Bu dünyadan bir Abe geçti!

Murat Yeşildere Egon Zehnder Kıdemli Ortak murat.yesildere@egonzehnder.com - Japonya’nın en uzun dönem görevde kalan başbakanı Shinzo Abe temmuz ayı içinde bir suikaste kurban giderek 67 yaşında hayata gözlerini yumdu. Abe, 2020 yılı Ağustos ayında, sağlığını mazeret göstererek başbakanlık makamından ayrılırken, bu kararını da “görevde en uzun süre kalan başbakan” olma süresini (yaklaşık 8 yıl) tamamlamasından sadece 4 gün sonra açıklamıştı. Siyasetçi bir aileden gelen Shinzo Abe’nin dedesi Japonya’da başbakanlık, babası ise dışişleri bakanlığı makamlarında bulunmuş; sonrasında da “armut dibine düşmüş”; Abe babasının dışişleri bakanlığı döneminde, 1980’li yılların başında, onun ekibinde görev yaparak, siyaset kariyerine başlamış. Shinzo Abe benim gönlümde ise Japonya için tasarladığı ve uygulamaya geçirdiği, adıyla anılan (“Abenomics”) radikal ekonomik reform programının merkezine kadınları pozisyonlandırdığı için yer eden bir kamu yöneticisi olarak yer etmişti. Abe’ye göre Japonya’nın yaşlanan ve azalan nüfusunun iş gücüne olan olumsuz etkisini ortadan kaldırmanın yollarının başında, daha fazla kadının iş hayatında yer alması geliyordu ve bu yönde büyük çaba gösterdi.

Olumsuz demografi...

Bu bağlamda yapılan araştırmalar, halen yaklaşık yüzde 27 civarında olan 65 yaş ve üzeri Japon nüfusunun oranının, 2050 yılına doğru yüzde 40’a yaklaşacağını öngörüyor. Bu olumsuz demografik öngörüye rağmen, Abe kadınların işgücüne katılımı ile gayrisafi milli hasıla’nın yüzde 15 artırılabileceği öngörü ve hedefini de ortaya koymuştu. “Womenomics” ajandası kapsamında, Abe’nin yönlendirmesi ile Japonya’da kadınların iş gücüne katılım oranı, başbakanlık görevine geldiği 2012 yılındaki yüzde 60 seviyesinden yüzde 70’e kadar yükseldi. Bu artışın paralelinde de Japon ekonomisi gözle görülür bir iyileşme kaydetti.

3.büyük ekonomik güç

Buna rağmen kadınlar için işgücünde yeni yaratılan işlerin birçoğunun kısa dönemli ve düşük ücretli işler olması ve kaydedilen gelişmenin dahi, kadınların işgücüne katılım oranını gelişmiş ülkeler seviyesindeki yüzde 70 oranına “ancak” ulaşabilmesi nedeniyle Abe eleştirildi. Dünyanın 3. büyük ekonomik gücünde, erkeklerin işgücüne katılım oranı ise yaklaşık yüzde 85 seviyesi ile zirvede yer alıyor. Burada bir parantez açarak, geleneksel kültürü ve kadına bakış konusunda muhafazakar yaklaşımı ile öne çıkan Japonya’da kadınların işgücüne katılım oranının, işgücünün üçte ikisini geçtiğinin altını çizeyim. Hatta, bu anlamda “hakkının verilmediğine” inandığım Abe’nin bu oranı daha da yukarı çekerek ekonomik geri dönüş ve kalkınma hamlesini başlatacağına yönelik inancını da bir kez daha belirteyim. Bütün dünyanın imrenerek izlediği güzel yurdumuzda ise, kadınların işgücüne katılım oranı, “muhafazakar” Japonya’nın yarısı seviyesinin de altında, yani yaklaşık toplam işgücünün üçte birine karşılık geliyor!