'Rusya, YPG'li teröristleri kullanıyor' iddiasına net mesaj! ABD'li yetkili bu sözlerle uyardı

Rusya'nın Ukrayna'ya karşı başlattığı savaşta 1 ay doldu. Rus güçleri bombardımana devam ediyor, Ukrayna ise direniyor. İki tarafla da yakın ilişkilere sahip Türkiye ise savaşı bir an önce sonlandırmak umuduyla mekik diplomasisini sürüyor. Peki Türkiye'nin takdir toplayan bu çabaları Batı ile özellikle de ABD ile ilişkileri tamir için yeni bir kapı aralar mı? Amerikan Dışişleri Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Douglas Jones, CNN TÜRK'ten Büşra Arslantaş'a konuştu. Dikkat çeken mesajlar verdi.

SORU-CEVAP

Sayın müsteşar yardımcısı, yayınımıza katıldığınız için teşekkürler. Tabii ki ikili ilişkileri de soracağım ama önce Rusya-Ukrayna savaşıyla başlayalım. Rusya'nın Ukrayna’da başlattığı kanlı savaşta 1 ay dolmak üzere. Yüzlerce sivil ve iki taraftan da askerler hayatını kaybetti. Sahadaki son durum bize ne anlatıyor? Taraflar bir anlaşmaya varmaya ne kadar yakın? Putin bir kez daha nükleer saldırı tehdidini masaya koysa da iki ülkenin yakında 15 maddelik bir anlaşmaya varmak üzere olduğu söyleniyor. Bu doğru mu? Günler, haftalardan mı söz ediyoruz? Yoksa hala kuşkulu musunuz?

DOUGLAS JONES: Öncelikle yayınıza beni konuk ettiğiniz için teşekkürler. Burada olmak için benim için bir zevk. Rusya bu korkunç, provoke edilmemiş savaşı başlatalı bir ay oluyor. Ukrayna halkı, Rusya’nın saldırısının bedelini korkunç bir şekilde ödüyor. Rus saldırıları Ukraynalıları öldürüyor. Ancak Ukrayna halkının güçlü bir karşılık verdiğini gördük. Ülkelerini cesurca koruyorlar. Rusya’nın Ukrayna’yı fethedemeyeceği ortada çünkü Ukrayna halkı buna izin vermeyecek. NATO müttefikleri ve ortaklarının da buna karşılık birlik içinde hareket ettiğini ve Rusya’ya bedel ödettiğini görüyoruz. Biz Ukrayna’yı ve diplomatik ve barışçıl çözüme ulaşma çabalarını destekliyoruz. Ama aynı zamanda Rusya’nın niyeti konusunda gerçekçi olmalıyız. Onlar da şu aşamada müzakere yolunu tercih ediyor.

"TÜM ÇÖZÜMLERİ DESTEKLEMEYE HAZIRIZ"

Sizce zamana mı oynuyorlar?

DOUGLAS JONES: Sahada ne yaptıklarını görüyoruz. Askeri hedeflerine ulaşmaya çalışıyorlar. Başarılı olamıyor ama bunu denemeyi sürdürüyor. Müzakerelere ciddi anlamda ağırlık vermiyor. Biz Ukrayna’yı destekliyoruz. Türkiye dahil diplomatik çözüm için çalışan tüm ülkeleri takdir ediyoruz. Elimizden geleni yapıp Ukrayna’nın müzakere masasında olabilecek en iyi ele sahip olmasını sağlıyoruz. Kendilerini korumalarını sağlıyoruz ve Rusya’nın ödediği bedeli de güçlü ve emsali görülmemiş yaptırımlar yoluyla artırıyoruz. Ukrayna’nın diplomatik çözüm için işe yarar bulduğu tüm çözümleri desteklemeye hazırız.

RUSYA, YPG'Lİ TERÖRİSTLERİ Mİ KULLANIYOR?

Peki Ukrayna’ya karşı savaşan yabancı gönüllüler hakkında neler söyleyebilirsiniz? Wall Street Journal’a konuşan ABD’li yetkililer Rusya’nın Suriye’den asker getirdiğini söylüyor. Buna dair elinizde kanıt var mı? Eğer varsa Rusya Ukrayna’da YPG/PKK teröristlerini kullanıyor mu?

DOUGLAS JONES: Rusya’nın Suriye’den asker aldığı iddialarını gördük. Başka ülkelerden de aldığı söyleniyor. Eğer bunlar doğruysa Rusya tarafından ciddi bir el yükseltme anlamına gelir. Bu aynı zamanda Rusya Suriye’deki taktiklerine başvuruyor demektir. Burada korkunç ve insanlık dışı yöntemlerle binlerce sivilin ölümüne yol açtı. Bu, Rusya’nın korkunç taktiklerini Ukrayna’da da yürüttüğünü gösteriyor. Rusya bu savaşı durdurmalı ve askerlerini geri çekmeli. Krizi daha da kızıştırarak Ukrayna halkında daha fazla ve ölüm ve ıstıraba yol açmanın yollarını aramamalı.

