ABD'de yaşayan Türk anlattı! Los Angeles'taki yangın bilmecesi: 'Bir mesajla öğrendik'
7 Ocak sabahı başlayan ve en az 28 kişinin yaşamını yitirmesine sebep olan Los Angeles yangınları, Amerika’nın en büyük felaketlerinden biri olarak tarihe geçti. Binlerce dönümlük alan kül olurken, 275 milyar dolarlık maddi hasarın olduğu da olduğu biliniyor. 7 senedir ABD'de yaşayan uzay ve uçak teknisyeni Samet Saray yaşadıkları yangının boyutunu ve sosyal medyada yayılan yanlış bilinen gerçekleri, Milliyet.com.tr'ye anlattı.
Gonca Kocabaş / Milliyet.com.tr - 15 binden fazla yapının yok olmasına sebep olan ABD'nin Kaliforniya eyaletine bağlı Los Angeles kentindeki yangın, binlerce kişiyi de evsiz bıraktı. Yangınların çıkış nedeniyle ilgili pek çok komplo teorisi üretildi. Ancak uzmanlara göre, Kaliforniya'da 2022-2023 yıllarında meydana gelen şiddetli yağışlar, geçen yılki kuraklıkta yitip giden ve bol miktarda yakacak oluşturan bitki örtüsünün büyük ölçüde büyümesine neden oldu. Los Angeles şehir merkezi ekim ayından bu yana yalnızca 0,4 cm yağış aldı ve Santa Ana rüzgarları olarak bilinen güçlü açık deniz rüzgarları bir araya geldiğinde, orman yangınları için koşullar olgunlaştı. Yangınların kaynağında kuvvetli rüzgarlar ve yağış eksikliği olsa da uzmanlar, iklim değişikliğinin arka plan koşullarını değiştirdiğini ve bu tür yangınların çıkma olasılığını artırdığını söylüyor.
Los Angeles'ta 7 Ocak'ta sabah saatlerinde Pacific Palisades bölgesinde başlayan, Eaton, Hurst, Sunset, Woodley bölgeleri başta olmak üzere hızla çevreye yayılan orman yangınlarında bugüne kadar en az 28 kişi yaşamını yitirdi. Bu felaketin ardından geçtiğimiz perşembe günü yani 23 Ocak'ta bölgeden bir yangın haberi daha geldi. Castaic Gölü çevresinde çıkan yeni 'Hughes Yangını'nın, yaklaşık 4 bin hektardan daha fazla alanı kaplaması sebebiyle 50 binden fazla kişi için tahliye uyarısı yapıldı.
'HAYATIM BOYUNCA BÖYLE BİR FELAKETLE KARŞILAŞMADIM'
"Türkiye'nin ilk astronotu Alper Gezeravcı'yı uzaya taşıyan Dragon kapsülünün üretim ve test süreçlerinde yer alan tek Türk" olarak tanıdığımız uzay ve uçak teknisyeni Samet Saray da felaketi yaşayan isimlerden oldu. Biz de sosyal medyada hem çıkış nedenlerinin sorgulandığı hem de yarattığı tahribatın çok 'abartıldığı' ifade edilen yangına dair sorularımızı kendisine yönlendirdik. ABD yangınındaki gözlemlerine başvurduğumuz Samet Saray, Los Angeles’ın farklı bölgelerinde aynı anda başlayan yangınların, kenti derinden sarstığına ve en çok etkilenen yerler arasında Santa Monica, Palisades ve Malibu Beach gibi ünlülerin de yaşadığı bölgeler bulunduğuna dikkat çekti. Yangına birkaç mil mesafede yaşayan biri olarak olaydan maddi anlamda etkilenmese de, yoğun duman ve şehirdeki kaos ortamının kendisini doğrudan etkilediğini dile getiren Samet Saray, "Yanan bölgeleri bizzat gördüğümde her yerin küle döndüğüne şahit oldum. Ev fiyatlarının 10 milyon dolardan başladığı bu bölgelerde, doğanın ve insanların yaşadığı kayıpların boyutu beni derinden sarstı. Hayatım boyunca böylesine bir felaketle bizzat hiç karşılaşmamıştım. Can kayıpları, hayvanların ve ormanların yok olması psikolojik olarak üzerimde büyük bir etki bıraktı" deyip şöyle devam etti:
"Yangınlardan bir gün önce cep telefonlarımıza gelen uyarı mesajları, şiddetli rüzgar ve fırtına olabileceğine dair önlem almamız gerektiğini söylüyordu. Ancak bu uyarılar yangına dair herhangi bir işaret taşımıyordu. Devlet veya itfaiyeden yangınlara dair özel bir önlem alındığına dair hiçbir bilgi paylaşılmamıştı. 7 Ocak’ta yangınların başladığını medya ve yeni gelen acil uyarılar sayesinde öğrendik. Los Angeles’ın orman yangınları ve depremlerle anılan bir bölge olmasına rağmen, bu kadar büyük bir felaketle karşılaşacağımızı hiç düşünmemiştik. Başlangıçta yangının kısa sürede kontrol altına alınacağını zannettik ancak saatler ve günler geçtikçe alevler hızla yayıldı, felaketin boyutları giderek büyüdü."
