Çocuğuma Nasıl Tuvalet Alışkanlığı Kazandırırım?

Yaz geldi, havalar ısındı. Bu dönemden faydalanıp "Çocuğuma nasıl tuvalet alışkanlığı kazandıracağım" diyorsanız, işte önerilerim.

Hazır Bulunuşluk
En önemli şart, ebeveynin de çocuğun da psikolojik olarak hazır olması. Bu sürecin sevecen ve doğal biçimde geçmesi çok önemli, olumsuz tuvalet eğitimi çocuğunuzda tüm yaşamı etkileyen psikolojik sıkıntılara sebep olabilir, lütfen dikkat...

Çocuğunuzun fizyolojik olarak tuvalete hazır olması çişini/kakasını kontrol edebilir hale gelmesi ve bunun farkında olmasıyla başlar. Yapacağınız şey zaten gelişerek hazır hale gelen çocuğunuzu desteklemek olmalı.

Ebeveynin Hazır Olması
* Ebeveyn olarak kaygı, korku stresiniz varsa önce kendinize çalışıp rahatlayın. Bu sürecin nasıl geçeceği tamamen sizin tutumunuza bağlı. Doğal ve sakin bir geçiş olmalı.
* Bu süreç, içinde yerden, giysilerden çiş, kaka temizliği, halı, vs. silme gibi işleri de içerir. Bunları hoş göreceğinize ve çocuğunuza herhangi bir kızgınlık, baskı, tepki göstermeden yaklaşacağınıza eminseniz başlayın. Vereceğiniz tepki sakince ve güler yüzle "Olabilir. Haydi temizleyelim." olmalı.
* Birkaç gün ev ve yakınlarında zaman geçirmek iyi olabilir. Planlamanızı ona göre yapın.
* Banyonuzu çocuk dostu hale getirin. Çocuğunuzun ihtiyacı olan peçete, havlu gibi eşyaları kolay ulaşabileceği yüksekliklerde ayarlayın. Gerekirse basamaklar yerleştirin. Kendi yapabilme duygusunu desteklemeniz motivasyon kaynağı olacaktır.
* Çocuğunuzun göz hareketlerinden ve dikkatli bez takibiyle hangi zamanlarda çişini/kakasını yaptığının farkında olun.

Çocuğun Hazır Olması
* Çocuğunuz bir yaşından sonra tuvalete ilgi duymaya başlar. Sifonla oynamak, tuvalet kağıdı koparmak, ellerini yıkamak, suyla oynamak isteyebilir, bu işaretleri iyi değerlendirin. İzin verin oynasın.
* Bezinin uzun süre kuru kaldığını fark ettiğinizde uykularında altına bez bağlamadan yatak örtüsünün altına serebileceğiniz su geçirmez alez, alt açma bezi gibi desteklerden faydalanarak bezsizliğe alışmasını sağlayın. Uykuya yaklaştıkça sıvı alımını sınırlayarak da bunu daha rahat kontrol edebilirsiniz.
* Mümkün olduğunca uyanık olduğu zamanlarda da sokakta, evde bez takmadan sadece külot, ya da alıştırma külodu tercih edin. Altına yaptığında pantolonunu tuta tuta yanınıza gelecektir :) İşte o süre farkında olmasını sağlayan ve onu rahatsız eden bir süreç. Yakınlarınızda yine bir lazımlık bulunsun. İsterse oraya da yapabilir.
* Uygun bir lazımlık alıp banyoya koyun. Farkettiğinde, "Bu sana göre bir tuvalet. Çişin ya da kakan gelirse istersen sen de buraya yapabilirsin." diyebilirsiniz. Sizin her tuvalete gittiğinizi gördüğünde, kendi lazımlığını da fark edecektir. Zaten size özendiği için de bir süre sonra kendi denemek isteyecektir.
* "Bedenimiz ihtiyacımız olmayan şeyleri çiş ve kaka olarak dışarıya atar. Çişimizi/kakamızı bedenimizden bırakınca rahatlarız." diyerek açıklayın.
* Kendinden büyükleri, ağabeyleri, ablaları, anne babaları model alırlar. Örneğin arkadaşınızın 4 yaşındaki çocuğu çişi geldiğini söyleyip tuvalete gittiğinde o da arkasından koşup gider. Bu sürecin ne kadar kolay ve rahat olduğunu fark ettirebilirsiniz. Bir abla/ ağabey gibi o da kendi yapmak isterse izin verin, ne kadar yapabilirse. Oturup kalkması bile yeterli. Bunu bir kitap da sağlayabilir.

Hazır Olduğunda
* Sabit durup gözlerinize bakarak altına yapıyorsa artık hazır olmuş, kaslarını kontrol edebiliyor demektir. Bu kazanım 18 ay civarlarından başlayabilir. İki yaş civarında ise büyük oranda kazanılmıştır.
* Hazır olduğunu anladığınızda sevecen bir ifadeyle gözlerine bakarak, çişini ya da kakasını yapmadan önce söylerse tuvalete bırakıp rahatlayabileceğini anlatın.
* Artık bezi tamamen bırakın.
* Kıvranmaya başladığını anladığınızda evdeki sevdiği oyuncaklardan birini konuşturun. "Ne, kıvırcık, yoksa çişin mi geldi?" "Evet çok çişim geldi, Ege, bana gösterir misin çişimizi nasıl tuvalete yapıyorduk, nasıl oturuyorduk,...?" diye çocuğunuzun öğretme hevesiyle tuvalete gidip çişini bırakmasına yardımcı olabilirsiniz. Sevine sevine yapacaktır.

Bunları Yapmayın
* Sürekli "Çişin var mı, tuvalete gidelim mi" diye sormayın. Bunu eğlenceli hale getirin. Kendini güvende hissetmesi çok önemli.
* Kimseyle kıyaslamayın, "Arda öğrenmiş tuvalete yapıyormuş, sen hala beze yapıyorsun, bez pis", vs. demeyin. Sadece hazır olma sürecini yukarıda bahsettiklerimle kolaylaştırın.
* Tayt gibi rahatsız edebilecek dar giysiler yerine bol pantolon gibi rahat edeceği giysileri tercih edin.
* Tuvalete oturtup yapana kadar ağlata ağlata dakikalarca tuvalette bekletmeyin.
Altına yapınca "Sen pis çocuk mu oldun? Altına yapanı kimse sevmez. Bi daha altına yaparsan sana şunu vermem." gibi olumsuz, korku, kaygı uyandıracak sözler söylemeyin.
* Dönüp kakasını incelemeyin. İğrenip korkabilir.
* "Ellerin mikrop oldu, hiçbir yere sürme, hemen ellerini yıka" gibi kızgın ve telaşlı tavırlarda olmayın. Mikrop, virüs, bakteri gibi somut olarak algılayayamayacağı, üstelik de onu korkutabilecek şeylerden bahsetmeyin. Köpükler zaten çocukların çok sevdiği şeylerdir. "Haydi şimdi de ellerimizi köpüklerle temizleyelim" deyin.
* "Ellerini yıkamazsan hasta olursun, pis olursun" gibi kaygı uyandıracak sözlerden kaçının.
* Alkış, ödül vermek gibi abartılı tepkiler vermeyin.

Sevgilerimle :)

Ayşegül Karahan Ertuğrul
Eğitimci, Ebeveyn Danışmanı

www.aysegulkarahan.com
Facebook /@aysegulkarahanBilincliAileler
Instagram /