Buna dair haberler gördük dediniz. Peki sizin elinizde bilgi var mı? Rusya Ukrayna’da YPG/PKK teröristlerini kullanıyor mu?

DOUGLAS JONES: Bu haberleri gördük ve inceliyoruz. Bu konuyla ilgili bunu söyleyebilirim. Net bir şekilde şunu da ifade ettik, eğer haberler doğruysa Rusya yanlış yolda ilerliyor. Gerilimi azaltmalı ve savaşı bitirmeli.

TÜRKİYE ÖVGÜSÜ

Peki Türkiye’nin pozisyonu hakkında ne düşünüyorsunuz? Değindiğiniz ama biraz açmak istiyorum. Bildiğiniz gibi Türkiye 70 yıldır NATO üyesi ve hem Rusya hem de Ukrayna ile yakın ilişkileri var. İşgalin kabul edilemez olduğunu söyledi ve Ukrayna’ya destek verdi ama aynı zamanda Moskova’ya yönelik yaptırımlara da karşı çıktı. Hatta tarafları başarıyla Antalya’da bir araya getirdi. Diplomatik çözüm için çabalar da sürüyor. Türkiye’nin rolünü nasıl yorumlarsınız? Ankara’dan beklentileriniz nedir?

DOUGLAS JONES: Türkiye ABD’nin çok kıymetli bir müttefiki ve önemli bir NATO müttefiki. Güvenilir bir müttefik ve uzun süredir NATO operasyonlarına katkıda bulunuyor. Bu krizde de kritik bir rol oynuyor. Müttefiklerle birlikte Ukrayna’ya hem kendini koruması için hem de Ukrayna halkına yardımcı olmak için destek verdi. Türkiye Suriye’den gelen 3 milyondan fazla mülteciye rağmen Ukraynalı mültecilere de ev sahipliği yapıyor. Ve diplomatik bir çözüm için arabuluculuk yapıyor. Bunu takdir ediyoruz. Yaptırımlar konusundaysa tüm ülkelere Rusya’ya bedel ödetme çağrısı yapıyoruz. Rusya’ya emsali görülmemiş yaptırımlar getirdik. Bu onların denklemini değiştirmek ve bu korkunç savaştan caydırmak için önemli. Tüm ülkeler de bu yaptırımlara katılmalı. Şu an Türkiye için önemli olan şey şu: Türkiye başka ülkelerin ve Rusya’nın yaptırımları delmek için kullanacağı bir açık haline gelmemeli. Bu hem Rusya üzerindeki baskıyı azaltacağı için hem de Türkiye’yi kirli para merkezi haline getireceği için olumsuz olur. Bu da Türkiye ekonomisinin istikrarını alt üst eder.

ABROMOVİÇ'İN YATI

Yani Abromoviç’in yatını mı kastediyorsunuz?

DOUGLAS JONES: Evet bu da bir parçası. Oldukça kapsamlı yaptırımlar var. Belirli kişileri de hedef alıyor bu yaptırımlar. Savaşı destekleyen kişileri tespit etmek ve yaptırımları güçlendirmek için oldukça çaba harcıyoruz. Yaptırımların tamamen uygulanması ve delinme-mesi için çabalıyoruz. Tüm ülkeler de bu çabalara destek olmalı diye düşünüyoruz.

Sayın Jones neden Ukrayna’yı savaşa hazırlamak ya da Putin’i durdurmak için daha fazlasının yapılmadığına dair tartışmalar sürüyor. Çatışmanın başından bu yana Ankara da Batı’yı eleştirdi. Özellikle de ABD ve NATO’nun Ukrayna’yı korumak için zamanında yeterli adım atmadığını söyledi. Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türkiye’nin Rusya ile yakınlığına rağmen Ukrayna’ya NATO müttefiklerden daha fazla destek verdiğini söyledi. Bu eleştirilere ne cevap verirsiniz? ABD iddia edildiği gibi Rusya’yı yıpratmak için Ukrayna’yı feda mı etti?

