Yalnızca bölge ülkeleri değil bütün dünya, bugün Karadeniz kıyısındaki Soçi'de gerçekleşecek randevuya kilitlendi. Son kez yüz yüze 5 Mart 2020 tarihinde Moskova'da bir araya gelen Türkiye ve Rusya liderleri, bugün yeniden masaya oturdu. Buluşma, bölgesel konuların da ötesinde bir önemde görülüyor.
Görüşme öncesi iki lider basın mensuplarına açıklamalarda bulundu. Erdoğan, 'Gerek siyasi gerek askeri gerek ekonomi gerek ticari alanlarda Türkiye-Rusya ilişkileri çok farklı gösteriyor. Ticaret hacminde kısmi bazı iniş çıkışlar olsa da şu an gayet iyi gidiyor.' dedi. Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın açıklamaları şöyle;
S-400 KONUSU
Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nda da malum hep bize bazı konuları özellikle sordular. Biz de onlara zaten gereken cevabı verdik. Attığımız adımlardan geri dönmemiz mümkün değil. Ben özellikle şuna inanıyorum. Türkiye-Rusya ilişkilerine her geçen gün çok daha güçlü bir şekilde devam etmemizde yarar var. Suriye ile ilgili birlikte attığımız adımlar büyük önem arz ediyor. Oranın barışı Türkiye-Rusya ilişkilerine bağlı. Ben bu ev sahipliği için çok teşekkür ediyorum.
Turizm desteğinden dolayı Putin'e teşekkür ederim.
Putin ise açıklamasında, "Türkiye’nin Rusya yatırımları toplam 1,5 milyar, Rusya’nın Türkiye yatırımları 6,5 milyar dolara ulaştı. Büyük projelerin hepsi planlı şekilde devam etmektedir" ifadelerine yer verdi.
Görüşmelerin sorunsuz olmadığını ama uzlaşmanın gerçekleştiğini belirten Putin, 'İş birliğimiz hem ateşkesin sağlanmasında hem de ilerideki daha sağlam kalıcı bir barışın sağlanmasına yönelik önemli bir unsurdur.'
ERDOĞAN SOÇİ'DE
Cumhurbaşkanı Erdoğan'ı taşıyan uçak Ankara'dan 11.15'te hareket etti ve bir saat sonra Soçi'ye iniş yaptı. TC-TRK uçağında MİT Başkanı Hakan Fidan, Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun ve Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın da vardı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın ABD ile ilişkilerin hayra alamet olmadığını dile getirmesi ve ikinci S-400 füze savunma sisteminin alınacağını söylemesi, Washington-Ankara hattında şimşek yüklü bulutların çarpışmasına yol açtı.
İDLİB DÜĞÜMÜ
Her şeye rağmen Erdoğan ve Putin zirvesinde ana gündem maddesi, Suriye olacak. Türkiye ve Rusya, iç savaşın onuncu yılını doldurduğu Suriye'de tamamen farklı pozisyondalar. Suriye'de Beşar Esad'ın yanında saf tutan Rusya, Eylül 2015'te sahaya inerek iç savaşın kaderini değiştirdi. Halihazırdaki tabloda Suriye, İdlib'de düğümlenmiş durumda.
Ankara ve Moskova daha önce İdlib'i defalarca masaya yatırdı, muhaliflerin elindeki son bölgenin rejime devredilmesi Rusya'nın birinci gündem maddesi. Türkiye ise, çatışmasızlık bölgesi ilan edilen İdlib'de artan hava saldırılarından rahatsız ve milyonlarca insanı etkileyecek soruna askeri çözüm bulunmasına karşı. Suriye konusundaki bir diğer başlık, beklendiği gibi kuzeydeki terör örgütü YPG/PKK olacak.
S-400 BİR KEZ DAHA MASADA
Türkiye Temmuz 2019'da Rusya'dan edindiği S-400 hava savunma sistemleriyle, füzeleri satın alan ilk NATO ülkesi olmuştu. Geçen yıl Sinop'ta ilk kez denenen 2,5 milyar dolarlık S-400 füzelerine yenileri eklenecek mi? ABD'nin yeni yaptırım tehditlerine rağmen Cumhurbaşkanı Erdoğan ikinci bataryanın da alınabileceğini ilan etti.
S-400'lerin Soçi'de masaya gelmesine kesin gözüyle bakılıyor. Rus medyası, son haftalarda Türkiye'nin SU-35 ve SU-57 savaş uçakları da alabileceği yönünde haberler yaptı.
KREMLİN: BİR BELGE İMZALANMASI BEKLENMİYOR
Kritik randevudaki muhtemel diğer başlıklar Libya, doğalgaz, Kırım, Dağlık Karabağ ve Afganistan. Kremlin, Salı günü yaptığı yazılı açıklamada zirvede iki ülke arasındaki ekonomik ilişkilerin yanı sıra Suriye, Libya, Afganistan ve Güney Kafkasya'nın ele alınacağını duyurdu.
Akşam saatlerinde bir kez daha açıklama yapan Kremlin, bu kez görüşmenin ardından herhangi bir belge imzalanmasının planlanmadığını kaydetti.
Uluslararası medya şimdiden Soçi'den fotoğraflar servis etmeye başladı, Rus medyası ise Erdoğan-Putin zirvesine beklendiği gibi geniş şekilde yer veriyor. Soçi'deki görüşmenin detaylarının yanı sıra analiz yazıları da göze çarpıyor.
KOMMERSANT: EN ZORLU BAŞLIK SURİYE
Kommersant gazetesinde Marianna Belenkaya ve Kirill Krivosheev imzasıyla yayınlanan analizde liderlerin bir buçuk yıl sonra ilk kez yüz yüze görüşeceği vurgulandı. Liderlerin koronavirüs salgını nedeniyle geride kalan 18 ayda video konferans veya telefonla görüştüğünü kaydeden Kommersant, tarafların Suriye'den Libya'ya, Kafkaslardan Afganistan'a farklı sorunlarla yüzleştiğini belirtiyor.
Suriye'deki rejimin lideri Beşar Esad'ın iki hafta önce Moskova'yı ziyaret ettiğini hatırlatan analiz, Türkiye ve Rusya arasındaki en zorlu başlığın halen Suriye olduğunu ve Arap medyasının İdlib için 'Putin-Erdoğan bölgesi' ifadesini kullandığını dile getiriyor. Rus savaş uçaklarının Eylül ayı başından bu yana İdlib'de 200'ü aşkın hava saldırısı düzenlediğini aktaran Kommersant, buna karşılık Suriye'deki Rus üssü Hmeymim'e Pazartesi günü insansız hava aracıyla gerçekleşen saldırının püskürtüldüğünü savundu.