Gelecek göklerden mi gelecek? Dron nedir, nasıl kullanılır?

17'nci yüzyılda Hezârfen Ahmet Çelebi’ye hava taşıtlarının bu kadar gelişeceğini ve hayatımızın birçok alanında kullanılacağını söyleseydik acaba inanır mıydı? Galata Kulesi'nden Üsküdar’a süzülürken günün birinde hava araçlarının kargo teslimatı yapabileceğini hayal edebilir miydi? Bütün bunları bilemeyiz ama gelecekte insansız hava araçlarının daha etkin kullanılacağını tahmin edebiliriz. Öyle ki farklı farklı özelliklere, donanımlara, imkan ve kabiliyetlere sahip dronlar, günümüzde kargo taşımacılığından tutun düğün fotoğrafçılığına, haritacılığa, tarımsal faaliyetlere, arama kurtarma veya haberleşme gibi alanlarda, geniş bir yelpazede insanlığa hizmet ediyor.

Artık ticari bir sektör halini alan dron, kullanım amaçlarına göre parmak ucuna sığacak boyutlardan başlayarak devasa büyüklüklere kadar çeşitli ebatlarda, şekil ve renklerde üretiliyor. Havada kalma süresi, menzili, uçuş yükseliği, taşıma kapasitesi gibi özellikleri de donanımlarına bağlı olarak değişiyor. Dolayısıyla dronlar için belli bir maliyet belirtmek söz konusu değil. Çok geniş bir ürün yelpazesi var ve aynı paralelde ücretler de değişiyor. Profesyonel ve hobi amaçlı kullanım arasında hem mevzuat hem de ücret bakımından farklılıklar var.

Dron, İngilizce’den (drone) ithal edilmiş bir kelime. Asıl anlamının 'erkek arı' olmasına zıt olarak 'tembel' anlamına da geliyor. Arı gibi çalışarak (cidden arı gibi) insanları tembelliğe alıştaran bu araçlara daha güzel bir isim de düşünülemezdi zaten. Kim bu araçlara dron ismini verdiyse, bu iki anlamı da düşünmüş olmalı!

Dron'un kullanım alanları

1- Fotoğrafçılık ve video

Fotoğrafçılık ve video çekimi, dronların hemen hemen en yaygın olarak kullanıldığı alan. Gerek özel işletmeler, gerekse devlet kurumları tarafından hazırlanan yayınlarda dronlardan elde edilen görüntüler sıkça kullanılıyor. Kısa bir tanıtım videosunda da, milyon dolarlık film setlerinde de dronlar görevde. Spor müsabakalarında (özellikle ekstrem spor branşlarında) bizzat insan eliyle çekim yapılamayacak noktalardan görüntü elde etmek de onların işi. Canlı yayın özellikleri sayesinde mükemmel görüntüler yakalamak onlar sayesinde mümkün. Bununla beraber, çiftlerin mutlu gününde de onların yanında olup tatlı hatıralar kaydedebiliyor. Daha ne olsun? Bunun üstüne en fazla bir de sütlü kahve istenir! (Belki ilerde kafeler de servisi dronlarla yapar; kim bilir...)

2- Haritacılık

Harita çizimleri ve ölçeklendirmede dronların kullanılması çok normal. Dünya üzerindeki herhangi bir noktayı tanımlayabilen ve hafızasına kaydedebilen dronlar sayesinde büyük paralar harcayarak gerçekleştirilen klasik haritalama yöntemleri tabiri caizse 'demode' oldu. Acaba yüzyıllar önce kusursuza yakın bir harita çizen Piri Reis’in de bir dronu var mıydı? (Azıcık komplo teorisinin kimseye zararı olmaz.)

