İştah kabartan edebiyat

Sinem Çelebioğlu - Ufak bir ayrıntı gibi görünse de yemek yeme kavramı, özenle kurulu sofralar, farklı reçeteler ve sadece gözümüzü değil karnımızı da doyuran yiyecekler konuk olur edebi metinlere. Kahramanları daha yakından tanımakla kalmayıp, aynı  tarifleri  yapıp duygularının yanı sıra yemek kültürlerine de ortak oluruz. İşte damağımızda kalan  tatlardan  birkaçı…

Yemeklere övgü

Bir yemek destanı  okuduğumuzda, acıkmamak mümkün mü? Halk edebiyatının en lezzetli satırlarıdır çünkü onlar. 14. yüzyıldan itibaren yiyecekler üzerine söylenmiş, Kaygusuz Abdal’ın dilinden dinlediğimiz sımatiyeler  ve  âşıkların söylediği destanların içinde yok yoktur. Meyveler, tatlılar, salatalar, ekmekler, börekler, çörekler, çorbalar, turşular, pilavlar, içecekler ve çok daha fazlasına övgüler yağdırılır. Her kelimesi iştah açar, hem de mutfak kültürümüz hakkında ciddi birer kaynak niteliği taşır.

Neden yemek yeriz?

Eğer bir “Monte Kristo Kontu” hayranıysanız, Alexandre Dumas’nın ne denli iştahlı olduğunu da biliyorsunuzdur. Hatta ölümünün ardından yayınlanan “Mutfak Sözlüğüm” adlı geniş hacimli eserini de duymuşsunuzdur. Yazarın dönemine tat katan yemek tariflerinden, davetlerde kullanılan mönülere; pişirme tekniklerinden gurme kavramına dek birçok bilgi içeren kitap, neden yemek yediğimizi de sorgulamayı ihmal etmiyor.

Bir anı bir tat

İç içe geçen hikâyeleri seviyor ve kadın dayanışmasının en çarpıcı örneklerinden birini okumak istiyorsanız,  Fannie Flagg ’in 1987’de yayınlanan  “Kızarmış Yeşil Domatesle”r adlı eseri, biçilmiş kaftan. Yıllar boyu kendini  ailesi ne adayan ve mutsuz bir evliliği olan  Evelyn , huzurevinde yaşayan kayınvalidesini  gittiği bir  ziyarette, tesadüfen  Ninny  ile  tanışır  ve hayatı değişir. “Genç olmak için fazla yaşlıyım, yaşlı olmak için fazla genç” cümlesiyle duygularını açtığı seksen altı yaşındaki Ninny, onu geçmişe götürür ve kasabadaki  Whistle Stop  adlı kafede yaşananlara ortak eder. Bu bölgede ünlü kızarmış yeşil domatesler, öyle bir yer eder ki Evelyn’ın zihninde, bir tatla bütünleşen anıların, onun hayatını nasıl etkilediğini izleriz. Ve büyük ihtimalle en azından bir kere bu tarifi deneriz.

Tarihî lezzetler

19. yüzyıl İstanbul’unu gezmeye ne dersiniz? Hem de üslubu, mizahi anlayışı ve gözlem gücüyle gönülleri fetheden Ahmet Rasim’in özgün kalemiyle… “Şehir Mektupları”nın sayfaları arasında dolaşırken, İstanbul’un bakkallarından balıkçılarına, lokantalarından manavlarına ve daha pek çok sokak, semt, mahallesine uğrarız. Böylece tavukgöğsünden uskumru dolmasına, kadınbudundan sütlaca, gözlemeden ekmek kadayıfına kadar saymakla bitiremeyeceğimiz lezzetlerle karşılaşır, büyük bir keyifle İstanbul turunu tamamlarız. Yüzümüzde bir tebessüm, midemizde tatlı bir gurultuyla…

Ruh hali yansır yemeklere

Aşkın bir reçetesi var mı? Peki ya yemeklerle bir ilgisi?  Laura Esquivel ’in  çok ses getiren “Acı Çikolata”sı, yemekler aracılığıyla aşkın nasıl merkeze konduğunu ve ilan edildiğini masalsı bir dille anlatıyor. Meksika Devrimi sırasında De la Garza ailesinin en küçük kızı Tita’nın geleneklere göre evlenmesi yasak. Ama o, deliler gibi Pedro’ya  âşık. Güçlü duruşuyla dikkat çeken Tita,  bol baharatlı yemeklerin buram buram koktuğu mutfağın kapılarını açıyor ve yiyeceklerin de bir iletişim aracı olduğunun altını çizerken okurları mis gibi bir yolculuğa çıkarıyor. İçinde yemek tarifleri, aşk öyküleri ve kocakarı ilaçları bulunan roman olarak tanıtılan “Acı Çikolata”, büyülü gerçekçiliğin kullanıldığı en çarpıcı örneklerden.

Bir tutam sihir

Yemek yapmak bir sanat şüphesiz. Yetenek de olmazsa olmazı... Bir tutam da sihir katarsak, tadından yenmez. O halde genç, yetişkin herkesin sevdiği Harry Potter’ın dünyasına gitmek ve maceralarına eşlik ettiğimiz kahramanların yediklerini, içtiklerini, gözde yiyeceklerini kendi mutfağımızda yapmamızın tam zamanı! Geçtiğimiz aylarda yayınlanan “Gayriresmi Harry Potter Yemek Kitabı”,  yüz elliden fazla tarif içeriyor ve her birini, Harry Potter serisinin hangi bölümünde bulabileceğiniz konusunda da rehberlik ediyor. Tüm seriyi okurken canımızın çektiği başlangıçlar, atıştırmalıklar, tatlılar ve çok daha fazlasını denemek için kaçırılmaz bir yemek kitabı!