800 bin metrekareye yayılan 10 milyon metreküp toprak üzerinde yaklaşık bin personelle devam eden aramalarda işçilere hâlâ ulaşılamadı. Maden Tetkik ve Arama (MTA) Genel Müdürlüğü ile İstanbul Teknopark İstanbul Araştırma Merkezi’nden gelen uzman ekipler, AFAD, JAK, PAK, TSK ve sivil toplum kuruluşlarına bağlı arama-kurtarma ekipleri, 100 dönümlük alanda çalışma yürütüyor.
BAKAN BAYRAKTAR: 3'Ü BİR, 6'SI BİR LOKASYONDA
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, göçük alanındaki toprağın kaldırılmasıyla ilgili planlama aşamasına geçtiklerini söyledi.
Eski Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, Vali Hamza Aydoğdu, AFAD Başkanı Okay Memiş ile Çöpler Altın Madeni'nde yapılan çalışmalarla ilgili değerlendirmede bulunan Bakan Bayraktar, "Bugün salı günü yaşadığımız hadisenin üzerinden 72 saate doğru gidiyoruz. Yoğun bir şekilde arama kurtarma faaliyetimiz devam ediyor. Bütün zorluklara, sıkıntılara ve risklere rağmen çok geniş kapsamlı bir faaliyet yürütüyoruz. Çok büyük bir heyelan, yaklaşık 400 bin kamyonla taşıyabileceğimiz büyüklükteki alanda 9 kardeşimizi arıyoruz. Arkadaşlarımızın 3'nünün bir lokasyonda, 6'sının diğer bir lokasyonda olduğunu tespit ettik. Belirlediğimiz noktalara bugün yoğun bir şekilde gireceğiz. Arkadaşlarımız kahramanca, AFAD'taki kardeşlerimiz riskleri alarak kurtarma faaliyetine daha yoğunluk verecekler. İnşallah, ümit ediyorum, bunlardan bir netice alırız. Ailelerin, işçi kardeşlerimizin yakınlarının yoğun şekilde beklentileri var, haklı olarak. Biz de bunlara cevap verebilmek için gayret ediyoruz, çalışıyoruz. Arama kurtarmada yoğun bir şekilde teknik imkanları kullanarak, açıkçası, işçi kardeşlerimizin olabileceği lokasyonları tespit ediyoruz. Oralara yoğunlaşmaya gayret ediyoruz. Tespit ettiğimiz bazı lokasyonlar var, oraya girecek arkadaşlarımız" diye konuştu.
Sahada sürekli olarak ölçümleri yaptıklarını ifade eden Bakan Bayraktar, "Özellikle mevcut sahada, çalışma alanımızda ve diğer yerlerde, aynı zamanda dere yatağının ilerleyen kısımlarında sudan ve topraktan sürekli numune alıp test ediyoruz. Sadece buradaki laboratuvarlarımızda değil, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'na ait mobil laboratuvarda değil, farklı yerlere de gönderiyoruz. Ankara'ya gönderdik, onlardan neticeleri alıyoruz. Bunu sürekli bir şekilde yapıyoruz. Şu ana kadar endişeye mahal edecek durum söz konusu değildir. Halk sağlığını tehdit edecek çalışan personeli, AFAD personelini tehdit edecek şey söz konusu değil" dedi.
'TOPRAK YIĞININI KALDIRMAYLA ALAKALI PLANLAMA AŞAMASINA GEÇTİK'
Arama kurtarmada yeni faza geçeceklerini belirten Bayraktar, şunları söyledi:
"Bugün üçüncü gün, yeni bir faza geçiyoruz. Buradaki bahsettiğimiz toprak yığınını, heyelanla oluşan toprak yığınını kaldırmayla alakalı planlama aşamasına geçtik. Belki aylarca sürecek hadise. O toprağı alıp, nerede emniyetli şekilde tekrar depolamayla çalışmasına başlamış durumdayız. Bugün öğleden sonra yapacağımız toplantıda yol haritasını da çıkarmış olacağız. Dolayısıyla daha uzun vadeli rehabilitasyon anlamında planlamayı da gerçekleştirmiş olacağız. Bu konuda ilgili bütün kurumlarımızla çalışmaya devam ediyoruz. Ama temel önceliğimiz şu anda arama kurtarma operasyonuna yoğunlaşmış bir şekilde devam etmektir. İnşallah bundan bir netice alırız. Ailelerimizle birlikte olacağız. Onların bir kısmı buradaki faaliyetleri takip ediyor. Önceliğimiz bu konudur."
