Karagöz’le renkleneceğiz

Beyoğlu’ndaki Yapı Kredi Kültür Sanat’ın birinci katındaki Yapı Kredi Müzesi, “Karagözüm İki Gözüm” sergisiyle önceki gün kapılarını ziyaretçilerine açtı. Türk Gölge Tiyatrosu’nun önemli temsilcilerinden Ragıp Tuğtekin ile onun etkilendiği ve etkilediği sanatçıların 350’ye yakın Karagöz tasvirini bir araya getiren sergi için önceki gün basın mensuplarına dört aşamalı bir ön gösterim yapıldı. Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık Genel Müdürü Tülay Güngen, serginin küratörü Cengiz Özek, sergi koordinatörleri Nihat Tekdemir ve Elif Erdoğan serginin ilk gösterimine katılanlar arasındaydı. Tülay Güngen açılış konuşmasında sergiyi şu cümlelerle anlattı: “Hazırlanma sürecinde bir yandan da pandeminin bizim izleme refleksimizi, alışkanlığımızı ne kadar çok değiştirdiğini düşündüm. Bu süreçte sinemaya, tiyatroya ve konserlere gidemedik. Ama izlemeyle yakınlaştık. Bu sergi de eskilerden gelen bir izleme şekli.”

Oynatıcı olabilirsiniz

Sergiyi birlikte gezdiğimiz küratör Cengiz Özek, Ragıp Tuğtekin’in Karagöz dünyası için oldukça önemli bir isim ve Yapı Kredi Müzesi’ndeki koleksiyonun da Ragıp Bey’in olgunluk döneminde oluşan koleksiyon olması nedeniyle diğer dünya müzelerindekilerinden en önemlisi olduğunu söyledi. Sergide müzenin siyah duvarlarının üzerinde ışıklandırılmış pek çok farklı figür karşılıyor bizleri. Özek, bu bölümü “Karagöz’ün renkli dünyası” olarak adlandırıyor. Özek’e göre bu duvarda sadece Karagöz ve Hacivat’a ait figürler yok. Onların dışında İstanbul’da yaşayan insanların perdedeki simgeleşmiş hallerini de bu duvarda görmek mümkün. Sergi, “Karagöz’ün Perde Arkası” isimli bölümle devam ediyor. Bu bölümde, bir Karagöz figürünün yapım aşamasında kullanılan aletler ve boyalar yer alıyor. Ayrıca izleyiciler, burada Karagöz oyunu perdesinin arkasına geçerek Karagöz oynatıcısı olmayı deneyimleyebilecekler.

‘Coğrafyayı etkiledi’

Sonrasında ise serginin “Karagöz Gölge Tiyatrosu Hangi Ülkeleri Etkiledi?” bölümüne geçiyoruz. Özek, bize bu bölümü şu cümlelerle anlatıyor:
“Burası benim çok önemsediğim bir bölüm. Kendi kültürümüzün bu kadar geniş bir coğrafyayı etkilediğini inanın Türkiye’deki pek çok insan bilmiyor. Romanya, Macaristan, Suriye, Lübnan ve Mısır’ın da olduğu pek çok ülkede Karagöz oynanmış. Türkiye’de, Kıbrıs’ta ve Yunanistan’da ise hâlâ oynanmaya devam ediyor.”

Serginin devamında Ragıp Tuğtekin’in Karagöz figürlerini ve Tuğtekin’in etkilendiği Nazif Bey, Katip Salih ve Tecelli Bey’in figürlerini ve sanatçının öğrencilerinin figürlerini görüyoruz. Serginin son kısmı ise bizleri farklı ülkelerin gölge oyunlarına bir yolculuğa çıkarıyor. Burada Çin, Endonezya ve Hindistan’a ait gölge oyunlarının figürleri yer alıyor.