Süper güçler arasında 'iki cepheli savaş!' Putin kollarını açarak karşıladı

İşgalin yıldönümünde ABD ile bir diğer süper güç Çin arasındaki kavga da kızışmış durumda. İki ülkenin en üst düzey diplomatları, ABD semalarında uçarken vurulan Çin casus balonunun yol açtığı diplomatik krizin gölgesinde, Münih Güvenlik Konferansı'nda bir araya geldi.

ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, bugüne kadar Rusya'yı işgal nedeniyle kınamayan Pekin yönetiminin Moskova'ya silah ve cephane desteği vermeyi planladığını söyledi. Blinken, Çin'li şirketlerin halihazırda Rusya'ya 'ölümcül olmayan' destek sağladığını ancak yeni istihbarata göre Ukrayna savaşında kullanılmak üzere silah desteğinin de gündemde olduğunu vurguladı.

Çin'i hedef alan Amerikan Dışişleri Bakanı'nın söz konusu adımın 'ciddi sonuçlar' doğurabileceği yönündeki uyarısına, Pekin yönetimi ateş püskürdü. Çin Dışişleri Bakanlığı, Washington'ın 'sahte' bilgiler yaydığını savunup "ABD'nin, Çin-Rusya ilişkileri üstüne zorlama ve baskıyı bir yana bırakın suçlamada bulunmasını bile kabul etmiyoruz" açıklamasını yaptı.

Rus tanklarının Ukrayna'ya girmesinden sadece 20 gün önce Putin, Çinli mevkidaşı Şi Cinping ile bir araya gelmişti. Bu tarihi buluşmada iki lider 'sınırsız dostluk'tan söz etti ve 'işbirliğinin dışında kalan hiçbir alan olmayacağını' söyledi. İngiltere'nin önde gelen gazetelerinden Financial Times, söz konusu randevuda Putin ve Şi'nin Ukrayna konusunu da konuştuklarını, kaynaklarının doğruladığını yazdı. Financial Times'taki haberde en dikkat çekici ayrıntı, Putin'in Çinli mevkidaşına Ukrayna'yı işgale hazırlandığından bahsetmemiş olmasıydı.

Geride kalan bir yılda Pekin yönetimi Rus ordusunun Ukrayna'daki savaşta ortaya çıkan başarısızlığını hayretler içinde izledi. Çin'in, işgalin başlangıcından çok kısa süre önce ilan ettiği 'sınırsız dostluk' kavramını gözden geçiriyor olabileceğine dair işaretler de ortaya çıktı.

GÜLÜCÜKLER SAÇTI

Tüm bu mevcut tabloda, tam da işgalin yıldönümüne saatler kala Çin'in en kıdemli diplomatı Wang Yi Moskova'yı ziyaret ediyor. Dışişleri Bakanlığı görevinden sonra Çin Komünist Partisi (ÇKP) Merkezi Dış İlişkiler Komisyonu Direktörü unvanı verilen Vang Yi'nin Moskova gezisindeki zamanlama, gözden kaçacak gibi değil.

Wang Yi'in Moskova'daki ilk randevusu, Putin'in 50 yıllık sırdaşı Rusya Güvenlik Konseyi Sekreteri Nikolay Patruşev'leydi. Wang Yi'nin bugünkü ilk görüşmesi ise, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov'la gerçekleşti. Rus haber ajansları, Lavrov'un Wang Yi'nin yanında yürürken gülücükler saçan fotoğraflarını dünyaya servis etti. Çin'in bir numaralı diplomatı, Rusya ile yeni anlaşmalar imzalayacaklarını kaydedip ikili ilişkileri derinleştirmek ve güçleştirmek çalıştıklarını bildirdi.

KREMLİN'DE OLAĞANÜSTÜ ANLAR

Kremlin ise, Wang Yi'nin gün içinde Vladimir Putin'le de görüşeceğini açıkladı. Saatler sonra Putin ve Çinli diplomat bir araya geldi.

Wang Yi'yi Moskova'da ağırlamaktan memnuniyet duyduklarını belirten Putin, Rusya ve Çin ilişkilerinin iyi bir şekilde geliştiğini vurguladı, işbirliğinde yeni bir 'dönüm noktası'na ulaştıklarını söyledi. Çin'le işbirliğinin Rusya için çok önemli olduğunu vurgulayan Vladimir Putin, Çin lideri Xi Jinping'in Moskova'yı ziyaret etmesini beklediklerini de aktardı.

Putin'e göre, Rusya ve Çin ilişkileri uluslararası durumu istikrara kavuşturmak için çok önemli bir rol oynuyor.

Rus televizyonlarının Kremlin'den ekrana getirdiği görüntülerde, Putin'in konuğunu kollarını açarak karşılaması dikkatlerden kaçmadı. 

Wang Yi ise, krizlerin ilişkileri etkilediğini ancak aynı zamanda fırsatlar yarattığını belirtip "İlişkilerimiz üçüncü ülkelerin baskısına yenik düşemez. İlişkilerimiz üçüncü ülkeler tarafından yönetilemez" diyerek isim vermeden ABD'ye atıfta bulundu.

Çinli diplomat ayrıca, Pekin'in Moskova ile stratejik ilişkisini derinleştirmek hazır olduğunu da ekledi.

Rus haber ajanslarının servis ettiği fotoğraflarda ise, Putin ve Wang Yi arasındaki görüşmeye Çinli diplomatın daha önce buluştuğu Lavrov ve Patruşev'in de katıldığı görüldü.

Avrupa'da, kısmen Rusya ile savaşın başlamasıyla gündeme gelen enerji krizinin de etkisiyle tırmanan hayat pahalılığı krizi, Avrupalı tüketicilerin daha az Çin malı alması anlamına geliyordu.

Diğer yandan Çin'in Rusya'nın Ukrayna'daki işgalini açık bir şekilde kınamayı reddetmesi, Pekin'in Batı ile ilişkilerinde gerginlik yaratıyordu. Çin'in en büyük iki ticaret ortağı ABD ve Avrupa Birliği'ydi.

2022'nin ilk altı ayında Rusya'da hiçbir yeni Çin yatırımı olmadı. Yorumcular bunun, Çin'in temkinli tutumuna ve ABD'nin yeni bir uluslararası yaptırım dalgasına hedef olmama çabasına işaret ettiğini söylüyor.

Rusya-Çin ilişkileri uzmanı Leonid Kovavic, 'sınırsız dostluk' kavramının atılan adımlara yansımadığında hemfikir, "Bütün bir Batı ile ilişkileri karmaşıklaştırmak Çin'ın çıkarlarına aykırı olur. Çin'in en azından Avrupa Birliği ile ilişkilerini bozmaması önemli" diyor.

Çin, başlangıçta savaşın AB açısından ne kadar hassas bir konu haline geleceğini ya da Avrupa'nın Ukrayna'ya finansal ve askeri olarak ne kadar destek olacağını kestirememiş olabilir. Kovacic, "Çin şu anda bu yüzden en azından söylemde, gerilimleri yatıştırmaya çalışıyor" ifadesini kullanıyor.