Gizemin rengi SİYAH

Pelin Gülşen - İngiliz bilim insanı Isaac Newton’un 17. yüzyıla damgasını vuran buluşuyla birlikte yeni renk düzeni kırmızı, sarı, mavi, mor, turuncu ve çivit mavisi olarak belirlenmiştir. Bu bilimsel çalışmanın sonucunda siyah ve beyaz renk düzeninden çıkarılırken, geçmişteki renk teorileri de önemini yitirmiştir. Bu yeni düzende artık siyaha da beyaza da yer yoktur. Kısaca siyah ve beyaz renk olmaktan çıkmıştır. Beyaz siyaha göre daha şanslıydı diyebiliriz çünkü bir şekilde renk spektrumu ile ilişkili idi. Beyaz renklerin hepsini içeriyordu. Ancak siyah ne yazık ki hem renk spektrumunun hem de renk dünyasının tamamen dışında kalmıştı. 

Bilim insanları rengin yokluğu olarak ifade ettikleri siyahı, renklerin dünyasından dışlasalar da belli bir süre sonra sanatçılar siyaha yeniden sahip çıktılar. Zamanla geniş kitleler siyahı gündelik hayatın renklerinden biri olarak kabul etmiştir. Siyah, bugün pek çok insanın sıklıkla tercih ettiği renklerden biri haline gelmiştir.

Siyahın gizemi…

Günümüzde asaleti, zarafeti, gücü, otoriteyi, ciddiyeti, mesafeyi, korunmayı, zeka ve entelektüelliği temsil eden siyah renk, bir yandan da tarihin getirdiği karanlık duyguların etkilerini taşır. Yaygın olarak ölümün, matemin ve hüznün rengi olarak algılanan siyah; aynı zamanda bilinmeyenin, görünmeyenin, korkunun, depresyonun, karamsarlığın, şeytani güçlerin, sırların ve gizemin rengidir.

Günlük hayatımızda oldukça fazla yer edinen siyah rengin verdiği mesajlar tarihsel çağrışımlarının yanı sıra, içinde bulunduğumuz toplumun ve kültürün bize öğrettiklerini de kapsar. Siyah rengin tarihsel süreçte yaşadığı iniş çıkışlar, bu rengin algısında ve kullanımında da etkiler yaratmıştır. Örneğin, makam arabalarının siyah renkli olması içindeki kişinin önemli, güçlü ve saygıdeğer biri olduğu mesajını verir. Korumaların, üst düzey güvenlik görevlilerinin genellikle siyah giymesi ise tehlikeyi ve bu kişinin gücünü ifade eder.

Siyah hakkında en ilginç bilgilerden biri de dış faktörlerden kaynaklanan duygusal strese karşı insanları korumasıdır. Gücün sembolü siyah dış dünyadaki uyarıcı faktörler ile aramıza mesafe koymamızı sağlayarak kırgınlıklarımızı, güvensizliğimizi ve özgüven eksikliğimizi gizlememize de yardımcı olur.

Otorite, güç, bağımsızlık ve disiplini temsil eden siyahın bu toplumsal algısı, pazarlama alanında da sıklıkla kullanılan renklerden biri olmasına neden olmuştur.

Başlangıcı karanlık olgusudur

Evrenin başlangıcı olan karanlık ve yaşamın var olmasını sağlayan aydınlık atalarımızın hayatlarında en belirleyici etkenler olmuştur. Bu sebeple, siyah rengin tarihsel başlangıcı karanlık olgusu ile birlikte oluşmuş ve hemen her kültürde ağırlıkla gece ile ilişkilendirilmiştir.

Atalarımız ateşin bulunmasından önceki dönemlerde açık alanlarda yaşamışlardır. Bu açık alanlar, geceleri karanlık olması sebebiyle tehlikelerin fark edilmesini zorlaştırmıştır. Gecenin ve açık alanların karanlığının yarattığı korku, bilinmezliğin getirdiği korkuyu da tetiklemiştir. Diğer canlılara göre açık alanda ve karanlıkta oldukça savunmasız kalan insan türü zamanla mağaralarda yaşamaya başlamıştır. Bu savunmasızlık ve korku hissinden hareketle sığınılan mağaralar zamanla gündüzün aydınlığında yaşanan mücadeleden kaçışın adresi olmuştur. İlk yerleşim yerlerinden olan mağaraların dış tehditlere karşı yarattığı güvenlik insan türünün varoluşunun devamı açısından oldukça etkili olmuştur.