'ADLİYEYE SEVK EDİLDİLER'
Konuyla ilgili idari da adli soruşturmanın devam ettiği bilgisini veren Bayraktar, “Cumhuriyet Başsavcımızdan aldığım bilgiyi sizlerle paylaşmış olayım. Onların ifadesi, 8 çalışanla, yöneticiyle alakalı; içlerinde yabancı uyruklu yönetici de olmak üzere adliyeye sevk edilmiş durumdalar. Muhtemelen önümüzdeki saatlerde ve günlerde ilave soruşturma kapsamında arkadaşlar da ifade verecek elbette ki. Bunların bu konuyla alakalı kusuru, eksiği, noksanı varsa yargı tespit edecek, gereğini yapacaktır. Biz bu arada hem Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığımız, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığımız, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığımız, ilgili kurumlar, teknik ve idari yönden soruşturmaya devam ediyoruz. Bu hadisenin neden kaynaklandığı, kök sebepleri neydi, sorumlular kimdir? Bu konuyla alakalı çalışmalarımız devam ediyor. Biz yine düzenli bir şekilde sizlere kamuoyuna bütün açıklığıyla, şeffaflığıyla konuları intikal ettirmeye devam edeceğiz. Büyük bir çalışma yürütüyoruz. Bir nebze sabır bekliyoruz. İnşallah çalışmalarımız, AFAD'ın yürüttüğü çalışmalar netice verecek, en azından ailelerimizin bu konuda, onların bekledikleri haberleri ulaştırmış olacağız" diye konuştu.
'KONTROL AMAÇLI GİTMİŞLER'
Toprak altında kalan 9 kişinin kontrol amacıyla alana gittiklerinde olayın olduğu sorusuna cevap veren Bayraktar, “Bu yönde bize de iletilen bir bilgi var. Bu bölgedeki işçilerin tahliye edildikleri doğru. Sonra bu bölgedeki 9 arkadaşımızın tekrar kontrol amaçlı olay yerine dönülmesi sonrası yani burada normalde çok daha fazla işçi çalışıyordu. Döndükleri esnada hadiseye yakalandıkları maalesef doğru" dedi.
ŞİRKETİN ÜST DÜZEY YÖNETİCİLERİ BURADA
Basın mensupların şirket yönetimiyle ilgili zafiyet açıklamasını hatırlattığı Bakan Bayraktar, "Dün ifade etmeye çalıştığım hadise şuydu. Burası özel bir işletme. Yüzde 80'i Amerikalı şirkete ait işletme. Bu tarz hadiseler olduğunda genelde şirketleri görmüyoruz. Devlet olarak bizler konuya vaziyet ediyoruz. Vatandaşlarımızın sağlığını ilgilendiren her konuyla ilgilenmek durumdayız. Beklentimiz aynı sorumluluk bilinci içinde şirketin de konuyu şeffaf bir şekilde ortaya çıkaracak şekilde çalışmalara katkı sunmasıydı. Buradaki orta ve alt kademedeki kardeşlerimizin bu konuda ellerinden gelen zaten gayreti gösteriyorlar. Sahada da bunu gösteriyorlardı. Özellikle yönetim düzeyindeki zafiyeti biraz dün dile getirmiştim. Ama şirketin üst düzey yöneticileri şu anda hepsi buradalar. Bir tanesi, kendisi hakkında soruşturma devam ediyor. Ama diğerleri de buradalar. Bizimle ortak ve uyum içinde çalışmaya devam ediyorlar. Sözünü ettiğimiz şeylerin neticesi ortaya çıkmaya başladı ve şirket burada bizimle, belirlediğimiz esaslar çerçevesinde çalışıyor ve katkı sunmaya devam ediyor" diye konuştu.
'BELLİ YÖNTEMLERLE ALAN DARALTIYORUZ'
İşçilerin bulunduğu alanlarla ilgili soruya da cevap veren Bayraktar, "Yanlış anlamaya sebebiyet vermeyelim. Burada özellikle ailelerimiz büyük bir heyecan ve beklenti içerisindeler. Söyleyeceğimiz bir şey sanki işçilerin yerlerini tam tespit etmiş olduğumuz gibi bir algı olsun istemiyorum. Çok büyük bir alanda 1 kilometreye yakın bir alan kaymış durumda. Bunun için de 6 kardeşimizi arıyoruz. Belli yöntemlerle bunu daralmış, belli alanlara indirgemiş durumdayız. Biz o noktalara bakacağız. 3 kardeşimizin manganez madenin olduğu tarafta olduğunu düşünüyoruz. Gerek görüntülerden gerek alınan ifadelerde. O bölgelere yoğunlaşacağız. Dün de dediğim gibi heyelan riski kısmen devam ediyor. Orada emniyetli çalışmayı zarara uğratacak şeyden kaçınmamız lazım" dedi.
Basın mensuplarının şirketin acil durum eylem planıyla ilgili sorusuna da cevap veren Bayraktar, ilgili görevlilerin ve kurumların inceleme yaptıklarını şirketin işletme anındaki operasyonlarını tetkik ve soruşturmalarını yaptığını söyledi.
