analizidir. Aynı fikirdeyseniz duygudaş, diğer bir anlamla empati kurmuş olursunuz.

Empati, başkalarının bizim hakkımızda ve bizim de başkaları hakkında yaptığımız ve hissettiğimiz duygu durumu olarak da tanımlanabilir. “Empati yapın lütfen”, “Hiç empati yapmıyorsun” gibi söylemleri hiç duydunuz mu? Bu cümleler, ortamda empatinin olmadığı ve olması için çabalandığının göstergesidir. Yaşamdaki tam karşılığı ise anlayışlı olmak olarak da çevrilebilir. Size birisi bir konuda fikrini paylaşıyorsa veya yaptığı şeyleri anlatıyorsa sizden ters tepki görmek yerine sizin ona empati ile yaklaşmanızı, yani onu anlamanızı bekler. Kendinizden pay biçin. Siz de aynısını düşünmez misiniz? Herkes kendi görüşünün kabul edilmesini ister. Maalesef bu durum mümkün değildir. Görüşlerinizi paylaştığınız tüm kişiler sizinle aynı düşünemez. Ama empati denilen şey, özünde anlayış ve anlamadır. Kimse kimseyi beğenmek, sevmek, onaylamak zorunda değil; saygı duymak zorundadır. Bu ikisinin karıştırıldığı ortamlarda kaos oluşabilir.

Sorunlardan uzak durmak için de öncelikle bir nefes alıp sakinleşip sonrasında konuşmaya devam etmek faydalı olacaktır. Aynı zamanda sakin ve anlayışlı konuşmak, karşı tarafı da kazanmanızı sağlar. Direkt olumsuz konuşulduğu vakit ön yargılar devreye girer, konuştuğunuz kişi kendisini size tam açamaz. Bu açıdan düşünüldüğünde empatinin en iyi örneği olarak psikolog ve danışmanlar verilebilir. Yorumsuz, iyi bir dinleyici, anlayan ve yönlendiren. Peki, siz niçin kendi hayatınızın dinleyicisi olmayasınız?

Empati Nasıl Yapılır?

“Empati nedir?” sorusunun cevabına yanıtın ardından ”empati nasıl yapılır?”ı da bilmek gerekir. Her şeyden önce kendinizi ve çevrenizi gözlemlemeniz bu sorunun cevabını bulmanızda size yardımcı olur. Empatinin özü anlayıştır ve nasıl yapılırın cevabı da anlayışlı olmaktan geçer. Size yapılan her türlü eleştiri ve yoruma empatiyle karşılık vermeniz hem tartışma ortamını yumuşatır hem de size artı değer katar. Bunları düşünerek herhangi bir tartışma söz konusu olduğunda empatiden uzaklaşmadan cevap vermeye özen gösterin.

Empatinin temelinde yargılamadan davranmak yatar. Lütfen, karşınızdakini yargılamayın. Eğer biri bir şey yaptıysa bunu sizinle paylaşmış veya siz bunu çeşitli yollardan görmüş olabilirsiniz. Yapılan eylem sizin onaylamadığınız bir durum olabilir. Ancak şunu da unutmamalıyız ki herkes aynı fikirde olamaz. Dolayısıyla yargılamak yerine anlayışlı olarak karşılık vermek, böyle durumlarda olması gerekendir. Anlayış ile birlikte kendinizi karşı tarafın yerine koyarak olaya o kişinin penceresinden bakmaya çalışmaktır, empati. Ancak yerine kendinizi koyarak anlayabilir; o zaman tamam diyebilirsiniz.

Kimler Empati Yapabilir?

Kişilik olarak daha sakin olan bireyler empati yapmaya daha yatkındır. Empatinin içinde anlayış ve düşünce yattığından her bir olay karşısında kendini kaybetmeden ve sinirlerine hakim olan kişiler daha sakin olarak durumları yorumlayabilirler. Agresif ve ani çıkışlara sahip olanlar ise kendi görüşlerine aykırı bir durumla karşılaştıklarında hızla tepki verir ve karşı bir görüşü asla kabul etmez, tartışma çıkarırlar. Oysa empati yapabilenler, “evet benim görüşüm bu ama seninki gibi de olabilir” diye düşünerek karşı tarafın söylediklerinin de olabileceğini, onu anladığını söylerler. Böylece uzlaşmacı bir ortam yaratılabilir.

Kişiler her zaman kendini geliştirebileceği için herkes empati yapabilir. Yeter ki isteyin. İsteyince yapılamayacak hiçbir şey yok. Yalnızca biraz sabır, anlayış, duygu ve öfke kontrolüne ihtiyaç var. Sizde olmadığını biliyorsanız ve bu durumdan rahatsızsanız önceliği kendi gelişiminize vererek kendinizde eksik gördüğünüz kısımları geliştirmeyle işe başlayabilirsiniz. En önemlisi de kendinizi sevmeniz. Kendinizi sevin, değer verin. Kendini sevmekle bencilliği birbirinden ayırmak gerekir. Bireysel değil toplumsal düşünerek bulunan sosyal ortamlarda eşitlikten yana olmak gerekir.

Kendini seven, herkesi sever mantığıyla harekete geçerek yaşamda karşılaştığınız her canlıya karşı ılımlı yaklaşarak zamanla empati özelliğinizi geliştirebilirsiniz. Yalnız değil, birlikte yaşadığınızı unutmadan; sizin dışınızdaki görüşlere de saygı duymayı öğrenebilir, empati yapabilen bireylere dönüşebilirsiniz.

Maalesef toplumun bazı kesimlerinde yalnızca “sana aynısı yapılsa ne yapardın” diye sorulduğunda akıllara gelen empatiyi, yaşamın her alanında kullanabiliriz.

Empati farkındalık ve anlayıştır. Anlayışlı ve sevgi dolu olduğumuz nice günlere…

Sevgiyle kalın.