"DIŞLANMIŞ BİR ÜLKE HALİNE GELDİ"

DOUGLAS JONES: ABD’nin Kasım’da Rusya’nın ne yaptığına dair ilk uyarıyı geçtiğini hatırlatalım. Rusya’ya Ukrayna’yı işgal planını uygulamama konusunda net bir uyarı yaptık. Bu işgalden dört ay önceydi. Müttefikleri bir araya getirdik, Rusya’ya kuvvetli mesajlar verdik. Emsali görülmemiş yaptırımlarla karşılaşacaklarını söyledik. Ayrıca Ukrayna’nın ve müttefiklerin kendini koruma kapasitelerini artırmaya başladık. Yani ABD bu durumu herkesten önce takip etmeye başladı, en başından beri durdurmaya çalıştı. Batı karşılığının da başını çekti. Bu yüzden bence Rusya kararını verdi. Tüm uyarılara rağmen savaşı seçti. Biz de sözümü tutuyoruz. Rusya’ya ağır yaptırımlar uyguluyoruz. Uluslararası alanda dışlanmış bir ülke haline geldi. Rusya çabasının beyhude olduğunu kabullenip yolunu değiştirene, askerlerini geri çekene ve Ukrayna’nın egemenliğini ve toprak bütünlüğünü sağlayana kadar bedel ödetmeyi de sürdüreceğiz.

ABD'NİN TÜRKİYE'YE 'S-400'LERİ UKRAYNA'YA VERİN' DEDİĞİ İDDİASI

Sayın Müsteşar Yardımcısı, bu savaş bir kez daha NATO müttefiklerinin bir arada durmasının ne kadar önemli olduğunu gözler önüne serdi. Ama sizin de bildiğiniz gibi ittifakın iki kilit üyesi Türkiye ve ABD’nin çözmesi gereken sorunlar var. S-400 meselesi iki ülke arasında uzun süredir devam eden bir sorun. Tüm yaşananlardan sonra ABD’nin bu konudaki duruşu değişecek mi? Bu sorunun çözülmesi için Ankara’ya son öneriniz nedir? Çünkü Dışişleri Bakan Yardımcısı Wendy Sherman “Yaratıcı ve yeni yolları konuşabiliriz” demişti. ABD'nin son önerisi nedir? ABD’nin resmi ya da resmi olmayan kanallardan Türkiye’ye S-400'leri Ukrayna’ya vermeyi önerdiği doğru mu?

DOUGLAS JONES: Anlaşamadığımız noktalara değinmeden önce bu krizde müttefiklerin ne kadar yakın olduğuna dikkat çekmek istiyorum. NATO on yıllardır olmadığı kadar güçlendi. Putin’in müttefikleri ayırma planı tamamen çöktü. Hatta geri tepti. Tarihi adımlar attık. İlk defa savunma planlarını devreye soktuk. Mukabele Kuvveti’ni tarihte ilk kez harekete geçirdik. ABD ve diğerleri doğu kanadını korumak için asker gönderdi. Muazzam bir birlik ve güç söz konusu burada yani. NATO tabii ki katıldığımız katılmadığımız tüm meseleleri ele aldığımız bir yer. S-400’ler konusundaki pozisyonumuz aynı. Buna karşıyız, NATO ittifakında buna yer yok. Rusya’nın Ukrayna’da yaptıkları, müttefiklerin neden böyle pahalı ve ileri Rus silah sistemlerini almaması gerektiğini, Rus savaş makinasına para akıtmaması gerektiğini bir kez daha ortaya koydu. BU konunun çözülmesini istiyoruz. Yaratıcı çözümlere açığız. Türkiye’nin S-400’leri elden çıkarmasını istiyoruz.

"MEMNUNİYETLE KARŞILARIZ"

Peki bu yaratıcı çözüm ne olabilir? Öneriniz nedir?

DOUGLAS JONES: Burada Türkiye ile görüşüyoruz. Görüşmeler devam edecek.

Sorumu tekrar etmek istiyorum efendim. ABD’nin resmi ya da resmi olmayan kanallardan Türkiye’ye S-400'leri Ukrayna’ya vermeyi önerdiği doğru mu?

DOUGLAS JONES: Şunu söyleyebilirim. Tüm müttefiklerle Ukrayna’ya kendini koruması için silah sistemleri sağlama konusunu görüşüyoruz. Özellikle de Ukrayna’nın alışık olduğu Rus ya da Sovyet yapımı sistemler buna dahil. Bu yüzden tüm müttefiklerden gelecek desteği memnuniyetle karşılarız. Ukrayna özellikle tank ve uçaksavar sistemler istiyor. Maruz kaldıkları korkunç saldırıda en çok buna ihtiyaçları var.

"BU YÖNDE İLERLEMELİYİZ"

Bu arada Cumhurbaşkanı Erdoğan Türkiye’nin Rusya’dan yeni silah alıp almama konusunda henüz karar vermediğini söyledi. Washington bu konuda ne düşünüyor?

DOUGLAS JONES: En başından beri bu konuda netiz. NATO da net. Müttefikler Rusya’dan silah sistemi satın almamalı. Hatta müttefikler tüm Rus silah sistemlerini elden çıkarma taahhüdü verdi. Bu yönde ilerlemeliyiz. Bu Rusya’nın Ukrayna’yı ikinci işgalinden önce alınmış bir karardı. Şu anda Ukrayna’daki korkunç ve insanlık dışı kıyımın ortasında Rusya’nın savaş makinasına daha da para yedirmeme kararını sorgulamamamız lazım.