'BÜTÜN SORUMLULAR ORTAYA ÇIKACAK'
Olayın sebebiyle ilgili soruşturma ve teknik çalışma bitmeden bir şey söylemenin doğru olmayacağını ve ilgili kurumların araştırmasının sürdüğünü ifade eden Bayraktar, şunları söyledi:
"Bu işin gizlenecek ve üstü kapatılacak bir durumu yok. Birçok farklı ihtisas sahibi kurumumuz, akademisyenlerden oluşan grupla çok yoğun şekilde çalışıyoruz. Hiçbir endişeye mahal yok. Soruşturmanın neticesinde bütün sorumlular ortaya çıkacak. İnşallah böyle bir hadiseyi Türkiye'de bir daha yaşamayız. Hakikaten çok üzgünüm. Bir taraftan onu araştırırken önce kurtarma beraberinde rehabilitasyon süreci devam ediyor. DSİ güçlü bir ekiple burada. Onlar da zararlı maddelerin halk sağlına ve çevreye zarar vermeyecek şekilde toplanması, kontrol altına alınmasıyla alakalı planı çalıştılar. İnşallah onu hızlı bir şekilde hayata geçireceğiz."
'BİRKAÇ KADEMELİ SET PROGRAMI VAR'
Bilgilendirme toplantısında yağmur yağması halinde zararlı atıkların yer altı sularına karışmasını önleyecek tedbirlerle ilgili soruya da cevap veren Bayraktar, "Rehabilitasyon planı bütün bunları içeriyor. DSİ'nin hazırladığı sularla alakalı tedbir seti yaklaşık 5 farklı alanı kapsıyor. Yağmur sularının mevcut toprak yığınına temas etmeden yukarıdan kuşaklama yoluyla farklı kanallara ve temiz bir şekilde aktarılmasıyla alakalı program var. Birkaç kademeli set programımız var. Öğleden sonra muhtemelen mevcut kontamine toprağın olduğu kütleyi kaldırıp kontrol altında nereye taşıyacağımızı o konuya da birkaç gün içinde başlamayı hedefliyoruz. Kısa orta ve uzun vadeli planlamaları yapmış durumdayız" dedi.
Bakan Bayraktar, gözaltına alınanlardan bir kişinin yabancı ve yönetici düzeyde olduğunu belirtti.
İŞÇİLERİN KİMLİKLERİ BELLİ OLDU
Maden sahasında arama kurtarma çalışmaları sürerken toprak altında kalan 9 işçinin isimleri şöyle:
Şaban Yılmaz, Abdurrahman Şahin, Hüseyin Kara, Mehmet Kazar, Fahrettin Keklik, Adnan Keklik, Uğur Yıldız, Kenan Öz ve Ramazan Çimen.
Öte yandan Erzincan Valisi Hamza Aydoğdu, sosyal medya üzerinden yaptığı bilgilendirmede, “13.02.2024 saat 14.28’de meydana gelen toprak kayması sonucu enkaz altında kalan 9 insanımız için olay anından şu ana kadar İliç'te, umutla ve kararlılıkla çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Toprak altında kalan canların aileleriyle sürekli iletişim halindeyiz; hem ziyaret ediyor hem de yapılan çalışmalar hakkında bilgilendirme yapıyoruz. Her koordinasyon toplantısı sonrası aileleri arayıp gelinen süreçle ilgili bilgilendirme yapıyoruz. Birlikte, dayanışma içinde, bu zor zamanları aşacağız” dedi.
Teknopark İstanbul’da patlayıcı ve radar uzmanı Ahmet Zengin, yürütülen çalışmalara ilişkin Milliyet’e şunları söyledi: “Dünyada toprak altını gösterebilen en önemli teknolojilerden birini buraya getirdik. Toprağın 412 metre altını gösterebiliyor, canlı-cansız-metal gibi her şeyi tespit edebilir. Kısa sürede bir sonuç alacağımızı düşünüyorum.”
KANADALI YÖNETİCİ GÖZALTINDA
Öte yandan Erzincan Cumhuriyet Başsavcılığı, “ilk tespitlere göre olayın meydana gelmesinde kusuru bulunduğu değerlendirilen firmada işveren vekili pozisyonunda bulunan Kanada uyruklu bir kişi de dahil olmak üzere toplam 8 kişinin gözaltına alındığını” açıkladı.
MASKE TARTIŞMASI
Sahada arama çalışanları yapan ekiplerden bir kısmının maske takıp bazılarının da takmaması tartışmaları beraberinde getirdi. Kimya Mühendisleri Odası İstanbul Şube Başkanı Serkan Küçük Milliyet’e yaptığı açıklamada şunları söyledi:
“Atık kaldırma çalışmalarında göçük alanının çok yakınında çalışanların soluk koruyucu, tam vücut koruyucu kıyafetler, gaz maskesi, gözlük ve kimyasallara dayanıklı eldivenle bölgede bulunuyor olmaları gerekli.”