‘Yara bandı çözümlerden uzak durun’

AYLİN RANA AYDİN

Sosyal girişimciler toplumsal sorunları maddi fayda ve kârı ön plana almadan çözmeyi hedefliyor... Sosyal girişimcilik platformu Ashoka’nın Türkiye Direktörü Hilal Baykara, sosyal etki odağında çalışmak isteyenlere, “Yara bandı çözümlerden uzak durun” tavsiyesinde bulunuyor. Baykara, Milliyet Executive için sorularımızı yanıtladı.

Sosyal girişimcilik nedir, ne gibi faydaları vardır?

Sosyal girişimciler toplumsal dönüşümün liderleri. Onlar, köklü sosyal sorunlara yenilikçi çözümler bulan ve problem ortadan kalkana ve içinde bulunduğu sistem dönüşene kadar yılmadan çalışan kişiler. Dünyada sosyal girişimci ve sosyal girişimcilik kavramlarını ilk kez gündeme getiren Ashoka’nın kurucusu Bill Drayton’ın ikonikleşmiş bir sözü var: “Sosyal girişimciler size balık vermekle veya balık tutmayı öğretmekle mutlu olmazlar. Onlar, balıkçılık sektöründe devrim yapmadıkça rahatlamazlar.”

Ashoka olarak çalışmalarınızı anlatır mısınız?

Dünyanın ilk ve en geniş sosyal girişimcilik platformu Ashoka’da, 42 yıldır, Türkiye dahil 93 ülkede, toplumsal sorunlara etkin ve kalıcı çözümler getiren sosyal girişimcileri, namıdiğer ‘Ashoka Fellow’larını tespit ediyor, onları küresel bir destek ağında buluşturarak potansiyellerini gerçekleştirmelerini ve çözümlerini yaygınlaştırmalarını sağlıyoruz. Küresel Ashoka Fellowship Ağı’nda Vikipedi’nin kurucusu Jimmy Wales, mikrofinans hareketinin lideri, Grameen Bank’ın kurucusu Muhammed Yunus, Nobel Barış Ödülü sahibi ve Rugmark’ın kurucusu Kailash Satyarthi var. Her yıl Türkiye’den yeni Ashoka fellowların eklendiği bu ağda ayrıca genç işsizliği ile mücadelede Türkiye’yi teknoloji alanında dünya çapında bir yetenek merkezi yapmayı hedefleyen, Kodluyoruz ’un kurucusu Gülcan Yayla, toplumsal cinsiyet eşitliğinin hayatın her alanında sağlandığı bir dünyaya kavuşmak üzere çalışmalarını sürdüren Uçan Süpürge Vakfı’nın kurucusu Halime Güler de var. 3 bin 800’den fazla Ashoka Fellow’unun yer aldığı bu küresel ağda, Türkiye’den ise 30’a yakın Ashoka Fellow’unu destekliyoruz ve insan hakları, kalkınma, çevre, sağlık, eğitim, gençlik ve vatandaş katılımı gibi sorun yaşanan çeşitli alanlarda sistemleri dönüştürmelerine katkı sağlıyoruz.

5 tavsiye

Sivil alanda ve sosyal etki odağında çalışmak isteyenlere ne gibi tavsiyeleriniz olur?

1. Çözmek istediğiniz problemi yaratan sistemi analiz edin.

2. Yara bandı çözümlerden uzak durun.

3. Sisteme yeni bir parça eklemeden iki kez düşünün.

4. Konunun öznesinin çözümde sözü olsun.

5. Bu uzun bir yolculuk, yalnız olmaz.

‘Hızlı tepki verebilme’

Salgın sürecinde çevresel, sosyal ve toplumsal sorunlara ilişkin farkındalık arttı. Bu artış sosyal girişimciliği nasıl etkiledi?

Kriz dönemlerinde sosyal girişimlerin sorunlara hızlı tepki verebilme yetenekleri sayesinde geleneksel yapılara göre daha dayanıklı olduklarına ve daha esnek davrandıklarına şahit oluyoruz. Pandemide sosyal girişimcilere ve çözümlerine ilginin hem gençler hem beyaz yakalılar hem de medya tarafında arttığını gözlemledik. Konuya ilginin yanı sıra sosyal girişimcilerin inovatif fikirlerine olan ihtiyacın da arttığını göz ardı edemeyiz.

Türkiye’de kaç sosyal girişim var ve ağırlıklı olarak hangi alanlarda faaliyet gösteriyorlar?