Hayata gelme, değişim ve dönüşüm yerleri olarak mağaralar, insanların en eski tapınma yerleri de olmuş ve mitolojik hikayelerdeki tanrılar ile kahramanların birçoğu mağaralardan ortaya çıkmıştır.

Kara kedi kötü şans mı?

Her ne kadar batıl inanç olduğunu bilsek de önümüzden kara kedi geçtiğinde kötü şans getireceğini düşünüp tedirgin olanlardan mısınız?
17. yüzyıl Avrupa’da birçok savaş, çatışma ve ekonomik problemlerin yaşandığı bir dönem olmuştur. Karanlık yüzyıl olarak adlandırılan bu dönemde büyücülük kitapları ilgi görmüş; geçmiş dönemlerde şeytan ve kötülüğün simgesi olan siyah, tekrar korku dolu bir renk olarak görülmeye başlamıştır. Orta Çağ boyunca kara kediler kara büyü ile eş tutuldu. Tüm bu inanışlar günümüzde kara kedilerin uğursuzluk getirdiği yönündeki batıl inancın kökenidir.

Korsan bayraklarından politik siyah bayraklara

Akdeniz’de 14. yüzyılda hüküm süren Berberi korsanlar, simgeleri olan siyah bir “Moor” kuru kafasını beyaz bir kumaş parçasıyla kaplamıştır. (Moorlar geçmişte günümüz İspanya ve Portekiz’ine denk gelen topraklarda yaşamış Arap, Berberi ve İspanyol köklere sahip Müslüman bir halktır.) Korsanların simgesi haline gelen bu kuru kafanın rengi zamanla tersine dönerek, kuru kafa beyaz, başındaki kumaş parçası siyah olacak şekilde değişmiştir. 18. yüzyılın sonlarına doğru ise, korsanların simgesi olan kuru kafa geleneği etkisini yitirerek yerini siyah bir bayrağa bırakmıştır. Siyah bayrak karşı tarafa, gördükleri geminin bir korsan gemisi olduğu ve teslim olmaları gerektiği mesajını verirken, kırmızı bayrak korsanların savaşacağını ve diğer gemideki herkesi öldüreceğinin mesajını vermek için kullanılırdı.

Tarihin etkisiyle başkaldırı ve isyan ile bütünleşen siyah, siyasette de farklı toplum düzenlerini savunan akımların ana rengi olmuştur. Bunu temsilen siyah bayraklar toplumsal ayaklanmalarda da öne çıkmıştır. Avrupa’da dönem dönem ortaya çıkan faşist, nihilist ve anarşist gruplar, aykırılığı temsil etmeleri sebebi ile siyah renk ile özdeşleşmiştir. 2. Dünya Savaşı sırasında, İtalyan faşist lider Mussoli’nin güvenlik güçleri tamamen siyah renkli üniformalar giymiştir.

Renklere göre kişilik özellikleri

Siyah güçlü bir renk olduğu için, siyah seven kişiler de güçlü, özgüvenli, gizemli, stil sahibi, otoriter ve azimlidirler. Bu yüzden partnerlerini kontrol etmeyi severler. Ancak ketum oldukları için siyah severleri anlamak ve çözmek zaman ister. İlginç bir şekilde bu mesafeli ve kendini belli etmeyen tutumları onları daha çekici yapar. Onlar için ince espri, zeka ve saygınlık oldukça önemlidir. Siyah seven insanlar pek çok çelişkili davranışa sahip olabilir. Bir yandan geleneksel, tutucu ve ciddi bir imaj çizerken; bir yandan daha dünyevi ve karmaşık bir hava yaratabilirler. 

İş hayatında siyah renk severler…

Lider ruhlu siyah severler her işi en ince detayına kadar tamamlar ve düzgün bir şekilde yapıldığından emin olurlar. Azimli ve çalışkandırlar. Kararlarına müdahale edilmesinden hoşlanmayan ve kontrolü elinde tutmayı seven yapıları nedeniyle iş hayatında özellikle takım çalışmalarında zorlanabilirler. Ekip çalışmalarında kendi fikirlerini iş arkadaşlarına dayatabilir, hatta gereğinden fazla baskı kurarak otoriter bir figür haline gelebilirler. Bu sebeple otoriter yanlarını biraz dengelemeleri gerekebilir. Siyah renk sevenler özel hayatlarında olduğu gibi iş hayatında da mesafeli duruşları ile insanlarla aralarına görünmez bir duvar örerek kendilerini dış dünyanın negatifliklerinden korumaya çalışırlar. Siyah renk bu sebeple bazıları için konfor alanı olarak tanımlanabilir.