'BELEDİYE BAŞKANI 17.6 MİLYON DOLARLIK KESİNTİ YAPTI'
Aynı anda birçok bölgede yangın çıkması ve kuvvetli rüzgarın alevleri körüklemesi nedeniyle alınan önlemlerin yetersiz kaldığına değinen Samet Saray, “İtfaiye uçakları, helikopterler ve ekipler yangınların hızına yetişmekte zorlandı. Dünyaca ünlü bir şehir olarak Los Angeles’ın bu tür felaketlere karşı daha iyi organize olmasını beklerken, mevcut altyapının ve ekipmanların bu ölçekteki bir yangın karşısında yetersiz kaldığını görmek hayal kırıklığı yarattı. Yerel halk da benzer şekilde hazırlıksız yakalandı” diye konuştu.
"Felaketin en iyi yönetildiği alan ise tahliye süreciydi, yetkililer hızla harekete geçerek insanları güvenli bölgelere yönlendirdi ve can kayıplarının minimumda tutulmasını sağladı" diyen Samet Saray, "Ancak maddi kayıplar, tarihin en yüksek seviyelerine ulaştı. Yangınlardan önce Belediye Başkanı Karen Bass’ın Temmuz 2024’te itfaiye departmanının bütçesinde 17,6 milyon dolarlık bir kesinti yaptığı biliniyor. Bu kesinti, itfaiyenin büyük ölçekli afetlere müdahale kapasitesini ciddi şekilde sınırladı" bilgisini paylaştı.
SOSYAL MEDYADA ÇOK FAZLA YANLIŞ BİLGİ DOLAŞIYOR
"İtfaiye Şefi Kristin Crowley, Aralık 2024’te yaptığı açıklamada, bu bütçe kesintisinin orman yangınlarına müdahale yeteneğini olumsuz etkileyeceğini söylemişti" diyen Saray, “Buna ek olarak, Kaliforniya Valisi Gavin Newsom’un 2025 mali yılı bütçesinde yangın önleme programlarından 100 milyon dolardan fazla kesinti yaptığı ortaya çıktı. Bu kesintiler, yangınla mücadelede ciddi kaynak eksikliğine yol açtı ve felaketin boyutlarını artırdı. Yangınlar sırasında sosyal medyada birçok komplo teorisi de ortaya atıldı. Bazı iddialara göre yangınlar kasıtlı olarak çıkarılmış ya da lazer silahlarıyla başlatılmıştı. Ancak Los Angeles Polis ve İtfaiye Departmanları, bu tür iddiaların hiçbir somut kanıta dayanmadığını ve asılsız olduğunu belirtti” diyerek yanlış bilgiler ve gerçeklerle ilgili şu açıklamayı yaptı:
"Sosyal medyada yangınların uzaydan lazer silahlarıyla çıkarıldığı yönünde spekülasyonlar yayıldı. Yetkililer, yangınların doğal nedenler veya insan kaynaklı hatalardan meydana geldiğini doğruladı. Bazı çevreler, yangınların belirli etnik gruplar tarafından çıkarıldığına dair iddialarda bulundu. Yetkililer, bu iddiaları da kesin bir dille yalanladı. Sosyal medyada, itfaiyenin kasıtlı olarak müdahaleyi geciktirdiği iddiaları dolaştı. Ancak yetkililer, tüm ekiplerin özveriyle çalıştığını ve mevcut kaynaklarla en iyi şekilde müdahale edildiğini belirtti. Bazı haber kaynakları yangınların tamamen önlenebileceğini savundu. Ancak uzmanlar, yangınların doğa olayları ve insan faktörlerinin bir kombinasyonu olduğunu ve tamamen engellenemeyeceğini belirtti. İtfaiyenin bütçesinde yapılan kesintiler yangına müdahaleyi zorlaştırdı ve kaynak yetersizliğine neden oldu. Uzmanlar, iklim değişikliğinin ve uzun süredir devam eden kuraklığın yangınları körüklediğini doğruladı. Southern California Edison şirketi, yangınların bir kısmının altyapılarından kaynaklanmış olabileceğini kabul etti ve bu konuda hukuki süreçler başlatıldı."
'ÇOCUKLARINI BÜYÜTTÜKLERİ EV TAMAMEN YANIP KÜL OLDU'
Yangın bölgesini gezerken, kül olmuş okyanus manzaralı bir evin önünde yaşlı bir çiftle tanıştığını anlatan Samet Saray, "Evlerinin 1927 yılında ünlü bir mimar tarafından inşa edildiğini ve değerinin 9-10 milyon dolar arasında olduğunu söylediler. Ancak maddi kayıptan daha fazla, kaybettikleri anılarının acısını yaşıyorlardı. Çocuklarını büyüttükleri evin tamamen yanıp kül olması onları derinden etkilemişti. Sigorta şirketlerinin zararlarının ancak yüzde 20’sini karşılayacağını söylemeleri de cabasıydı. Bu konuşma beni gerçekten etkiledi. Bir evin sadece bir yapı değil, içinde barındırdığı anılarla anlam kazandığını bir kez daha anladım" ifadelerine yer verdi.
Saray, sözlerini, “Sonuç olarak, Los Angeles yangınları şehrin ve halkın hazırlıksız yakalandığı büyük bir felaket oldu. Bu olay, hem yönetimsel hem de bireysel düzeyde afetlere karşı daha bilinçli ve donanımlı olunması gerektiğini bir kez daha gözler önüne serdi" diyerek noktaladı.