Türkiye’de yaklaşık 9 bin sosyal girişim var. Faaliyet alanları arasında ilk sırada eğitim geliyor. Bunu imalat ve üretim ile yaratıcı endüstriler ve tarım izliyor.

Eğitim ve iş hayatınızın kilometre taşlarını paylaşır mısınız?

Hiçbir değişimin lineer olmadığına inanan biri olarak kendi gelişimimin, bugün beni buraya getiren hikâyede kararlıkla atılan adımlar öncesindeki durak ve duraksamalar sayesinde olduğunu düşünüyorum. Çoğu zaman özgeçmişimizde boşluk olarak gördüğümüz bu zamanların aslında bir sonraki adımı yapılandırmada başlangıç olduğunu düşünüyorum. Benim için böyle anlardan biri; Bilgi Üniversitesi ve London School of Economics ortak programıyla tamamladığım iktisat eğitiminin ardından kabul aldığım Sorbonne Üniversitesi’ndeki İktisatta Matematiksel Modeller doktora programına hayır demek oldu. Ekonomik kalkınmanın ötesinde bir kalkınma anlayışını benimseyeceğim, her bireyin ayrımcılıktan uzak, onurlu ve eşit yaşam hakkını savunacağım bir yola böyle girdim. Anne Çocuk Eğitim Vakfı bünyesinde özel sektörün daha eşitlikçi olması yolunda adım atmasını kolaylaştıran yeni bir sosyal girişimin; Eşitliğe Değer’in kurulmasında görev aldım. Son kilometre taşı tabii ki Ashoka.

İşte örnek projeler

Ashoka olarak desteklediğiniz bazı projeleri anlatır mısınız?

Türkiye’de sosyal girişimciler, gençler, çocuklar ve özel sektörü kapsayan dört ana faaliyet alanında çok sayıda farklı proje geliştiriyoruz ve bu alanlarda birbirinden vizyoner, kıymetli kurumlarla iş birliği yapıyoruz. Birkaç örnekten bahsetmek gerekirse:

1. Gençlerin sosyal girişimcilik ruhunu henüz üniversitedeyken kazanması ve bu sayede dünyada başarıya ulaşacak yenilikçi toplumsal projelerin artması amacıyla yürüttüğümüz Hızlan Fark Yarat projemiz, SAP Türkiye desteği ile hayata geçti.

2. Sosyal girişimcilerin en önemli ihtiyaçlarından biri olan finansman açığı için Fark Yaratan Yatırımlar projemizi TEB Özel Bankacılık ortaklığında yürütüyoruz. Yine TEB Özel desteğiyle, Ashoka Türkiye, Açık Açık Derneği ve Türetim Ekonomisi Derneği ortaklığında oluşturduğumuz Açık Açık Sosyal Girişim inisiyatifini kurduk.

3. Sosyal girişimcilik ekosisteminin güçlenmesi amacıyla sosyal girişimcileri, ekosistem paydaşları, iş dünyası liderleri, Türkiye ve dünyadan kanaat önderleriyle bir araya getirdiğimiz ve dört senedir düzenlediğimiz Ashoka Sosyal Girişimcilik Günü buluşmalarını Vehbi Koç Vakfı desteği ile düzenliyoruz.

Transferler mayısta hareketli

Türkiye’nin önde gelen şirketleri, mayıs ayında da stratejik birimlerdeki yönetici atamalarını sürdürdü. Yöneticiler, mayıs ayında ağırlıkla mevcut şirketlerindeki yeni pozisyonlarla görevlendirildi, farklı şirketlerden yönetici transferleri de gerçekleşti. Havacılık, gıda, telekomünikasyon, tekstil sektöründe faaliyetlerini sürdüren şirketlerin atamaları; yönetim kurulu, finans, stratejik iş geliştirme, pazarlama ve insan kaynakları birimlerinde gerçekleşti. Data Expert tarafından derlenen nisan - mayıs döneminde şirketlerin yeni görevlendirmeleri şu şekilde:

