Ücretli izin ve ücretsiz izin nedir?
İş dünyasında sık sık karşımıza çıkan iki terim: Ücretli izin ve ücretsiz izin. Bugüne kadar adını çok kez duyduğumuz ücretsiz izin, korona virüs salgını nedeniyle artık neredeyse her gün dilimizde. Peki çokca konuşulan ücretli izin ve ücretsiz izin nedir? Hangi koşullarda ücretli izin ve ücretsiz izin kullanılır? Gelin hep birlikte Molatik olalım...
Ücretli izin ve ücretsiz izin nedir?
Ücretsiz izin, iş sözleşmesinin belirli bir süreliğine askıya alınması halidir. Uygulamada 2 türü söz konusudur. İlki kanundan doğan ikincisi ise tarafların anlaşmaları doğrultusunda söz konusu olan ücretsiz izin. Kanundan doğan haller; işçinin evlenmesi, yakın birinin vefatı, yol izni, mazeret izinleri ve doğum iznidir. İkincisi ise tarafların anlaşmaları doğrultusunda söz konusu olan aylıksız izindir. Tarafların iradeleri doğrultusunda gerçekleşen ücretsiz izne dair kanunda bir düzenleme yoktur.
Ücretsiz iznin söz konusu olduğu hallerde tarafların iş sözleşmesinden doğan borçları karşılıklı olarak askıya alınmış olur. Bu durumlarda işverenin işçiye ücret ödeme borcu, işçinin de işverene iş görme borcu ertelenmiş olur. Ancak işçinin işverene sadakat borcu ve işverenin işçiyi gözetme borcu devam eder.
Ücretli izin nedir?
İşçinin bir yıllık çalışmasına karşılık olarak kanunda belirtilen süreler kadar ücreti de ödenmek suretiyle verilen izine ücretli izin denir. Yıllık ücretli izin bölünemez, devredilemez ve vazgeçilemezdir. Anayasal bir hak olan ücretli iznin süresi, işçinin kıdemine bağlı olarak değişiyor. Mevzuata göre ücretli izne hak kazanabilmek için işçi en az 1 yıllık kıdeme sahip olması gerekir. Mevsimlik ve kampanya işlerinde ücretli izine hak kazanılmıyor. Bunlara ilave olarak bir yıldan kısa süreli iş sözleşmelerinde de işçilerinde senelik izin hakları olmuyor.
İş Kanunu'na göre düzenllenen yıllık izin süreleri: Hizmet süresi 5 yıla kadar (5 yıl dahil) olan işçiler için senelik 14 günden az olamaz. Çalışma süresi 5 yıl ile 15 yıl arası olan işçiler için senelik 20 günden az olamaz. Hizmet süresi 15 ve daha fazlası olanlar için ise 26 günden az olamaz.
Farkı nedir?
Ücretli izin ile ücretsiz izin farkını detaylandırmak gerekirse; ücretli izin, işçinin kanunen ona tanınmış izin haklarını kullanır ve bu sırada normalde almış olduğu maaş kesintiye uğramadan verilir. Ücretsiz izin ise tam tersidir. İşçi fiilen çalışmaz ve çalışmadığı için maaş da almaz. Ücretsiz izin maaş desteği başvuru şartı şudur; 15 Mart’tan sonra işten çıkarılan ancak işsizlik maaşı alamayan işçiler bu destekten yararlanabiliyor. Ancak yoğunluk nedeni ile kimi zaman her ayın 8’ine de denk gelebiliyor. E- devlet üzerinden tüm maaş girdileri ve/veya sigorta giriş çıkışları takip edilebiliyor. E-devlet üzerinden maaşınızın ne zaman yatacağını ve ne kadar yatacağını öğrenmeniz de mümkün.
