İstanbul’un gravürlerle belgeseli

Sultan III. Selim devrinin saltanat mimarı Antoine Ignance Melling, İstanbul’da kaldığı 18 yıl boyunca bu eşsiz şehrin manzaralarının gravürlerini yaptı. Gravürlerde dönemin tarihini, kültürünü, günlük yaşamını, saray hayatını ve insanlarını ayrıntılı biçimde anlattı. Gravürler arasında Sarayburnu’ndan Kâğıthane’ye Adalar’dan Pera’ya kadar İstanbul’un birçok köşesi özenli bir şekilde görülüyor. Melling’in özelliği, pek çok ressama göre daha ayrıntılı çizim yapmasıydı. 

1803 yılında İstanbul’dan Paris’e dönen Melling, iki yıl sonra “İstanbul ve Boğaz Kıyılarına Pitoresk Seyahat” adlı eserini yayımladı. Paris’te büyük ses getiren eser, 1969’da Türkiye’de okurla buluştu. Eserde 48 gravür ve üç haritanın yanı sıra Melling’in şehre dair notları da yer aldı. Demirören Yayınları da eserin tıpkı basımını okuyucuyla buluşturdu ve özel koleksiyon eseri olarak yayımlandı. Tarihçi Prof. Dr. İlber Ortaylı, “Melling tam bir 18. YY insanıdır. Melling’in öbür Osmanlı gravürcülerinden farkı arazinin ölçümünü iyi bilmesi ve şekilleri iyi tespit etmesidir. Çoğunun yaptığı hataları, bilhassa kubbe çizerken filan Melling’te görmüyorsunuz” derken yazar, eleştirmen Doğan Hızlan “Melling’in kitabı edebi açıdan da çizim açısından da belgesel değeri taşıyor” sözleriyle bu eserin önemini vurguluyor.