Obezite: Yağ dokusunun kanseri

Didem Seymen - "Obezite ile ilgili durum o kadar vahim bir hal aldı ki; Dünya Sağlık Örgütü’nün amacı obezite artış hızını sabit tutabilmektir. Artış hızını azaltmak gibi bir hedefi başaramayacaklarını kendileri de görmekteler” diyen Obezite ve Metabolik Cerrahi Uzmanı Doç. Dr. Fatih Can Karaca, obezite salgını ve ameliyatlar hakkında bilgiler verdi…

Obezite nedir?

Yağ dokusunun kanserine obezite deniyor. Biraz abartmış gibi görünsem de, kanser kontrolsüz hücre çoğalmasıdır. Obezite de; vücudumuzda göbek etrafında, kalçalarda, kol ve bacaklarda, daha da önemlisi iç organlarda yağın aşırı oranda birikmesine bağlı olarak ortaya çıkan çağın hastalığıdır.

Obezite hesaplamada kilonuzun, boy değerinizin karesine bölünmesiyle (kg/m²) hesaplanan Vücut Kitle İndeksi (VKİ) değeri kullanılır ve Dünya Sağlık Örgütü’nün referans aralığı temel alınır. Vücut kitle indeksi sonuçlarına göre 30’un üzeri obez, 40’un üzeri morbid obez, 50’nin üzeri süper obez olarak isimlendirilir.

Rakamlarla obezite

Dünya Sağlık Örgütü’nün verilerine göre, 2015 yılında dünya çapında toplam 107.7 milyon çocuk ve 603.7 milyon yetişkin obezdir. Amerika Birleşik Devletleri’nde obezite görülme oranı dünyadaki en yüksek rakamlar arasındadır. Ne yazık ki ülkemizde de durum hiç iç açıcı değil. 15 yaş ve üstü obez bireylerin oranı 2016 yılında yüzde 19.6 iken, 2019 yılında yüzde 21.1 oldu. Cinsiyet ayrımına bakıldığında; 2019 yılında kadınların yüzde 24.8’inin, erkeklerin ise yüzde 17.3’ünün obez olduğu görüldü.

Cerrahi kimler için uygun?

Hem ülkemizde hem de dünyada kontrolsüz bir şekilde yayılan ve tüm insanlığı etkilemekte olan obezite sadece erişkin kadın ve erkeklerde değil, ne yazık ki çocuklarda bile çok erken yaşlarda görülebiliyor.

Çocuklarda sık görülmesinin nedeni televizyon, tablet vs. izleme yaşının çok düşük olması ve 3-8 yaşlarındaki çocukların yüzde 90’ının bir şeyler seyrederken çikolata, şekerleme, kek, cips, çerez atıştırıp, şekerli içecekler içmesidir. Çocuklar demişken karşılaştığımız en küçük hasta yaşı 13.

Obezitenin ilerlediği durumlarda sağlıklı beslenme ile birlikte, doktor uygun gördüğünde, obezite cerrahisi uygulamasından yardım alınabilir.

Obezite cerrahisinin amacı kişiyi daha sağlıklı hale getirerek yaşam kalitesini ve yaşam süresini artırmaktır.

Erişkinlere geldiğimiz zaman ise obezitenin en sık 2 nedeni aşırı yeme ve hareketsiz yaşam tarzı.

O yüzden hastalara, ‘Sizi hasta eden alışkanlıklarınızdan vazgeçecekseniz, birlikte obeziteden kurtulabiliriz’ diyoruz.

Birçoğu ise ameliyat sonrası yeme isteğinin azalıp azalmayacağını merak ediyor. Daha da önemlisi bu kısır döngüden de kurtulabilir mi onu merak ediyorlar.

Ameliyatın hormonal etkilerinin de olması nedeniyle ameliyat sonrası birçok hasta eskisi gibi yemek istemiyor. Ayrıca ameliyat sonrası gözle görülür kilo kaybının olması nedeniyle daha kolay motive olup hayatlarını düzene sokabiliyorlar.

Ameliyatın riskleri var mı?

Tüm ameliyatların riski vardır. Önemli olan hastaya olan faydanın belirlenmesi ve fayda-zarar oranına göre risk alınmasıdır. Obezite ameliyatlarında üç tane erken dönem risk vardır. 1.si kanama; her ameliyatta görülebilir. 2. si bu ameliyata özgü kaçak-sızıntı riski. 3.sü emboli dediğimiz pıhtı atma riski.

İlk iki riski azaltmak için stapler hattı denilen midenin kesilen bölümüne ekstra dikiş atılıyor. Böylece ameliyat daha güvenli hale gelerek kanama ve kaçak riski minimuma düşüyor. Pıhtı içinde ameliyat öncesi hastanın boyun ve bacak damarlarına ultrasonla bakılıyor. Hastalar genellikle ameliyattan bir gün önce hastaneye yatırılarak kan sulandırıcı yapılıp ameliyat öncesi 8 saat aç olacağı için vücut sıvısız kalmasın diye serum takılıyor. Ameliyat da ortalama 1 saatte yapılarak pıhtı olma ihtimali azaltılmalıdır.  Ameliyat süresi uzadıkça pıhtı atma ihtimali artıyor.

Hasta riskleri almalı mı?

Bilimsel çalışmalar sadece yüzde 10 kilo kaybının gelecekteki tip 2 diyabet riskini yüzde 80 oranında azaltacağını gösteriyor.

Tüp mide ameliyatı sonrası 1. yılda hastaların yüzde 50’sinin tansiyonu tamamen normale dönüyor.

Nash dediğimiz karaciğer yağlanması, ameliyat sonrasında yüzde 90 oranında düzeliyor.

Obezite neden önemli bir hastalık?

Obezite; şeker hastalığı, kalp hastalığı, tansiyon ve bazı kanser türlerine neden olduğu gibi her yıl 1 milyondan fazla ölüme neden olmaktadır.

Bunların dışında obezite gibi çağımızın en büyük problemlerinden birisi de insanların çocuk sahibi olmak isteyip bir türlü olamamaları. Obezite; kadınlarda polikistik over sendromuna neden olarak infertilite dediğimiz duruma yol açıyor.  Obezite ameliyatı sonrası zayıflamaya ve insülin direnci ile birlikte polikistik over sendromunun da ortadan kalkmasına bağlı olarak 1 yıl sonra çocuk sahibi olan hastalar oluyor.