Kumanda kimin elinde?

Melisa Vardal - Hayvanların sirkler, hayvanat bahçeleri ve benzeri ortamlarda maruz kaldığı esaret teması sanatla gündeme geliyor. Oktay Tarhan, Trump Art Gallery’de açılan “Yapay Çevre” adlı sergisinde hayvanları ev gibi kapalı mekanlar içinde resmederek itirazını çarpıcı bir dille aktarıyor. 

Sanatçı; kaplumbağalar, tavşanlar, kediler, geyikler, filler, ayılar, köpekler ve timsahlar gibi çeşitli hayvanları kapalı mekânlarda resmederek, onların doğal yaşam alanlarından koparılmışlığını ve insan eliyle yaratılan yapay çevrelere hapsedilmişliklerini eleştiriyor. Eserlerde bir odada televizyonda sirk gösterisi izleyen hayvanlar, deniz topunun yanında bir kaplumbağa gibi çarpıcı sahneler izleyiciyi düşündürmeyi hedefliyor. Bir başka odada hayvanların bir masa etrafında toplandığı, köpeklerin iki ayak üzerinde durduğu ve insan vücudunda tavşanın belirdiği bir eser gücün ve hitabetin toplumdaki yerini sorgulatıyor. Aynı zamanda, odadaki pencereden görünen sular altında kalmış dünya insanın doğaya karşı yıkıcı etkisini ve küresel ısınmanın yarattığı tehdidi gözler önüne seriyor.

Sanatçı, eserlerinde canlı ve renkli bir dil kullanarak sanatın insana dokunması ve düşündürmesi gerektiğine inanıyor. Hayvanların iç içe, sıkıştırılmış hâlleri, onların doğal yaşam alanlarından koparılışının ve esaretinin bir yansıması olarak ortaya çıkıyor. “Yapay Çevre” sergisi izleyiciyi, hayvanların sessiz çığlığını duymaya, insanın doğayla olan ilişkisini sorgulamaya ve içinde bulunduğumuz çevresel krize karşı daha duyarlı olmaya davet ediyor. Sergi, 31 Ağustos’a kadar ziyaret edilebilir.

Tahakküm kurma çabası

Sergideki en çarpıcı eserlerden biri çok sayıda televizyonun bulunduğu ve kumandanın insan vücutlu bir tavşanın elinde tasvir edildiği bir sahne. Bu tavşanın üzerinde, çizgi film karakteri Bugs Bunny’yi öldürmeye çalışan avcı Elmer Fudd’ın tişörtü bulunuyor. Bu ironik detayın yanı sıra tablodaki hayvanların yüzleri de izleyiciye dönük. Böylelikle eser hayvanları izleyici, insanları ise izlenen konumuna yerleştirirken, aynı zamanda insanın doğaya karşı tahakküm kurma çabasını eleştiriyor. Tablodaki hayvanlar izleyiciye doğru bakarken, televizyonlarda dünya tarihinden çarpıcı kareler, Filistin’deki bir patlama anı, Tiananmen Meydanı protestolarından ikonik “Tank Adam” fotoğrafı, “Schindler’in Listesi” filminin unutulmaz ‘Kırmızı Paltolu Kız’ sahnesi ve sirklerden görüntüler yer alıyor. Sanatçı, izleyiciye hem içerideki kurgusal gerçekliği hem de dışarıdaki acı gerçekleri bir arada sunarak düşündürüyor.