İnternetin büyük sorunu: İntikam pornosu

Son birkaç aydır, özellikle Hollywood ünlülerinin özel fotoğraflarının internete saçılmasının ardından, dünyanın gündeminde intikam pornosu (revenge porn) var. İngiltere ve Galler geçtiğimiz ay çıkarılan kanunla intikam pornosunu kanun dışı ilan etti. Sosyal medya platformu Twitter ise geçtiğimiz hafta getirdiği kuralda “Görüntüdeki kişinin rızası olmadan çekilen ve dağıtılan fotoğraf ve videolar yayımlanamaz” ibaresini kullandı. Amerika’da ise endrevengeporn.org (intikam pornosunu bitirin) internet sitesinde intikam pornosunun federal suç kapsamına alınması için bir imza kampanyası açıldı. Kampanya hâlâ devam ediyor.

Peki nedir intikam pornosu? İsminde intikam kelimesi geçtiğine bakmayın... Bu terim ilk önce ayrıldığı partnerinden intikam almak için özel görüntülerini internette yayımlayan insanlar için kullanılsa da artık görüntüdeki kişinin rızası olmadan internette yer alan her özel görüntüyü kapsıyor. Evet, bu nedenle Jennifer Lawrence, Kirsten Dunst, Kate Upton gibi ünlülerin hesaplarının hack’lenmesinin ardından özel görüntülerinin internete yüklenmesi de intikam pornosu sınıfına giriyor.

Türkiye’de de birçok örnek olay yaşandı

Çoğu insana göre intikam pornosu internetin en büyük sorunu. Bu nedenle birçok ülkenin yasa koyucuları bu konu üzerinde çalışıyor. Ülkemizde de intikam pornosunun birçok örneğine rastladık. Geçtiğimiz günlerde yayımlanan “İyi çocuktur diyen anne gerçeği duyunca şoke oldu” başlıklı haberi hatırlarsınız... Antalya’da yaşanan olayda, 23 yaşındaki Mehmet C.Ç.’nin lise öğrencisi A.B.’ye çıplak fotoğraflarını internette yayma şantajıyla tecavüz ettiği ortaya çıkmıştı. Sanık hakkında “İyi çocuktur” diye ifade veren kadın sonradan kendi kızının çıplak fotoğraflarının da aynı adamda olduğunu öğrenmişti.

Örnekler saymakla bitmez... Geçtiğimiz yılın nisan ayında da Hürriyet gazetesinden Ayşe Arman, dokuz yıllık sevgilisinden ayrılmak isteyince sevişme görüntülerini internette gören 41 yaşındaki Özlem K. ile konuşmuş, bu röportaj büyük yankı uyandırmıştı. İntikam pornosuyla ilgili merak edilenleri ve yasal süreçleri bilişim alanında uzmanlaşan Avukat Gökhan
Ahi ile konuştuk.

“Erkekler özel görüntüleri koz olarak kullanıyor”

Avukat Gökhan Ahi

- Türkiye’de, kişilerin özel hayatının bir parçası sayılan herhangi bir metin, ses veya görüntünün rıza olmaksızın açıklanması genellikle suç olarak düzenlenmiştir. Dolayısıyla intikam pornosu denilen görüntülerin yayımlanması, Türk Ceza Kanunu madde 134’e göre zaten yasak.

- Twitter ve benzeri platformlar bazen özel hayatın gizliliğinin ihlal edilmesi amacıyla kullanılmaktadır. Normal şartlarda Twitter’dan herhangi bir içeriği çıkarmak çok zor. Ancak Twitter özel hayatın ve mahremiyetin korunması anlamında kişileri daha fazla koruyacağını ve bu konuda kendisine talep gelmesi halinde bu tür içerikleri derhal çıkaracağını beyan ediyor. Diğer platformların da bu konuda aynı şekilde hassas davranması gerekir.

- Özel görüntüleri internette yayımlanan kişiler, görüntülerin yayılmasını önlemek için öncelikle ilgili sitelere başvurmalı. Hemen arkasından savcılığa suç duyurusunda bulunmalıdırlar ki yayımlayan kişi hakkında bir soruşturma başlatılabilsin. Bu arada, 5651 sayılı kanunun 9/A maddesine göre, intikam pornosuna veya özel hayata ilişkin görüntülerin internetten erişiminin engellenmesi istenmelidir. TİB başkanlığı, bu konuda özel olarak yetkilendirilmiştir.

“Öğretmenler, aileler ve basına görev düşüyor”

- Bu tür görüntülerin çekilmemesi veya buna olanak sağlanmaması gerekiyor. Birçok kişi tanımadığı insanlarla yaptığı kameralı görüşmede soyunuyor. Sonra da tehdide ve şantaja maruz kalıyor. Birçok çift fantezi amaçlı özel anlarını kameraya çekiyor, daha sonra bir ayrılık durumunda erkek bunu diğer tarafa koz olarak kullanabiliyor. Çiftler iyi niyetli olsa bile, tamirciye giden bir telefondan ve bilgisayardan da bu tür görüntüler alınıp internette çok rahat yayımlanabiliyor. Bütün bunları önlemenin tek bir yolu var, dikkat etmek ve bilinçli olmak.

- Yasa koyucular bu konuda görevlerini yapmış durumdalar. Suç ve yaptırımı belli. Erişim engelleme olanakları belli... Bu konuda görev, etkin koruma sağlamaları için öncelikle uygulamacılara düşmektedir. Ayrıca kişilerin kendisine, en çok gençler mağdur olduğu için ailelere, öğretmenlere ve basına da görev düşüyor. Bu konuda düzenli aralıklarla bilinçlendirme çalışmaları yapmalılar.

- Sosyal medya platformları, özel hayatın korunmasına ilişkin politikalarını yeniden gözden geçirmeliler ve mahremiyetleri ihlal edilenler tarafından kolaylıkla ulaşılabilmeliler. Örneğin Jennifer Lawrence ve benzer ünlülerin görüntüleri internete düştüğünde platformlar anında görüntüler için önlem alabildiler. Aynısını sıradan vatandaşlar için de kolaylıkla yapabilmeliler.