Sani Şener

TAV Havalimanları - Yönetim Krl. Bşk. Vekili

TAV Havalimanları Kurucu Ortağı ve kuruluşundan bu yana İcra Kurulu Başkanı olarak görevini sürdüren Sani Şener, Yönetim Kurulu Başkan Vekilliği görevini üstlendi. Şener yeni dönemde şirketin stratejisi ve ilişkilerinde destek vermeyi sürdürecek. Şener, 1997 yılında TAV Havalimanları Yönetim Kurulu Üyesi ve İcra Kurulu Başkanı olarak atandı. 1977’de Karadeniz Teknik Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümü’nden mezun olan Şener, 1979’da İngiltere’de Sussex Üniversitesi’nde yüksek lisans yaptı. TAV Havalimanları öncesinde birçok ulusal ve uluslararası projede, proje müdürlüğünden genel müdürlüğe kadar çeşitli görevler üstlendi. Massachusetts Institute of Technology’de (MIT) Kompleks Sistemler Yönetimi üzerine eğitim aldı. Uluslararası Havalimanları Konseyi Dünya Yönetim Kurulu Üyesi de olan Şener, 2012’de DEİK Türkiye-Fransa İş Konseyi Başkanlığı’na seçildi. TAV Havalimanları’nda yaratılan “iş modeli” Harvard Üniversitesi’nde “case study” oldu ve Şener tarafından Harvard Business School’da MBA öğrencilerine ders olarak anlatıldı.

Gökhan Atasoy

Mondelez International - Ticari Finans Direktörü (Almanya, Avusturya ve İsviçre)

Mondelez International Türkiye’de Kıdemli Finans Müdürü olarak görev yapan Gökhan Atasoy, nisan ayı itibarıyla başladığı yeni pozisyonunda şirketin Almanya, Avusturya ve İsviçre’nin Ticari Finans Direktörlüğü’nü yürütecek. 2012’de Mondelez International Türkiye ailesine katılan Atasoy, 2020’de Türkiye Ticari ve Kategori Finans Kıdemli Müdürü olarak Türkiye iş biriminin tüm kategori ve kanalları için stratejik planlamasında ve performans yönetiminde rol aldı. Şirkette sırasıyla Finansal Kontrol Müdürü, Dönüşüm Projelerinden Sorumlu Ülke Finans Proje Müdürü, EEMA Bölgesi Proje Müdürü, Türkiye Kıdemli Finansal Kontrol Müdürü olarak önemli sorumluluklar üstlendi. 2019’da Doğu Avrupa bölgesinde Sakız&Şeker Kıdemli Kategori Finans Müdürü olarak atanarak Türkiye, Rusya ve Avrasya ülkelerindeki stratejik planlarının yapılmasından ve takibinden sorumlu oldu.

Serkan Kaptan

TAV - İcra Kurulu Başkanı / CEO

TAV’da kuruluşundan itibaren iş geliştirme, strateji ve pazarlama alanında yöneticilik yapan ve 2016’dan bu yana İcra Kurulu Başkan Yardımcılığı’nı sürdüren Serkan Kaptan, 1 Mayıs 2022 itibarıyla İcra Kurulu Başkanı (CEO) olarak atandı. İstanbul Üniversitesi İşletme Bölümü mezunu olan ve 2002’de Marmara Üniversitesi MBA programını tamamlayan Kaptan, 1998’de TAV Havalimanları Holding’e katıldı. Havalimanı ve havayolu işletmeciliği ile kamu-özel sektör iş birliği ile yapılan altyapı projelerinde 25 yıl deneyimi olan Kaptan, DEİK Letonya-Türkiye İş Konseyi Başkanı. Kaptan, 2021’de ACI Europe Yönetim Kurulu’na seçildi.

Deniz Daver

Abdi İbrahim - İnsan ve Kültür Grup Başkanı

Abdi İbrahim İnsan ve Kültür Grup Başkanlığı görevine, Deniz Daver atandı. Daver, yeni süreçte kuruluşunun gelecek yolculuğuna katkı sunacak. İş yaşamına Nicholson International’da başlayan Deniz Daver, sonrasında sırasıyla Ernst & Young’da İnsan Kaynakları Danışmanı ve GlaxoSmithKline’da İnsan Kaynakları Yöneticisi olarak görev aldı. Daver, 2010 yılından itibaren kariyerine Mavi Jeans’te Türkiye ve Uluslararası İnsan Kaynakları Operasyonlarından Sorumlu Kıdemli İnsan Kaynakları ve Organizasyonel Gelişim Direktörü olarak devam etti.

