Sanat dünyasının savaşa tepkisi

KÜLTÜR SANAT SERVİSİ - Savaş gündelik hayatta olan her şeyi etkilediği gibi sanatı da etkiliyor. Filler ve çimen ilişkisinde zarar görenin kim olacağı yeterince aşikâr. Yaşanan olaylar karşısında sanat camiasından da sesler yükselmeye devam ediyor. İki yılda bir İtalya’nın Venedik kentinde düzenlenen dünyanın en köklü ve prestijli organizasyonlarından Venedik Bienali’ndeki Rus Pavyonu kapatıldı. Rus sanatçılar Alexandra Sukhareva ve Kirill Savchenkov'un yanı sıra küratör Raimundas Malašauskas da yaptığı açıklamada, artık pavyonda yer almayacağını duyurdu. Rus sanatçılar sosyal medya üzerinden yaptıkları ortak paylaşımda Ukrayna'da gelişen siyasi durumun Rus Pavyonu'ndan ayrılmalarına sebep olduğunu açıkladı. Sanatçılar, “Siviller füzelerin ateşi altında ölürken, Ukrayna vatandaşları barınaklarda saklanırken, Rus protestocular susturulurken sanata yer yok” sözleriyle yaşananları prostesto etti. Pavyonun organizatörleri ise Instagram üzerinden, Rus pavyonunun kapalı kalacağını, yeni bir organizasyon yapılmayacağını duyurdu.

Ukrayna’nın akıbeti 

Ukrayna Pavyonu ise can güvenliği ve eserlerin ülkeden çıkışında yaşanacak sıkıntılar nedeniyle bienalde yer alamayacağına dair kaygılarını ileten bir mesaj yayınlamıştı. Geçtiğimiz günlerde, Venedik Bienali’ndeki Ukrayna Pavyonu’nun askıya alındığı duyurulmuştu. Bienal ekibinin yaptığı açıklamada Ukrayna’yı temsil edecek ressam Pavlo Makov, pavyonda yer alacak eserlerin, küratör Maria Lanko'nun arabasının arka koltuğunda Ukrayna’dan Polonya’ya başarıyla çıkarıldığı açıklandı.

Moskova'nın Gorki Parkı'nda yer alan Garaj Çağdaş Sanat Müzesi ise “Ukrayna'da ortaya çıkan insani ve siyasi trajedi sona erene kadar tüm sergilerdeki çalışmaları durduracağını" açıkladı. İzlandalı sanatçı Ragnar Kjartansson da Moskova'daki sergisini kapatarak yaşananları protesto etti.

Pen yazarlarından tepki

PEN International, dünya çapında 1000’den fazla yazar tarafından imzalanan, yazarlar, gazeteciler, sanatçılar ve Ukrayna halkı ile dayanışmayı ifade eden, Rus işgalini kınayan bir mektup yayımladı. Aralarında Nobel ödüllü yazarlar Svetlana Alexievich ve Orhan Pamuk’un yer aldığı listede Margaret Atwood, Paul Auster, Salman Rushdie, Tsitsi Dangarembga, Anthony Doerr, Siri Hustvedt, Yann Martel, Joyce Carol Oates, Burhan Sönmez, Elif Şafak, Olga Tokarczuk, Ludmila Ulitskaya gibi yazarlar var. Bildiride şu ifadelere yer verildi: “Bizler, dünyanın dört bir yanındaki yazarlar, Rus güçlerinin Ukrayna’ya karşı başlattığı şiddet karşısında dehşete düşüyor ve acilen kan dökülmesine son verilmesi çağrısında bulunuyoruz. Tüm bireylerin barış, özgür ifade ve özgür toplanma hakkı vardır. Putin’in savaşı, sadece Ukrayna’da değil, tüm dünyada demokrasi ve özgürlüğe yönelik bir saldırıdır. Barış ve şiddeti körükleyen propagandaya son verilmesi çağrısında birleştik. Özgür ve bağımsız bir Ukrayna olmadan özgür ve güvenli bir Avrupa olamaz. Barış hâkim olmalı.”