İşte ilk Kürtçe yerel televizyon

Gün TV geçen hafta yayına başladı can.dundar@e-kolay.net Gün TV'nin Kürtçe yayına başlama öyküsü, Türkiye'de bazı hakların nasıl kazanılabildiğinin canlı belgesi adeta. Diyarbakır Galeria'nın üst kat bürolarından birinde sancılı bir devrim yaşanıyor bugünlerde... Türkiye tarihinin ilk Kürtçe yerel televizyonu Gün TV, her gün 45 dakika yayın yapıyor. Tabii buna yayın denebilirse... 12 yıldır yayında olan bir istasyon Gün Rd-TV... Günde 16 saat Türkçe yayın yapıyor. 2000'de yasal imkan doğunca Kürtçe müzik ve klip de yayınlamaya başlamış. Bilindiği gibi 2002'de Kürtçe yayına izin verildi. "Zor görev" TRT'ye yıkıldı.TRT bir yıl düşünüp "Benim yönetmeliğim uygun değil, yapamam" dedi. Yönetmelik değiştirildi. Göstermelik bir yayın başladı. "Büyük reform hamlesi"nin suya düşme tehlikesi belirince 25 Ocak 2004'te yönetmeliğe eklenen bir madde ile yerel ve bölgesel yayınlara da izin verildi. Ama ne izin!Buna göre TV'ler günde sadece 45 dakika yayın yapabilecek, haftada dört saati geçmeyecekti.Bitmedi.O 45 dakikalık yayın akışları günlük, haftalık, aylık ve yıllık olarak RTÜK'e gönderilecekti. Bitmedi.Yapılan yayının Türkçe çevirisi altyazı ile verilecekti. Bitmedi.Çocuklara dil öğretici yayınlar, çizgi filmler, tartışma ve din programları, belgeseller, reklamlar yayınlanamayacaktı.Bitmedi.RTÜK'te Kürtçe bilen eleman olmadığından yapılan yayının Türkçe deşifresi derhal RTÜK'e gönderilecekti.Yani tamamen "dostlar alışverişte göre"cekti. Dostlar alışverişte Gün TV'nin çoğu avukat olan beş ortağı oturup düşündüler.Bu göstermelik bir oyunsa, başvurmakla kandırmacaya alet olacaklardı. Ama bazen büyük yollara dar kapılardan çıkıldığı da bir gerçekti.Denemeye, zorlamaya karar verdiler ve 23 Mart 2004'te başvurdular.İşte o andan itibaren bürokrasinin taarruzu başladı. Yayın yapmak isteyenler için caydırıcı bir "koşullar barikatı" kuruldu.Yayın yapacak şirketin yönetim kurulu üyelerinden haber merkezi çalışanlarına, program yapımcılarına kadar tümünün kimlik belgeleri...Yönetmeliğe aykırı yayın yapmayacaklarına dair taahhütname... Yayın akışında değişiklik yapılırsa derhal RTÜK'e haber vereceklerine dair taahhütname istendi. Büyük yollar, dar kapılar Gün TV verdi belgeleri. Bir yıl bekledi. Ses çıkmadı. Sorunca "İzleyici araştırması yapıyoruz" yanıtını aldılar. O arada RTÜK Diyarbakır Valiliği ve Dicle Üniversitesi'ne "Bölgede Kürtçe konuşulup konuşulmadığını" sordu.İkinci yıla girilirken Gün TV'ye "evraklarınız eksik" dendi.Evraklar tamamlanırken Başbakan Erdoğan, Güneydoğu'ya gelip "Kürt sorunu"nu tanıdı, süreç hızlandı.RTÜK 12 kuruluşun başvurduğunu söyleyip, belgeleri yeniden istedi. Dokuz kuruluş bu aşamada pes etti; Gün TV sebat edip hepsini yeniden verdi. Yine "Evraklar eksik" haberi geldi.Bu arada başvurunun iki yılı doldu. RTÜK'te yönetim değişti. Mart başında Zahit Akman'lı yeni RTÜK, üç yayıncı adayını Ankara'ya davet etti:Diyarbakır'dan Gün TV ve Söz TV ile Urfa'dan Medya FM...Öğütler verildi. Yayın içerikleri sabitlendi. Gün TV, "Derguşa Cande" (Kültür Beşiği) adlı bir kültür-sanat programı yapmak istediğini beyan etti.Ve nihayet 23 Mart 2006 akşamı (diğer ikisiyle birlikte) yayına geçti.Tesadüf bu ya o gün başvurularının ikinci yıldönümüydü. Bir RTÜK yetkilisi "Siz iyi dayandınız" dedi. İyi dayandılar Geçen pazartesi akşamı saat 20.55'te Türkçe yayın kesildi. Ve sunucu Adil Kurt, "Hayırlar içinde olun" diyerek tarihimizin ilk Kürtçe yerel yayınını başlattı.İlk programda 11 yıldır Kürtçe yayın yapan bir haftalık gazetenin yöneticisiyle sohbet vardı. Kürtçe konuştular.Kıyamet kopmadı. Hayırlar içinde... Gün TV'nin yayın yönetmeni Cemal Doğan: "Dirhemle verdiler, burnumuzdan geldi" Çok kısıtlayıcı bir yönetmelikle, süre ve içerik yönünden çok sınırlı bir yayına başladık. Üstelik çevremizde 24 saat Kürtçe yayın yapan 10 kadar televizyon var: Roj TV, Mezopotamya TV, Kürdistan TV, Kürt-Sat vs... Çoğu çanak antenle buradan izlenebiliyor. Bunlara karşı bizim günde 45 dakikalık yayınımız çok küçük bir adım... Memnun musunuz? "Bu, tamamen göstermelik bir adım; yapmıyoruz" diyebilirdik. Yapmadık. Çünkü küçük bir adım bile demokratikleşme sürecine, önyargıların kırılmasına önemli katkı sunar diye düşündük. 2000'e kadar varlığı bile kabul edilmeyen bir dilde yayın yapmak önemliydi. Bir hak mücadelesi olarak gördük ve yola koyulduk. Buna rağmen niye bu kadar ısrarcı oldunuz? Kürtçe olması şimdi yeni olduğu için ilginç geliyor ama yakında bu kanıksanacak, içerik önem kazanacak. İçeriği iyi yapabilirsek izlenir, kapanmaz. Kürtçe kurslar ilgisizlikten kapandı. Aynı şey Kürtçe TV'lerin başına gelebilir mi? Roj TV'ye kıyasla daha Diyarbakır ağzıyla yayın yapıyoruz. Kürtçenin gündelik hayata, edebiyata girmesi yönünden de önemli bir adım bu... Kürtçe yayınlarda bir canlanma oldu. Tercüme yapmak, senaryo yazmak isteyenler çoğaldı. Ama seyirci için hâlâ yetersiz tabii... Bölgede yapılan araştırmalar en çok Roj TV'nin izlendiğini gösteriyor. Saat 7 oldu mu, evlerde, kahvelerde Roj'un haberleri izleniyor. Roj'u kapattırsanız ne olacak, 10 kanal daha var. Yerel televizyonlara da diğer kanallar gibi 24 saat yayın hakkı verilmelidir. Hak verilecekse doğru dürüst verilsin. Dirhemle verilen hak, burnumuzdan getirilmesin. 45'er dakikalık üç yayın yaptınız. İlk tepkiler nasıl?