Buse Aksu Özgen

Nestle Türkiye - Sütlü İçecekler Stratejik İş Birimi Strateji Geliştirme Müdürü (İsviçre)

Nestle Türkiye Sütlü İçecekler İş Birimi Genel Müdürü Buse Aksu Özgen, Nestle Sütlü İçecekler Stratejik İş Birimi Strateji Geliştirme Müdürü olarak İsviçre’ye atandı. Yaklaşık 20 yıldır Nestle Türkiye’de görev yapan Özgen, yeni fırsatlar ve iş modelleri geliştirmekten de sorumlu olacak. Yıldız Teknik Üniversitesi Endüstri Mühendisliği Bölümü’nü 2002’de bitirdikten sonra Nestle’ye katılan Özgen, şirketin, gezegeni korumak amacıyla verdiği küresel taahhütleri doğrultusunda önemli projeleri faaliyete geçirdi.

Sena Suerdem Camcı

Kiğılı – CEO

Erkek giyim markası Kiğılı’nın üst yönetiminde bayrak değişimi oldu. 12 yıldır Kiğılı CEO’luğunu yürüten Hilal Suerdem, görevini kızı Sena Suerdem Camcı’ya devretti. Hilal Suerdem, Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı olarak göreve devam edecek. Sabancı Üniversitesi Yönetim Bilimleri Bölümü’nden mezun olan Sena Suerdem Camcı, İtalya’da Ermenegildo Zegna’da staj yaptı. 2010’dan bu yana Kiğılı’da pazarlamadan dijitale farklı alanlarda çalıştı. 2014’ten bu yana şirkette İş Geliştirme Müdürü olarak görev yapıyordu.

Hana Jalel

Vodafone Türkiye - Finanstan Sorumlu İcra Kurulu Başkan Yardımcısı

Hana Jalel, Vodafone Türkiye Finanstan Sorumlu İcra Kurulu Başkan Yardımcılığına atandı. Jalel, Vodafone Türkiye’nin finans alanındaki tüm fonksiyon ve operasyonlarının yönetiminden sorumlu olacak. Bilkent Üniversitesi İşletme Bölümü mezunu olan Jalel, aynı üniversitede Ekonomi master programını tamamladı. İşe telekom sektöründe başlayan Jalel, Alcatel-Lucent şirketinde finans alanında roller üstlendi. Vodafone ailesine 2007 yılında katılan Jalel, Vodafone Türkiye’de ve Vodafone Grubu bünyesinde Ticari Finans Direktörlüğü, Güney Avrupa Bölgesi Denetim Direktörlüğü ve Finansal Planlama ve Analiz Direktörlüğü gibi roller üstlendi. Jalel Vodafone Türkiye’nin büyümesinin ivme kazanmasında ve sürdürülebilir kâr marjı performansının yönetiminde önemli bir rol oynadı.

Barış Sönmez

DeFacto - Mağazacılık ve Pazarlamadan Sorumlu Genel Müdür

Yemeksepeti’nde Pazarlama Direktörü pozisyonunda bulunan Barış Sönmez, Mart 2022 itibarıyla Defacto’nun Mağazacılık ve Pazarlamadan Sorumlu Genel Müdürü oldu. Sönmez, yeni dönemde 33 ülkede 500’den fazla mağazası ve online operasyonlarla birlikte 100’den fazla ülkede faaliyetlerini sürdüren DeFacto’nun mağazacılık ve pazarlama süreçlerinden sorumlu olacak. Boğaziçi Üniversitesi Ekonomi Bölümü’nden mezun olan Barış Sönmez, son olarak 11 yılı aşkın süredir Yemeksepeti’nde Pazarlama Direktörü olarak görev alıyordu.

Güliz Öztürk

Pegasus - CEO Pegasus Hava Yolları Ticaretten Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı

Güliz Öztürk, şirketin yeni CEO’su oldu. 2010’dan bu yana görevini yürüten Güliz Öztürk, atamayla birlikte Türk sivil havacılık tarihinde, hava yolu taşımacılığındaki ilk kadın CEO oldu. Boğaziçi Üniversitesi Psikoloji Bölümü mezunu olan ve iş hayatına Türk Hava Yolları’nda başlayan Güliz Öztürk, 1990- 2003 arasında, Türk Hava Yolları’nda Uluslararası İlişkiler ve Anlaşmalar Müdürü, Alliance Koordinatörü, Satış ve Pazarlama Direktörü olarak görev aldı. Öztürk 2005’te, tarifeli uçuşların başlatılması için Satış ve Pazarlama birimlerinden sorumlu olarak Pegasus Hava Yolları’na katıldı.