Ama Türkiye’nin NATO müttefiklerinden bunları istediğini ve verilmediğini biliyoruz. Özellikle de ABD’den.

DOUGLAS JONES: Bu talepleri aldık ve gözden geçiriyoruz. ABD uzun süredir güçlü bir NATO müttefiki olan Türkiye’nin savunmasını destekliyor. Başkan defalarca ABD’nin Madde 5’e her şekilde sadık kalacağını ve NATO toprağının her karışını koruyacağımızı ifade etti. Her karış derken buna Türkiye’nin de her karışı dahil. İttifak içinde bir güvenlik hiyerarşisi yok. Herkesin güvenliği eşit derecede önemli. Eşit Hepsini derecede destekliyoruz.

"ABD İÇİN ÖNEMLİ BİR ÖNCELİK"

Sayın Müsteşar Yardımcısı, o zaman spesifik bir soru sorayım. F-16’lar ne olacak? Türkiye NATO’nun en büyük ikinci ordusuna ve ABD’den sonraki en büyük F-16 filosuna sahip. Sizce Türkiye’nin Ukrayna krizindeki arabuluculuk rolü ABD’ye yapılan F-16 modernizasyon talebini kolaylaştırır mı? Biden Yönetimi Türkiye’nin 40 yeni F-16 ve 80 modernizasyon kiti alma talebine nasıl bakıyor?

DOUGLAS JONES: Bu talebi aldık. Standart süreçlerden geçiyor. Şu an inceleme sürecinde. Şunu söyleyebilirim. Biz Türkiye ile olan ikili güvenlik ve savunma ilişkimize çok değer veriyoruz. Türkiye’nin NATO ile eş güdümlü çalışabilmesi ABD için önemli bir öncelik.

"YAPTIRIMLARIN DAHA SIKI UYGULANMASI İÇİN ADIMLAR ATILABİLİR"

Peki efendim son sorularıma geçiyorum. Brüksel’deki olağanüstü liderler zirvesine saatler kaldı. Ukrayna’daki son gelişmeler burada ele alınacak. İttifakın atacağı adımlar konuşulacak. Hangi elle tutulur adımları beklemeliyiz? Polonya’nın resmi olarak Ukrayna’ya barış gücü gönderilmesi talep edeceğini biliyoruz. ABD’nin bu konudaki duruşu ne? Ayrıca Rusya G20’den çıkarılabilir mi?

DOUGLAS JONES: Başkan Biden şahsen Avrupa’ya gidiyor. Zirve Ukrayna’ya saldırının tam birinci ayında olacak. Biden burada müttefiklerin birliğini ve karşılığın gücünü vurgulayacak. Müttefikleri savunacağımıza, Ukrayna’yı destekleyeceğimize ve ne kadar gerekiyorsa bu desteği sürdüreceğimize dair net mesajlar verecek. Bence Zirveden birkaç şey bekleyebiliriz. Rusya’ya rotasın değiştirmesi yaptığımız baskı kapsamında yeni yaptırımlar getirilebilir. Yaptırımların daha sıkı uygulanması için adımlar atılabilir. Müttefikler Rusya’dan gelen yeni tehdit ışığında doğu kanadının uzun vadeli güvenliğini sağlamak için atılacak adımları masaya yatıracak. Ayrıca Avrupalı ortaklarımızla Avrupa’nın Rusya enerjisine olan bağımlılığını azaltma yollarını da görüşeceğiz. Ayrıca Ukrayna halkına ve Ukraynalı mültecilere ev sahipliği yapan ülkelere yönelik insani yardımları da artıracağımızı duyuracağız.

BIDEN'IN PROGRAMI

Sayın Müsteşar Yardımcısı, Erdoğan ve Biden NATO zirvesi marjında bir araya gelecek mi? Türkiye görüşeceklerini duyurdu. Eğer görüşeceklerse Biden ne mesaj vermeyi planlıyor?

DOUGLAS JONES: Başkan Biden’ın programı henüz duyurulmadı. Açıklandığı zaman yapacağı diğer görüşmelerden bahsedebilirim. An itibarıyla Brüksel’de tüm NATO müttefikleri ve G7 liderleriyle bir araya gelecek. Ayrıca Avrupa Konseyi toplantısına katılacak.

Sayın Müsteşar Yardımcısı, bize vakit ayırdığınız için teşekkürler. Keşke daha fazla vaktimiz olsaydı da size ABD’nin Suriye, Çin ve Körfez politikalarını da sorabilseydim. Umarım gelecek sefer konuşuruz. Teşekkürler.

DOUGLAS JONES: Ben teşekkür ederim.