Bilinçsiz İlk Yardım Yaralıya Zarar Verir!

Kaza anında yapılan ilk yardım uygulamasına, yaralının pozisyonunu değiştirmekle başlamak, sanılanın aksine kişiye daha çok zarar verebilir.

Bu nedenle gerçekten zorunlu değilse, olay yerinde hasta/yaralı kişiye olduğu pozisyonda yardım edilmeli ve 112 hemen aranmalıdır.

Peki pozisyonun bilinçsizce değiştirilmesindeki riskler nelerdir?
Kazalar beklenmedik olaylardır ve birçok sebebi olabilir. Olayı gözünüzle görmediyseniz, yaptığınız çevre kontrolü çoğu zaman tüm zararları tahmin etmenize izin vermeyebilir.

Bir bayılma sonucu yere hızlıca düşerek başını çarpmış ve sırt hattında kırıklar oluşmuş bir kazazadeyle, yerde uyuyan biri sakinliğinde karşılaşabilirsiniz. Yapılan en küçük yanlış, kırık bir kemiğin sinir hasarına yol açmasına ve felç durumlarına neden olabilir.

Trafik kazalarında da kaza şiddeti hesaplanamayacağı gibi, pozisyona bağlı kişide oluşan hasarların da tespiti zor olabilir. Boyun ve sırt hattı, kişiyi araçtan çıkarmaya çalışırken zarar görebilir ve yine felç ile karşı karşıya kalınabilir.

Yine ne olduğu bilinmeyen bir olayla karşılaşıldığında, yaralının pozisyonunu değiştirmeye çalışırken oluşabilecek başka risk de, vücutta kesici bir alet batması olasığıdır. Kesici aletler vücudun bilinçsiz her hareketinde daha derine gidebileceği gibi, olduğu yerde de kesmeye devam edebilir. Bu nedenle kontrolü sağlanmadan kişiye dokunulmamalıdır. Ciddi bir damar kesiğine yol açılması, kan kaybı nedenli kişinin hayati tehlikesini artırabilir.

İlk yardımcı değilseniz kişinin yerini değiştirmemeli, mümkünse hiç dokunmadan yardım çağırmalısınız.

İlk yardım eğitimi almışsanız ve teknik biliyorsanız bilinçli olarak dokunmalı, yardım etmeli ve gerçekten gerekli olmadıkça kişinin pozisyonunu değiştirmemelisiniz!

Gerçekten zorunlu olan durumlar nelerdir?
Trafik kazası geçirmiş biri ile karşılaştıysanız, aracın yanma, patlama ihtimali var ise ve kendinizi tehlikeden koruyabiliyorsanız; teknik kullanarak mümkünse boyunluk ile kişiyi araç dışına çıkarmalısınız. Araç tehlikeli olduğu için amacımız kişiyi patlamadan kurtarmaktır.

Aracın yanma patlama ihtimali yok ise, sadece kişinin solunumu olmadığında teknik kullanarak mümkünse boyunluk ile kişiyi araç dışına çıkarmalısınız. Kişinin solunumu olmadığı için, suni solunum ve kalp masajı desteği amaçlı kişi araçtan çıkarılmalıdır. Kalp masajı uygulama yetkiniz yoksa veya yap(a)mayacaksanız yardım gelene dek kişiyi araçtan çıkarmamalısınız.

Dış veya iç mekanda yerde yatan biriyle karşılaşılan durumlarda da güvenlik tehditi yok ise, kişi nefes alabiliyor ise kişinin olduğu pozisyonda kalması yardım gelene dek gözlem yapılması çok daha güvenli olacaktır.

Doğru ilk yardım hayat kurtarır.

Uzman Halk Sağlığı Hemşiresi

İlk Yardım Eğitmeni Ayşe Şengel