John Steinbeck'i yeniden okumak

ESKİ BİR DOSTTAN KEYİF ALMAK... Artı, yazarları meselesi olanlar ve olmayanlar diye ikiye ayıranlardansanız, dahası, yazardan siyasi duruş da bekliyorsanız (tercihen Marksist), "Bitmeyen Kavga" bu anlamda ayrıcalıklı. Çünkü, Jim Nolan ile Max, parti üyesi iki yoldaş. Daha doğrusu, Mac, partiden. Genç ve tecrübesiz Jim ise sempatizan. Bir işçi ayaklanmasında ölen Roy Nolan'ın oğlu. Baştan söylemek gerekir ki, "Bitmeyen Kavga" bir "Fareler ve İnsanlar" değil. Aynı şekilde "Bitmeyen Kavga", bir "Gazap Üzümleri" de değil. Evet, "Bitmeyen Kavga" da diğer ikisi gibi mevsimlik tarım işçilerini konu alıyor; 30'lu yıllarda, büyük buhran yıllarında geçiyor. Ama, diğer iki romanda karşımıza çıkan, günümüz okuru için pek de katlanılası olmayan, uzun doğa tasvirlerini yapmıyor. Her şey, Tulman mağazasında paketleme bölümü şefi olan Jim'in, bir akşam, sinema dönüşünde, Lincoln Meydanı'nda konuşma yapan bir adamı dinlemesiyle başlar. Adam, komünisttir. Ve polis mitingi basar. Polis tarafından dövülüp serserilikten tutuklanan Jim işini kaybeder. Böylece, Jim kararını verir. Hiçbir şey eskisi gibi olmayacaktır! Her şeyin üzerine sünger çekecektir. Parti'ye üye olacaktır. Mavi işçi tulumunu üzerine çeken Jim, Mac ile birlikte mevsimlik işçi olmak için yola düşer. İlk hedef elma bahçeleridir. Kaçak yolcu olarak yük katarlarına atlayan Jim ve Mac, olaylı bir yolculuktan sonra elli kadar aktif sempatizanın olduğu kasabaya varırlar. Sempatizanlardan biri de küçük bir lokantanın sahibidir: Al. Al'in Seyyar Lokantası'nda karınlarını doyuran Jim ve Mac, pislikten rengi dönmüş çadırların olduğu patikada mevsimlik işçileri bulurlar. İşçilerle konuşmaya başlamışlarken çadırlardan birinden acı bir çığlık yükselir. İşçilerinden birinin kızı çadırda doğum yapmaktadır. Çünkü kasaba hastanesine mevsimlik işçileri almıyorlardır. Gerekçe hazırdır: "Boş yer yok!" Geçmişte hastanede çalıştığını söyleyen Mac, London'un kızı Lisa'yı başarıyla doğurturur. Mac, böylece bir anda hem işçilerin güvenini hem de doktor unvanını kazanır. Oysa, ne doktordur ne de hastanede çalışmıştır. Sadece ve sadece rol kesmiştir! "Başka çarem var mıydı?"diyecektir sonradan Mac, Jim'e. "Mecburdum! Elimize geçen her fırsata asılmak zorundayız. Şans yüzümüze gülmüştü. Bunu iyi kullanmak zorundaydık. Kıza yardımcı olmakla iyi iş yaptık ama ölebilirdi de. Ne var ki, bu riskleri göze almamız şart:"Gene aynı Mac, bitkin ve mutlu bir şekilde uykuya dalmadan önce, Jim'e dönecek, "Bir gecelik didinme, London'ın ve adamlarının güvenini kazanmamıza yetti. Üstüne üstlük, adamlara kendi güvenceleri için omuz omuza verdiklerinde nasıl başarılı olabileceklerini gösterdik" diye ekleyecektir. Mac'e göre, bu işin tek bir kuralı vardır. Eline ne geçerse kullanacaksın. Çünkü ne askeleri vardır ne topları ne de tüfekleri. Sonra ne mi olur? Grev, tabii ki. Grev demek grev kırıcıları demektir. Polis demektir. Silahlı güç demektir. Kızıl düşmanlığı demektir. Torgas Vadisi grev çığlıklarıyla inlerken şiddet bütün gücüyle ortaya çıkacaktır. Jim kararını verir Uzun sözün kısası: Yıllardan sonra, John Steinbeck'i yeniden okumak (Bilmeyenler için hatırlatalım: Steinbeck, Nobel ödüllü yazarlardan. Çocukluk ve ilk gençlik yıllarında çiftliklerde çalışan Steinbeck, aynı zamanda Pulitzer ödüllü...) çoktan unutulmuş eski bir dostla karşılaşmak gibi şey. Eski dostunuzdan keyif alıp almamak ise, tümüyle size kalmış. Yani, "Bitmeyen Kavga'yı, "İsyan ateşini körükle, zulmü rüzgarlara savur, kollarının bütün gücüyle, tavi gelen demire vur, bu kavga en sonuncu kavgamızdır artık, enternasyonalle kurtulur insanlık," diyerek de okuyabilirsiniz. "Aman tanrım, bir zamanlar herkeslere mutlaka ama mutlaka okuyun dediğim roman, bu roman mıymış" diyerek de.Bir üçüncü şey ise, alt metinlerden, üst metinlerden, çok katmanlı, zorlu okumalardan hazzetmeyenlere, kolay ve akıcı okumasıyla "Bitmeyen Kavga" illa ki iyi gelecektir. Kolay ve akıcı