"Açıklamalı Hamburger" dönemi

yural@milliyet.com.tr ***Dün akşam televizyonda bir beslenme uzmanı sağlık konusundaki söyleşisinde, karşısındaki sunucuya şöyle söylüyordu: "Beslenme de moda gibi. Reklamlarla, ürün sunumlarıyla, tanıtımlarla yaygınlık kazanıp bin yıllık mutfak geleneği bile bir anda değişebiliyor. Bir zamanlar insanlar doymak için yerlerdi. Sonra sağlıklı beslenmek için yemeye başladılar. Daha sonra dengeli beslenme geldi. Şimdi de anti-aging gibi yaşlanmayı önleyici beslenme biçimleri ortaya çıktı." Tabii dondurulmuş yiyecekler, konserveler, bozulması önlenmiş süper tazeler, kurutulmuşlar da işin bir başka yanı. ***Benim gençliğimde, mayonez yalnızca Amerikan ya da Rus salatasının içinde yenirdi. Hatta mayonezi, bayatladığı ya da bozulduğu için anneler, zehirlenirler kaygısıyla özellikle dışarıda Amerikan salatası gibi yiyecekleri, çocuklarına yememelerini öğütlerlerdi. Sosisli sandviçlerin içine, patateslerin yanına hep hardal konulurdu. Ama şimdi, varsa yoksa her şeyin içinde, kenarında mayonez. Kola tek çeşitti. En önemli içecek gazoz ve portakallı Fruko'ydu. Tabii demir hindi, kızılcık şerbeti, vişne, limon, boza, şıra, salep gibi önemli içecekler de vardı. Ne yazık ki, günümüzde bunlar da, pek çok şey gibi doğal olmayan içeceklere yenildiler. İçlerinde yalnızca ayran, tadını da değiştirse direnişini hâlâ inatla sürdürüyor. ***McDonald's dur-durak bilmeden, bıkmadan bütün çalışmalarıyla ilgili bizi bilgilendiriyor. Yeni mönülerini, mönülerde verdikleri birbirinden ilginç oyuncakları aksatmadan bize gönderiyor. Bunlar öylesine çarpıcı oyuncaklar ki, bir çocuğun, "Hayır!" demesi mümkün değil. Hatta, ben bile bu yılın sonunda verdikleri havada duran Superman'i, giysi değiştiren Batman'i, resim çizme antiskopunu, mini Game-boy'u dolabımda bir yerlere sakladım. Sanırım oyuncak koleksiyonumun içinde bundan böyle bir McDonald's serisi de yer alacak. Başta da dedim ya, McDonald's'la küs filan değilim. Geçtiğimiz aylarda fast-food'la ilgili bir yerlerde bir şey mi dedim, ya da hamburger konusunda çocuklara bir şeyler mi anlattım, bilemiyorum. Ama bir gün odama girdiğimde masamın üzerinde bir kepekli ekmek içinde güzel bir peynirli sandviç ve yanında plastik kâse içinde taze mevsim meyveleri duruyordu. Bu ziyafeti geri çeviremezdim. Getirenler, bırakıp gitmişlerdi. Oturdum, afiyetle bir güzel yedim. Doğrusunu söylemek gerekirse çok da lezzetliydi. Ama bu mönüyü bana kim ve neden gönderdi, hâlâ bilmiyorum. ***Evvelsi gün McDonald's'tan yine bir bülten geldi. (Sanırım MPR Halkla İlişkiler iyi çalışıyor.) Başlık şöyleydi: "Açıklamalı hamburger dönemine giriyoruz." McDonald's yöneticisi Jim Skinner, "2006 yılında uygulamaya koyacakları hızlı servis ve restoranları sektöründe ilk kez olarak 'beslenme bilgileri'nin ürün paketleri üzerinde yer alacağını," söylüyordu. Ayrıca, "Dengeli ve aktif yaşam tarzını destekleyecek bu yepyeni yaklaşımla; uzmanlar tarafından önerilen beş temel element olan kalori, protein karbonhidrat, yağ ve sodyumu kapsayan listenin tüketici tarafından görüleceği," belirtiliyordu. Böylece kişi, günlük ihtiyacının yüzde kaçının bu yiyeceklerle karşılandığını öğrenecekti. En azından fast-food tüketicisi bundan böyle ne yediğini kolayca bilecek.***Çocuklara ödülle yemek yedirmek eskiden kalma, hâlâ evlerde annelerce uygulanan bir eğitim biçimidir: "Bak, şu son lokmanı bitir, sana dondurma alıcam!" "Şu sütünü iç, seni parka salıncaklara götürücem!" "Bu köfteler bitecek, yoksa televizyon filan izleyemezsiniz!" Eğer çuvaldızı biraz kendimize batırırsak, biz de çocuklarımıza dergilerimizi promosyonla satıyoruz. Bu aslında incelenmesi, üzerinde uzun uzun düşünülmesi gereken toplumsal bir sorundur: Ana ürünün kalitesizleşmesine, amacın araca dönüşmesine yol açan bir sorun... Aynen sınıfta kalmayı kaldırıp, okumaya özendirmek gibi, desem ayıp mı olur?.. Sanırım 10-15 yıldır Bay Donald's'la hiç görüşmüyoruz. Küs olduğumuzdan filan değil. Neredeyse dokuz yıldır pek et yemiyorum. Özellikle de yememeye çalışıyorum. Tavuklarla zaten yalnızca pazar günleri bir adet yumurta kaydıyla yapılmış bir anlaşmamız var. Bazı arkadaşlarım, bunun bende, oğlum Yekta'nın armağan ettiği Sadık Hidayet'in kitabından sonra kazandığım bir ukalalık olduğunu söylüyorlar. Ama, nedeni ne olursa olsun, bu benim seçimim. Her zaman yineliyorum; doktorlar, özellikle çocukların büyüme çağlarında et yemelerinin gerekli olduğunu söylüyor.