3- Kargo

Dronlar teknik özelliklerine göre belirli kapasitede yük taşıyabiliyor. Dolayısıyla bir paket, zarf veya koliyi dron ile adrese teslim etmek artık hayal değil. Daha birkaç ay önce Amazon, dron ile sipariş teslimatı konusunda Ar-Ge çalışmaları yaptığı ve bu şekilde belirli niteliklere siparişleri dronlarla teslim etmeyi planladığını açıkladı. Hatta prototip de geliştirdi. Hızla ilerleyen teknoloji karşısında makine gücünü, insan gücüne tercih etmenin tipik bir örneği... Sistem ne zaman tam olarak işlevsel hale gelir bilinmez ama imkansız bir proje değil. Postacı kapıyı iki kez çalar, peki ya dron?

4- Moda

Başlığa bakarak “Ne alaka?” diye düşünebilirsiniz ama Dolce&Gabbana, Milano’da bunu gerçekleştirdi! Biraz makyaj, ufak bir 'catwalk' eğitimi ve buyurun size manken dronlar! Şirket 2018 Sonbahar defilesinde podyumda manken olarak dronları kullandı ve gayet başarılı bir sunum gerçekleştirildi. Gelecekte bir meslek dalı daha teknolojiye yenik düşer mi bilinmez ama dronların bu sektörde de önü açık görünüyor.

5- Arama/Kurtarma

Yüzme bilmeyen cankurtaran olur mu? Neden olmasın? Dron kullanmayı bilmesi yeterli. Kargo taşımaktaki maharetlerinden yukarda bahsettiğimiz dronlar, neden bir can simidi taşımasın ki? Üstelik normal bir cankurtarandan daha uzak mesafeye, daha kısa sürede giderek... Ayrıca arama kurtarma faaliyetlerinde, insan gücüyle ulaşılması güç bölgeler için dronların sağladığı görüş mesafesi ve açısı, normal bir insanın imkanlarından daha fazla. Yerden bakmak mı havadan bakmak mı, gerisine siz karar verin.

6- Haberleşme

Posta güvercini olarak mı düşündünüz? Bir ihtimal, evet. Ama bu dronlar için basit bir görev olur. Geçtiğimiz aylarda Hakkari’de köylerinde GSM sinyali alamayan vatandaşlar cep telefonlarını dron ile belli bir yüksekliğe çıkartarak Bluetooth bağlantılı kulaklıklarla iletişim sağladılar. Gelin hayal gücümüzü az zorlayarak yurdum insanının ihtiyacına yönelik ürettiği bu fiziksel çözümü dijitale çevirelim. Gelecekte anten olarak kullanılan ve belirli mesafelerde adeta devriye gezen 'dron antenler', zaten başlıbaşına kablosuz sinyallerle iletişim kuran bir aygıt için, uzak bir hayal değil.

Gökleri izlemeye devam edin

Profesyonel kullanımını bir kenara bırakırsak, çocukluğunda sadece ileri-geri hareket edebilen uzaktan kumandalı arabalarla oynamış bir neslin büyüdüğünde dronlara ilgi göstermesine şaşmamak gerek. Günümüzde 7’den 70’e herkes bu hobiyle uğraşıyor. Ülkemizde dron kullanımını bir disiplin olarak gören ve bu yönde çalışmalar yapan dernekler var. Üstelik uluslararası faaliyetler sürdürüyorlar. Uluslararası ve ulusal düzeyde dron yarışı şampiyonaları düzenleniyor, çalıştaylar ve etkinlikler yapıyorlar.

Dron kullanımı, tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de mevzuata bağlandı. Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü, dron kullanımı ve denetimi konusunda yetkili. Dronların satış ve kullanımının kayıt altına alınması, eğitim, kullanım usulleri ve kısıtlamaları hakkında gerekli bilgi ve mevzuatı, ilgili kurumun internet sayfasında bulabilirsiniz.

Gelecek tamamen göklerden mi gelecek, biz bunu henüz bilemiyoruz. Ama yakın gelecekte, en azından çocuklarımızın büyük ilerlemelere şahit olacağı kesin.

Tavsiyemdir; gökleri izlemeye devam edin...